Ung thư là căn bệnh hiểm nghèo có tỷ lệ tử vong vào loại cao nhất ở nước ta cũng như trên thế giới. Ở Việt Nam có lẽ vì nhiều lý do, trong đó có vấn đề về ô nhiễm môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, những năm gần đây các loại bệnh ung thư ngày càng phát triển. Với số người mắc mới và số ca tử vong ngày càng tăng. Ung thư tuyến tiền liệt chỉ xảy ra đối với nam giới do sự phát triển không kiểm soát của tế bào trong tuyến tiền liệt. Theo con số thống kê hàng năm về số người đàn ông chết vì bệnh ung thư trên thế giới, thì số tử vong do ung thư tuyến tiền liệt gây ra tại Hoa Kỳ và Châu Âu được xếp vào hàng đầu. Mỗi năm ở Đức có thêm 168.000 người đàn ông mắc bệnh ung thư, trong đó có 31.600 trường hợp mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt, chiếm vị trí số một (18.8%); tiếp đến là 27.900 trường hợp ung thư phổi (16.6%); tiếp theo là 24.600 trường hợp ung thư ruột già (14.6%). Kể từ năm 1995, số người mắc phải ung thư tuyến tiền liệt gia tăng đáng sợ. Năm 1979 tại Hoa Kỳ, mới chỉ phát hiện được có 64.000 trường hợp, thì đến năm 1999 đã tăng 4 lần lên đến 244.000 trường hợp, theo hiệp hội ung thư Mỹ thì năm 2005 có 232.090 trường hợp mới, được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt và số bệnh nhân tử vong là 30.350 trường hợp. Ung thư tuyến tiền liệt là một căn bệnh nghiêm trọng, nhưng nếu được phát hiện sớm thì hầu hết sẽ được điều trị khỏi. Nếu ung thư tuyến tiền liệt được phát hiện sớm thì tỷ lệ sống sau 5 năm là 100%, sau 10 năm là 98%, sau 15 năm là 91%. Hiện nay, hai đơn thuốc được sử dụng hiện hành và rộng rãi là Flutamide (tên thương mại là Eulexin®) và Bicalutamide (tên thương mại là Casodex®). Hai loại thuộc này thuộc vào nhóm là thuốc kháng androgen không phải steroid. Thuốc được sử dụng theo đường uống.

Tại Việt Nam chưa có con số thống kê tổng thể nào về số người bị ung thư tiền liệt tuyến, nhưng theo báo cáo của bệnh viện K và các bệnh viện u bướu việc sử dụng thuốc bicalutamide (Casodex) và thuốc flutamide là rất hiệu quả cho bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến và hai loại thuốc này hiện đang được sử dụng nhiều ở nước ta. Cho đến nay ở nước ta chưa có cơ sở nào nghiên cứu tổng hợp bicalutamide và các thuốc điều trị ung thư tiền liệt tuyến. Hiện nay thuốc bicalutamide (Casodex) và flutamide hoàn toàn phải nhập ngoại với giá thành cao. Vì vậy việc nghiên cứu tổng hợp flutamide và bicalutamide làm thuốc điều trị ung thư tiền liệt tuyến là yêu cầu cấp bách để tiến tới nghiên cứu triển khai qui mô lớn đáp ứng nhu cầu thuốc điều trị ung thư tuyến tiền liệt ngày càng gia tăng ở Việt Nam. Xuất phát từ thực tế đó, kết hợp với những nôi dung trọng điểm của Chương trình Hóa dược trong năm 2016, nhóm nghiên cứu đề tài do TS. Trần Văn Lộc, Viện Hóa Học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam làm chủ nhiệm đã đề xuất đề tài: “Nghiên cứu qui trình tổng hợp flutamide và bicalutamide làm nguyên liệu sản xuất thuốc chống ung thư tuyến tiền liệt”.

Sau một thời gian triển khai thực hiện, đề tài đã thu được các kết quả như sau.

1. Đối với Bicalutamid

- Đã xây dựng được quy trình Công nghệ cải tiến tổng hợp bicalutamid quy mô 300g/mẻ đạt hiệu suất 66% qua 4 bước phản ứng.

- Đã xây dựng được quy trình Công nghệ tinh chế bicalutamid quy mô 300g/mẻ với hiệu suất tinh chế 93%, đạt theo tiêu chuẩn dược điển Mỹ USP40. Độ ổn định của sản phẩm 36 tháng

- Đã tổng hợp được 1 kg bicalutamid. Sản phẩm đạt theo tiêu chuẩn dược điển Mỹ USP40 với độ tinh khiết 98,8%.

-  Sản phẩm bicalutamide được chứng minh bằng các phương pháp phổ: IR, SM, NMR…

2. Đối với Flutamide

- Đã xây dựng được quy trình Công nghệ tổng hợp flutamid cải tiến quy mô 300g/mẻ đạt hiệu suất 69% qua 3 bước phản ứng.

- Đã xây dựng được quy trình Công nghệ tinh chế flutamid quy mô 300 g/mẻ với hiệu suất tinh chế 94%, đạt theo tiêu chuẩn dược điển Mỹ USP40. Độ ổn định của sản phẩm 36 tháng

- Đã tổng hợp được 320 gam flutamid. Sản phẩm đạt theo tiêu chuẩn dược điển Mỹ USP40 với độ tinh khiết 98,6%.

- Sản phẩm flutamid được chứng minh bằng các phương pháp phổ: IR, SM, NMR…

 Sản phẩm của đề tài gồm 2 sản phẩm Flutamid và Bicalutamid, đây là các loại thuốc được sử dụng nhiều các bệnh viện u bướu, bệnh viện K để điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Qua quá trình nghiên cứu nhóm đề tài nhận thấy sản phẩm bicalutamid có nhiều ưu việt hơn như liều dùng chỉ bằng 1/10 so với thuốc flutamid và sản phẩm này hiện nay nhập ngoại với giá thành cao, lên tiếp tục triển khai dự án sản xuất thử nghiệm tiến tới sản xuất thuốc bicalutamid phụ vụ nhu cầu trong nước

Nhóm Đề tài đề nghị sản phẩm bicalutamid cần tiếp tục được triển khai dự án sản xuất thử nghiệm tiến tới sản xuất thuốc bicalutamid phụ vụ nhu cầu trong nước.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 16588/2019) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

P.T.T (NASATI)