Nhằm thử được tác dụng chống ung thư và chống viêm giảm đau của các dược liệu và các hoạt chất chính của chúng. Nghiên cứu cơ chế tác dụng của các hoạt chất chính và giải thích được việc sử dụng các dược liệu trong y học cổ truyền Việt Nam, nhóm nghiên cứu do PGS. TS. Phương Thiện Thương, Viện Dược Liệu đứng đầu đã tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu tác dụng chống viêm và chống ung thư của một số cây thuốc dân gian Việt Nam”.

Sau một thời gian triển khai thực hiện, nhóm đề tài đã thu được một số kết quả sau:

1. Phân lập các hợp chất từ dược liệu

+ Đã thu thập các mẫu dược liệu sau khi sàng lọc các tác dụng chống ung thư, chống viêm: Gối hạc (Leea rubra, Leeaceae): mẫu thu hái tại Lạng Giang, Bắc Giang;  Chặc chìu (Tetracera scandens, Dilleniaceae): mẫu thu hái tại Nam Đông, Thừa Thiên Huế; Viễn chí hoa vàng (Polygala arillata, Polygalaceae): thu hái tại Sapa, tháng 6 năm 2015;  Khổ sâm cho lá (Croton tonkinensis, Euphorbiaceae): lá khổ sâm thu hái tại Thanh Trì, Hà Nội; Phong quỳ Sapa (Anemone chapaensis, Ranunculaceae): thu hái tại Sapa, tháng.

+ Đã chiết xuất, phân lập và xác định cấu trúc các hợp chất từ các dược liệu trên: Phân lập và xác định công thức của 02 diterpenoid dimer mới từ mẫu khổ sâm cho lá, đây là kết quả mới, có thể gửi công bố quốc tế uy tín; Phân lập được 20 chất từ gối hạc; Phân lập được 02 chất mới từ viễn chí hoa vàng, cùng 14 chất khác; Phân lập được 01 chất mới từ cây phong quỳ Sapa và 13 chất khác.

2. Nghiên cứu tác dụng chống ung thư của các hợp chất phân lập được

+ Tác dụng chống ung thư được thử trên mô hình tế bào, thử tác dụng ức chế sự phát triển của các dòng tế bào ung thư, tác dụng trên một số protein liên quan đến ung thư như HIF, EGFR…

+  Lựa chọn ra các chất có tác dụng cho các nghiên cứu tiếp theo sâu hơn về chống viêm và chống ung thư.

+ Tác dụng gây độc tế bào ung thư của 02 chất mới (corotonkinensis E và corotonkinensin F) và một số chất phân lập được từ khổ sâm cho lá.

3. Đã thử tác dụng chống viêm của các cây thuốc và các chất có tác dụng tốt

+  Tác dụng chống viêm và cơ chế tác dụng của cây thuốc chặc chìu trên mô hình in vitro và in vivo.

+ Tác dụng chống viêm của gối hạc: nghiên cứu tác dụng và cơ chế tác dụng chống viêm, giảm đau của dược liệu gối hạc trên thực nghiệm (mô hình in vivo).

+ Tác dụng chống viêm của chất CT1 (ent-7β-hydroxy-15-oxo kaur-16-en-18-yl acetat) phân lập từ khổ sâm cho lá trên thực nghiệm.

Những kết quả cũng chứng minh rằng hoạt chất CT-1 có tiềm năng phát triển làm thuốc chống ung thư, tuy nhiên cần có thêm thời gian, kinh phí để thực hiện. Các kết quả đã được công bố trên tạp chí Tetrahedron Letters, Sciencedirect; Tandfonline.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 16679/2019) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

P.T.T (NASATI)