Với mục tiêu hoàn thiện 3 quy trình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho các loại rau màu (hành, tỏi), cây công nghiệp chủ lực (lạc) ở miền Trung nhằm  tiết kiệm được 20 ÷ 50 % lượng nước tưới; 20÷ 50 % chi phí năng lượng bơm tưới; tăng độ phì cho đất; giảm được 50 ÷ 80 % nhân công tưới và bón phân qua nước tưới so với kỹ thuật tưới truyền thống; giảm sâu bệnh và cỏ dại, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm. Lựa chọn tích hợp thiết bị tiên tiến, tiết kiệm nước (Đầu mối: bơm tưới là sản phẩm trong nước; thiết bị lọc đường ống, van xả khí của các hãng Nandanjan, Netaphim- Israel; van khóa và đồng hồ nước; bình trộn phân - sản phẩm trong nước. Đường ống chính, nhánh mua của các nhà máy nhựa trong nước như Bình Minh; Tiền Phong, vv... Ống tưới của Đài loan, Hàn quốc, Trung Quốc. Các thiết bị phụ kiện khác mua sản phẩm trong nước) đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của cây trồng, giá thành giảm ít nhất 30% so với công nghệ đồng bộ của các nước ngoài (Israel, Úc), phù hợp với điều kiện canh tác, năng lực tài chính của người dân và sản phẩm của dự án làm cơ sơ để bà con trên địa bàn tỉnh Nghệ An nói riêng và toàn miền nói chung học tập và nhân rộng mô hình, nhóm nghiên cứu do TS. Lê Xuân Quang, Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam làm chủ nhiệm đã thực hiện Dự án sản xuất thử nghiệm: “Hoàn thiện giải pháp công nghệ và tích hợp thiết bị tưới tiên tiến, tiết kiệm nước chi phí thấp cho các vùng cây trồng ngắn ngày rau màu, cây công nghiệp”.

Sau một thời gian triển khai (từ 1/2016-6/2018), Dự án đã đạt được một số kết quả nổi bật cụ thể như sau:

- Đã lựa chọn tích hợp thiết bị tưới tiên tiến, tiết kiệm nước với giá thành giảm ít nhất trên 30% so với công nghệ nước ngoài (Israel, Úc).

Áp dụng thử nghiệm hệ thống tưới cho 03 mô hình canh tác rau màu, cây công nghiệp, quy mô mỗi mô hình > 2 ha. Mô hình 2 ha lạ tại xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu; 2 ha hành và 2 ha tỏi tại xã Quỳnh Lương, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An tỉnh Nghệ An; kết quả họat động của các mô hình đã tích hợp được các công nghệ, thiết bị tưới tiên tiến phù hợp với điều kiện kinh tế của người dân; tiết kiệm được 60,7÷71,3% so với thiết bị đồng bộ cùng loại của các nước tiên tiến. Tiết kiệm được 48%÷62% lượng nước tưới; 80,5% ÷ 89,2% nhân công tưới; 47,1%÷60% chi phí điện năng; năng suất cây trồng tăng từ 5%÷15,6%. Hiệu quả kinh tế của 3 mô hình lạc, hành, và tỏi lần lượt là: (1) tỷ lệ lãi dòng so với vốn đầu tư là 81,03%; 141,57% và 67%; (2) tỷ lệ lãi dòng so với doanh thu là 60,80%; 155,4% và 202,3%; (3) thời gian thu hồi vốn là 1,1 năm; 0,69 năm và 0,49 năm.

- Dự án đã hoàn thiện được quy trình tưới phun mưa cho cây lạc, hành và tỏi khu vực miền Trung được Tổng cục Thủy lới ký quyết định ban hành số 402,403,404/QĐ-TCTLKHCN, ngày 20/9/2018.

- Dự án đã xây dựng sổ tay Thiết kế mẫu hệ thống tưới tiết kiệm nước và Hướng dẫn quy trình tưới phun mưa cho cây lạc, hành và tỏi khu vực miền Trung được Tổng cục Thủy lợi quyết định ban hành số 451/QĐ-TCTL-KHCN ngày 16/10/2018.

- Dự án đã đào tạo, chuyển giao kỹ thuật công nghệ cho trên 330 lượt nông dân tại xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu; xã Quỳnh Lương, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Các mô hình sản xuất được chọn là mô hình điểm của tỉnh Nghệ An đã có nhiều tổ chức, cá nhân đến quan học hỏi kinh nghiệm.

Kinh nghiệm trong việc xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho 02 loại rau màu (hành, tỏi),01 cây công nghiệp (lạc) chủ lực ở miền Trung là: Lựa chọn tích hợp thiết bị tiên tiến, tiết kiệm nước (Đầu mối: bơm tưới là sản phẩm trong nước; thiết bị lọc đường ống, van xả khí của các hãng Nandanjan, Netaphim- Israel; van khóa và đồng hồ nước; bình trộn phân -sản phẩm trong nước. Đường ống chính, nhánh mua của các nhà máy nhựa trong nước như Bình Minh; Tiền Phong, vv... Ống tưới, vòi tưới của Đài loan, Hàn quốc, Trung Quốc. Các thiết bị phụ kiện khác mua sản phẩm trong nước) đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của cây trồng, giá thành giảm ít nhất 30% so với công nghệ đồng bộ của các nước ngoài (Israel, Úc), phù hợp với điều kiện canh tác, năng lực tài chính của người dân.

Dự án có tác động lớn đến sự chuyển dịch kinh tế của huyện, tạo ra những vùng sản xuất chuyên canh tập trung có giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao thu nhập của nông hộ tham gia mô hình (100% hộ dân tham gia dự án không còn hộ nghèo). Có thể thấy, Dự án là mô hình điểm để bà con trong khu vực học tập; đến 4/2018 trong xã Quỳnh Lương đã có 220 ha thâm canh rau màu (trong đó có khoảng 70÷90 ha hành và tỏi) đã áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước; xã Diễn Thịnh có 2 ha được bà con áp dụng tưới cho lạc và các loại cây trồng ngắn ngày khác như: dưa hấu, dưa lê, rau cải, vv... Điều đặc biệt là dự án đã hoàn thành vượt mức so với mục tiêu đề ra ban đầu và đảm bảo yếu tố bền vững và khả thi khi nhân rộng.

Các kết quả của Dự án được đăng trên Tuyển tập khoa học công nghệ - Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, năm 2017, Kỷ yếu hội thảo khoa học công nghệ lĩnh vực thủy lợi và phòng tránh thiên tai của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn năm 2018; tạp chí Khoa học công nghệ năm 2018.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 14811/2018) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

P.T.T (NASATI)