Hà Tĩnh là một tỉnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ, với diện tích tự nhiên 6.000 km². Do đặc thù về vị trí địa lý và địa hình, Hà Tĩnh thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai được dự báo thuộc nhóm các tỉnh thành chịu tác động tiêu cực bởi biến đổi khí hậu. Trong những thập kỷ gần đây, các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, mưa lớn gây lũ, ngập lụt và lũ quét trên địa bàn tỉnh có xu hướng gia tăng cả về tần suất và cường độ, đặc biệt tình hình hạn hán, thiếu nước trong mùa khô ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Hiện nay, nhu cầu sử dụng nước của các ngành kinh tế, xã hội đang tăng nhanh, nhất là nước cho nông nghiệp, việc sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) phục vụ sản xuất nông nghiệp đang là vấn đề bức xúc của thực tế. Việc sử dụng tiết kiệm nước cho sản xuất nông nghiệp sẽ giúp các nhà quản lý có thể sử dụng nguồn nước dư thừa để cấp cho các ngành kinh tế khác, tạo điều kiện cho việc giải quyết vấn đề hạn hán nói chung cho từng địa phương. Vì vậy, việc thực hiện nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới (Viễn thám, WebGIS và Tự động hóa) xây dựng hệ thống thông tin quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) theo thời gian thực nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, áp dụng cho tỉnh Hà Tĩnh là rất cần thiết. Từ thực tế trên, nhóm nghiên cứu của ThS. Nguyễn Quốc Hiệp tại Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới (viễn thám, WebGIS và tự động hóa) xây dựng hệ thống thông tin quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) theo thời gian thực nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, áp dụng cho tỉnh Hà Tĩnh” từ năm 2016 đến năm 2020.

Mục tiêu của đề tài là nhằm xây dựng được cơ sở lý luận, quy trình nghiên cứu ứng dụng các công nghệ hiện đại (Viễn thám, WebGIS và Tự động hóa) xây dựng hệ thống thông tin quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) theo thời gian thực nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu; đề xuất được hệ thống thông tin quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) theo thời gian thực áp dụng cho tỉnh Hà Tĩnh; và đưa ra được các giải pháp khoa học công nghệ, xây dựng một bộ công cụ quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) của tỉnh Hà tĩnh theo thời gian thực phục vụ công tác chỉ đạo điều hành sản xuất nông nghiệp nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nước, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong phạm vi tỉnh Hà Tĩnh, đề tài đã điều tra thu thập tư liệu ảnh vệ tinh miễn phí (radar Sentinel-1 và quang học Sentinel-2) trong hai mùa khô 2017, 2018; thu thập phân tích tài liệu liên quan đến nội dung nghiên cứu để xây dựng bản đồ cho cây lúa và cây trồng màu, kết quả đạt được độ chính xác trung bình 90,7%. Xây dựng đường đặc tính lòng hồ cho 38 hồ chứa, kết quả giải đoán ảnh đạt được độ chính xác trên 95%. Thực hiện lắp đặt 01 trạm thiết bị đo tự động cho 1 hồ chứa (hồ Thượng Sông Trí) để giám sát nguồn nước và giám sát việc cấp nước cho hệ thống tưới. Thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu GIS cho tỉnh Hà Tĩnh gồm: địa hình, thủy hệ, giao thông, ranh giới hành chính, thực vật, dân cư, công trình thủy lợi, đầu mối kênh, công trình trên kênh, diện tích tưới, công trình khai thác và sử dụng tài nguyên nước sạch; Thực hiện xây dựng các module của phần mềm dựa trên công nghệ WEBGIS hoạt động trên địa chỉ http://bdkh.thuyloihatinh.vn/.

Kết quả của đề tài đưa ra được cơ sở khoa học và xây dựng hệ thống thông tin quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước (mùa khô) theo thời gian thực nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, áp dụng cho tỉnh Hà Tĩnh sử dụng thuận tiện, đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Tài nguyên nước được sử dụng hiệu quả góp phần ổn định an ninh nước và ổn định an ninh trật tự xã hội.

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 17914/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)