Bỏng là những tổn thương mô tế bào do nhiệt, hóa chất và các loại bức xạ. Tổn thương bỏng thường ở da, nhưng cũng có trường hợp bỏng sâu tới các lớp dưới da như gân, cơ, xương khớp và các tạng. Bỏng luôn là tai nạn song hành cùng sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người, nó để lại những thương tật nặng nề và là nguyên nhân gây tử vong đáng lo ngại. Hàng năm, trên thế giới có khoảng 300.000 người chết do tai nạn bỏng. Khoảng 90% số ca bỏng đều ở các nước đang phát triển, trong đó gần 60% các ca bỏng nặng tập trung ở các nước Đông Nam Á. Số lượng các ca bỏng nặng tăng từ 280.000 người (năm 1990) đến 338.000 (năm 2010).
 

 
Tại Việt Nam theo điều tra dịch tễ học từ năm 20052009, hàng năm trung bình có khoảng 1% dân số bị bỏng so với số dân cả nước. Viện bỏng Quốc gia mỗi năm tiếp nhận và điều trị khoảng 2500 bệnh nhân bỏng từ nặng đến rất nặng. Tuy có nhiều bước đột phá trong việc chăm sóc và điều trị, nhưng tỉ lệ tử vong do bỏng vẫn cao. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong là do nhiễm trùng bỏng. Do vậy, công tác dự phòng và điều trị nhiễm khuẩn chiếm vị trí quan trọng trong thành công của điều trị bỏng, đặc biệt là các trường hợp bỏng nặng.  Mafenid acetat là một thuốc kháng khuẩn nhóm sulfonamid. Khác với cấu trúc các sulfamid khác, cấu trúc của mafenid có chứa nhóm methylen giữa vòng benzen và nhóm amin. Mafenid acetat chủ yếu được dùng trong các trường hợp nhiễm trùng ở những bệnh nhân bỏng độ 2 và độ 3. Mafenid acetat là một chất kháng khuẩn phổ rộng, có tác dụng trên cả vi khuẩn Gram (+) và Gram (-) như: Clostradia, Acinetobacter baumannii… đặc biệt có tác dụng trên trực khuẩn mủ xanh Pseudomonas aeruginosa. Mafenid acetat không có tác dụng trên vi nấm và virus. Ngoài ra, mafenid acetat còn có khả năng ngấm sâu vào dưới tổ chức hoại tử và viêm nhiễm, vì vậy rất phù hợp cho điều trị nhiễm khuẩn tại chỗ. Hiện nay, nó là một trong những thuốc hàng đầu điều trị nhiễm khuẩn do trực khuẩn mủ xanh và các loài vi khuẩn đa kháng thuốc tại các trung tâm bỏng và chấn thương. Tại Việt Nam chưa có thuốc này, do vậy việc nghiên cứu tổng hợp mafenid acetat và bào chế thành phẩm cung cấp thị trường trong nước là rất thiết thực. Với vai trò to lớn của mafenid acetat trong việc điều trị bỏng, nhóm nghiên cứu do PGS.TS Nguyễn Đình Luyện, Trường Đại học Dược Hà Nội / Bộ Y tế đứng đầu đã tiến hành: “Nghiên cứu quy trình tổng hợp mafenid acetat”. Đề tài vừa mang ý nghĩa khoa học và thực tiễn.

Đề tài được thực hiện với mục tiêu:  Xây dựng được quy trình ổn định tổng hợp mafenid acetat quy mô 1 Kg/mẻ đạt tiêu chuẩn USP 38.

Sau một thời gian thực hiện, nhóm nghiên cứu đã thu được các kết quả như sau:

- Đã  xây  đựng  được  quy  trình ổn  định  tổng  hợp  mafenid  acetat  1kg/mẻ qua  trung  gian N-benzylsuccinimid  đạt  tiêu  chuẩn  USP  38  với  hiệu  suất 51% (tính từ N-benzylsuccinimid).
Ngoài ra, đề tài còn đạt được một số nội dung sau:

- Đã  nghiên  cứu  được  quy  trình  tổng  hợp  được  mafenid  acetat ở quy  mô phòng thí nghiệm qua 3 trung gian N-benzylacetamid, N-benzylsuccinimid và N- benzylphthalimid.  Trong  đó,  phương  pháp  tổng  hợp  mafenid  acetat  qua  trung gian N-benzylsuccinimid là phương pháp mới, lần đầu tiên được công bố.

 - Đã nghiên cứu cải tiến được quy trình tổng hợp mafenid acetat quy mô 100 g/mẻ qua trung gian N-benzylacetamid trong đó: ứng dụng được phản ứng Ritter tổng  hợp  nguyên  liệu N-benzylacetamid;  cải  tiến  nâng  cao  hiệu  suất  phản ứng clorosulfo hóa, sulfoamid hóa N-benzylacetamid; cải tiến nâng cao hiệu suất quá trình thủy phân và tạo muối mafenid acetat qua trung gian imin.

 - Đã  nghiên  cứu  lựa  chọn  được  dung  môi  EtOH  95%  sử dụng  để tinh  chế mafenid acetat đạt tiêu chuẩn USP 38 ở quy mô 100 g/mẻ. 

- Đã  xây  dựng  được  quy  trình  tổng  hợp  mafenid  acetat ở quy  mô  500  g/mẻ qua trung gian N-benzylsuccinimid.

 - Đã  nghiên  cứu  được  quy  trình  tinh  chế mafenid  acetat  quy  mô  1000  g/mẻ đạt tiêu chuẩn USP 38.

- Đã nghiên cứu được độ ổn định của sản phẩm mafenid acetat tổng hợp được ở 2 điều kiện: lão hóa cấp tốc và điều kiện thực. Kết quả cho thấy sản phẩm có tuổi thọ 24 tháng.

Nhóm nghiên cứu rất mong muốn hỗ trợ được triển khai thực hiện sản xuất thử nghiệm và nghiên cứu bào chế cream mafenid acetat 11,5% để ứng dụng trong điều trị. 
 
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 14706/2018) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.
 

P.T.T (NASATI)