Hiện nay vắc xin chứa từ hai chủng/type của vi khuẩn hoặc virus trong một liều vắc xin xuất (gọi là vắc xin đa giá) hiện ngày càng phổ biến trên thị trường và dần trở thành một phần quan trọng trong quy trình chăn nuôi của người nông dân hiện nay. Tuy nhiên, gần như toàn bộ vắc xin đa giá hiện đang lưu hành ở Việt Nam đều nhập ngoại, và rất ít vắc xin có thành phần kết hợp giữa vi khuẩn và virus trong cùng một liều tiêm. Đây đang là xu hướng phổ biến và Công ty Cổ phần Thuốc Thú y Trung ương 5 (Fivevet) đề xuất nghiên cứu vắc xin tứ giá phòng bệnh cho gia cầm.

Mục đích của nghiên cứu là làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin đa giá bao gồm thành phần vi khuẩn và virus, 100% sản xuất trong nước thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vắc xin nhập ngoại. Nghiên cứu thành công sẽ tạo sản phẩm chất lượng cao phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh và giảm chi phí so với hàng nhập ngoại và giảm stress của vật nuôi khi tiêm phòng vắc xin chỉ tiêm một mũi thay vì tiêm nhiều mũi mỗi loại vắc xin. Đề xuất được Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt năm 2018 với dự án sản xuất vắc xin tứ giá phòng bốn loại bệnh ở gia cầm (bệnh Newcastle, viêm phế quản truyền nhiễm, Gumboro và sổ mũi truyền nhiễm do vi khuẩn), TS Trịnh Quang Đại, Fivevet, Chủ nhiệm đề tài. Nhiệm vụ của nhóm là nghiên cứu và sản xuất vaccine tứ giá (chứa bốn loại kháng nguyên, gồm ba kháng nguyên virus (kháng nguyên Newcastle chủng Lasota, kháng nguyên IB chủng H120 và kháng nguyên Gumboro chủng 2512) và một kháng nguyên vi khuẩn (Haemophilus paragallinarum).

Cùng với sự tư vấn, hỗ trợ của các chuyên gia, nhóm nghiên cứu của công ty đã tạo nguồn kháng nguyên dùng trong vắc xin từ công nghệ sản xuất kháng nguyên trên phôi trứng và tế bào đối với các kháng nguyên virus. Kháng nguyên của vi khuẩn Haemophilus paragallinarum được nuôi cấy trong môi trường đặc trưng. Khi đã tạo được kháng nguyên, nhóm phát triển vắc xin dựa trên công nghệ phối chế, tạo thành vắc xin tứ giá hiệu quả cao đối với từng loại bệnh trên thể tích tương đương thể tích của liều vaccine đơn giá.

Các nhà khoa học Việt đã làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin đa giá từ thành phần vi khuẩn và virus, chỉ cần tiêm một mũi phòng được bốn loại bệnh. Vắc xin đã được gửi mẫu đánh giá tại Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc Thú y Trung ương 1. Hiện cả ba lô vắc xin thử nghiệm đều được Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc Thú y Trung ương 1 công nhận đạt tiêu chuẩn theo quy định hiện hành.

Đây là nghiên cứu có tính sáng tạo, đột phá, hoàn toàn có thể ứng dụng vào thực tiễn. Trong thiết kế vắc xin nhiều thành phần kháng nguyên trong trong một, các kháng nguyên phải có cấu trúc, đặc điểm sinh, hóa học khác nhau, do vậy, không phải sự kết hợp nào với nhau cũng có thể thành công. Sáng tạo của nhóm là đã tìm ra các nghiệm thức phối trộn vắc xin khác nhau để chọn phương án tối ưu nhất, đạt hiệu quả cao nhất. Chỉ một mũi tiêm mà phòng được 4 bệnh cho gia cầm là một nghiên cứu đột phá ở Việt Nam.

NASATI