Theo một nghiên cứu mới được thực hiện trên hơn 166.000 người lớn ở Anh, được trình bày trực tuyến tại Đại hội thường niên chống béo phì ở Châu Âu (ECO) diễn ra tuần qua, cho thấy những người ăn chay dường như có chỉ số sinh học đặc trưng “tốt” hơn người ăn thịt và điều này áp dụng cho những người lớn ở mọi độ tuổi và cân nặng và cũng không bị ảnh hưởng bởi việc hút thuốc hay uống rượu.

Dấu ấn sinh học có thể có tác động xấu và tốt đến sức khỏe, thúc đẩy hoặc ngăn ngừa phát triển bệnh ung thư, tim mạch, các bệnh liên quan đến tuổi tác và các bệnh mãn tính khác. Nó được sử dụng rộng rãi để đánh giá ảnh hưởng của chế độ ăn uống đối với sức khỏe. Tuy nhiên, bằng chứng về những lợi ích trao đổi chất liên quan đến việc ăn chay là không rõ ràng.

Để hiểu rõ hơn việc chọn lựa chế độ ăn uống có thể tạo ra sự khác biệt đối với mức độ dấu hiệu bệnh trong máu và nước tiểu hay không, các nhà nghiên cứu từ Trường Đại học Glasgow đã thực hiện một nghiên cứu phân tích dữ liệu của 177.723 người tham gia, ở độ tuổi từ 37-73 tuổi, có tình trạng sức khỏe khỏe mạnh từ nghiên cứu Biobank của Anh. Những người này đều báo cáo họ không có thay đổi lớn trong chế độ ăn uống trong 5 năm qua.

Những người tham gia được phân thành nhóm người ăn chay (không ăn thịt đỏ, thịt gia cầm hoặc cá; có 4.111 người) và nhóm người ăn thịt (166.516 người tham gia) theo chế độ ăn uống tự báo cáo của họ. Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra mối liên quan với 19 chỉ ấn sinh học trong máu và nước tiểu liên quan đến bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, ung thư, sức khỏe gan, xương và khớp và chức năng thận.

Ngay cả sau khi tính đến các yếu tố có khả năng ảnh hưởng bao gồm tuổi tác, giới tính, giáo dục, dân tộc, béo phì, hút thuốc và uống rượu, phân tích cho thấy rằng so với những người ăn thịt, những người ăn chay có 13 dấu ấn sinh học ở mức thấp hơn đáng kể, bao gồm: cholesterol toàn phần; cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL) - hay chính là 'cholesterol xấu; apolipoprotein A (liên quan đến bệnh tim mạch), apolipoprotein B (liên quan đến bệnh tim mạch); gamma-glutamyl transferase (GGT) và alanine aminotransferase (AST) - chỉ dấu chức năng biểu thị tình trạng viêm hoặc tổn thương tế bào; yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF-1; một loại hormone khuyến khích sự phát triển và tăng sinh của tế bào ung thư); urat; protein tổng số; và creatinine (dấu hiệu của chức năng thận xấu đi).

Tuy nhiên, những người ăn chay cũng có mức dấu hiệu sinh học có lợi thấp hơn bao gồm cholesterol 'tốt' lipoprotein mật độ cao (HDL), vitamin D và canxi (có liên quan đến sức khỏe xương khớp). Ngoài ra, họ có mức chất béo (triglyceride) trong máu và cystatin-C cao hơn đáng kể (cho thấy tình trạng thận kém hơn).

Không tìm thấy mối liên hệ nào đối với mức đường huyết (HbA1c), huyết áp tâm thu, aspartate aminotransferase (AST; một dấu hiệu tổn thương tế bào gan) hoặc protein phản ứng C (CRP; dấu hiệu viêm).

Tiến sĩ Carlos Celis-Morales từ Trường Đại học Glasgow, Vương quốc Anh, người đứng đầu cuộc nghiên cứu cho biết: “Phát hiện của chúng tôi đáng được suy xét. Ngoài việc không ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có liên quan đến bệnh tim và một số bệnh ung thư, những người theo chế độ ăn chay có xu hướng tiêu thụ nhiều rau, trái cây và các loại hạt có chứa nhiều chất dinh dưỡng, chất xơ và các hợp chất có lợi khác. Những khác biệt về dinh dưỡng này có thể giúp giải thích lý do tại sao những người ăn chay dường như có chỉ số sinh học bệnh tật thấp hơn”.

Các tác giả chỉ ra rằng mặc dù nghiên cứu của họ quy mô lớn, nhưng nó chỉ mang tính chất quan sát, vì vậy không thể đưa ra kết luận nào về nguyên nhân và kết quả trực tiếp. Họ cũng lưu ý một số hạn chế bao gồm việc họ chỉ kiểm tra các mẫu dấu ấn sinh học cho từng người tham gia một lần và có thể các dấu ấn sinh học này có thể dao động tùy thuộc vào các yếu tố không liên quan đến chế độ ăn uống, chẳng hạn như các bệnh hiện có và các yếu tố lối sống không được đo lường. Họ cũng lưu ý rằng nghiên cứu chỉ căn cứ vào thông tin mà những người tham gia báo cáo về chế độ ăn uống của họ thông qua bảng câu hỏi tần suất thực phẩm nhưng bảng câu hỏi này không phải lúc nào cũng đáng tin cậy.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2021-05-vegetarians-healthier-disease-markers-meat-eaters.html, 9/5/2021