Tại các khu vực bãi biển ven bờ nước ta hiện nay tồn tại nhiều rủi ro cho người dân khi tắm biển, nguyên nhân có nhiều, nhưng một trong những nguyên nhân khách quan, quan trọng đó là sóng biển và hệ dòng chảy nguy hiểm phát sinh do động lực sóng phía trong vùng sóng đổ có khả năng lôi cuốn người tắm ra khơi dẫn đến đuối nước. Nhằm tạo ra một công cụ với phương pháp toán hiện đại, có độ tin cậy cao, có khả năng ứng dụng trên thực tế điều kiện Việt Nam, để có thể tính toán trường thủy động lực phía trong vùng sóng đổ cho các khu vực bãi biển thực có địa hình phức tạp, góp phần cung cấp thông tin phục vụ cảnh báo khu vực dòng chảy nguy hiểm, đảm bảo an toàn hoạt động của con người trên bãi tắm, nhóm đề tài Viện nghiên cứu biển và hải đảo do PGS TS. Phùng Đăng Hiếu làm chủ nhiệm đã đề xuất thực hiện đề tài: “Nghiên cứu xây dựng mô hình tính toán trường động lực khu vực trong vùng sóng đổ phục vụ đánh giá dòng chảy nguy hiểm ven bờ; Áp dụng thí điểm cho bãi biển Cửa Lò - Nghệ An”.

Sau một thời gian thực hiện (2016-2020), Đề tài đã hoàn thành đầy đủ các nội dung đặt ra và đạt được các mục tiêu theo dự kiến theo thuyết minh đề tài.

- Đề tài đã tổng quan được trên thế giới và ở Việt Nam về nghiên cứu tính toán sóng, dòng chảy sóng ven bờ, từ đó đánh giá được và đưa ra được những điểm còn hạn chế để đề tài nghiên cứu phát triển một mô hình toán phù hợp cho điều kiện Việt Nam.

- Đề tài đã nghiên cứu và phát triển thành công một mô hình toán cho phép mô phỏng, tính toán động lực sóng ven bờ và trong vùng sóng đổ dựa trên việc cải tiến hệ phương trình Boussinesq và giải số theo phương pháp số hiện đại. Mô hình toán đã được kiểm nghiệm theo các điều kiện lý thuyết và thực nghiệm trên thế giới cho kết quả tốt. Để kiểm nghiệm trong điều kiện thực tiễn, đề tài đã thực hiện khảo sát địa hình chi tiết tại khu vực bãi biển Cửa Lò, Nghệ An và hai đợt khảo sát sóng, mực nước, dòng chảy ngoài khơi và ven bờ tại khu vực biển Cửa Lò, Nghệ An trong hai mùa gió Đông Bắc và Tây Nam. Các số liệu điều tra khảo sát đã được so sánh để hiệu chỉnh, kiểm định, đánh giá mô hình toán cho điều kiện thực tiễn. Mô hình toán sau đó đã được ứng dụng thí điểm cho nghiên cứu tính toán sóng, dòng chảy sóng tại khu vực Cửa Lò, Nghệ An và xây dựng được các bản đồ trường sóng, dòng chảy sóng nguy hiểm nhằm cung cấp các thông tin phục vụ cho đảm bảo an toàn người tắm trên bãi tắm Cửa Lò, Nghệ An trong các tháng của mùa du lịch biển.

- Trên cơ sở kết quả nghiên cứu ứng dụng tại khu vực bãi biển Cửa Lò, Nghệ An, đề tài đã đề xuất giải pháp cụ thể gồm 6 điểm cần thực hiện, cải thiện nhằm nâng cao khả năng ứng phó, cứu hộ tại khu vực bãi biển Cửa Lò, Nghệ An và giảm thiểu rủi ro cho du khách tắm biển trong mùa du lịch biển tại Cửa Lò. Kết qủa của đề tài đã đăng tải được 02 bài báo trên tạp chí khoa học chuyên ngành uy tín trong nước, đăng ký 01 bản quyền phần mềm mô phỏng tính toán sóng và dòng chảy sóng trong vùng sóng đổ VISISURF. Đào tạo 01 thạc sỹ chuyên ngành Hải dương học. Đặc biệt hệ thống bản đồ trường dòng chảy nguy hiểm tại bãi biển Cửa Lò Nghệ An sẵn sàng chuyển giao cho địa phương để hỗ trợ đảm bảo an toàn tắm biển cho du khách trong mùa du lịch biển tại bãi biển Cửa Lò, Nghệ An. Ngoài ra, phần mềm VISISURF có khả năng chuyển giao đưa vào ứng dụng thực tiễn tính toán cho các khu vực bãi biển ven bờ khác để xác định các khu vực có dòng chảy nguy hiểm do sóng.

Nhóm đề tài kiến nghị cần có những nghiên cứu chi tiết về hệ thống dòng chảy nguy hiểm do sóng trên toàn bộ các bãi tắm có nhiều du khách mùa du lịch biển trên cả nước và những quy định cụ thể về đảm bảo an toàn bãi tắm đối với các đơn vị vận hành, khai thác bãi tắm phục vụ du khách tắm biển nhằm nâng cao an toàn cho người dân và thông qua đó nâng cao chất lượng phục vụ du lịch cũng như tạo tâm lý yên tâm cho du khách, từ đó thu hút được du khách. Phát triển du lịch biển ngày càng tăng, nhu cầu tắm biển tại các bãi tắm đẹp, an toàn là nhu cầu thực tế của du khách do đó trong tương lai sẽ có những khu bãi tắm được tôn tạo, nuôi bãi hay cải tạo để khai thác phục vụ du lịch. Vì thế, cũng rất cần có những nghiên cứu để quản lý hoạt động này, cũng như những qui định về điều kiện khai thác, vận hành một khu vực bãi tắm nhằm đảm bảo không ảnh hưởng xấu đến môi trường, sinh thái biển và an toàn cho du khách và người dân.

Kết quả thí điểm ứng dụng cho khu vực bãi biển Cửa Lò, Nghệ An đã đưa ra được hệ thống bản đồ phân bố dòng chảy nguy hiểm do sóng theo các tháng khác nhau nhằm cung cấp các thông tin phục vụ đảm bảo an toàn cho du khách tắm biển tại khu vực bãi tắm Cửa Lò. Mô hình toán xây dựng được trong đề tài đã được đăng ký bản quyền và có thể chuyển giao cho các đơn vị nghiên cứu ứng dụng để thực hiện tính toán iii ứng dụng dễ dàng cho các khu vực bãi biển ven bờ khác tại nước ta.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 18000/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

P.T.T (NASATI)