Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) vừa công bố thêm những ảnh đầu tiên từ Kính viễn vọng Không gian James Webb mạnh nhất trong lịch sử cho thấy những điều kỳ diệu trong vũ trụ của chúng ta chi tiết hơn bao giờ hết.

Đường dẫn xem ảnh độ phân giải cao: https://www.nasa.gov/sites/default/files/thumbnails/image/web_first_images_release.png

NASA đã công bố tiếp 5 bức ảnh đầu tiên chụp những vật thể thú vị nằm gần Trái Đất. Đó là các ngôi sao bùng nổ trong ánh sáng màu cam và xanh lam ngoạn mục. Các thiên hà “nhảy múa” xung quanh nhau trong một đám bụi và những ngôi sao nhỏ. Một hành tinh xa lạ xung quanh với khói mù. Một số ánh sáng lâu đời nhất trong vũ trụ được biết đến - phát ra cách đây hơn 13 tỷ năm - uốn cong quanh những hố trọng lực lớn để chiếu sáng trước mắt chúng ta, rõ ràng như ban ngày.

“Mỗi hình ảnh là một khám phá mới và mỗi hình ảnh mang đến cho nhân loại cái nhìn về vũ trụ chưa từng thấy trước đây”, Giám đốc NASA Bill Nelson cho biết trong cuộc họp báo hôm 12/7. "Kính viễn vọng này có thể nhìn xuyên qua các đám mây bụi và nhìn thấy ánh sáng từ các góc xa của vũ trụ".  

Stephan's Quintet quy tụ 5 thiên hà

Stephan’s Quintet là một nhóm gồm 5 thiên hà liên kết với nhau trong chòm sao Pegasus cách xa chúng ta 290 triệu năm ánh sáng. Bốn trong số các thiên hà liên kết chặt chẽ liên tục lao qua nhau trong một “vũ điệu tử thần” của các vụ va chạm gần. Hình ảnh mới cực kỳ sắc nét tiết lộ rằng hai trong số các thiên hà thực sự đang trong quá trình hợp nhất. Các luồng khí và bụi nóng lên giữa các thiên hà va chạm, dẫn đến việc hình thành các ngôi sao mới.

Stephan's Quintet - quy tụ 5 thiên hà

Nghiên cứu các nhóm thiên hà như vậy có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách lực hấp dẫn hoạt động ở quy mô lớn nhất, có thể mang lại hiểu biết sâu sắc về vật chất bí ẩn được gọi là vật chất tối - một thực thể khổng lồ, vô hình được cho là giúp liên kết phần lớn vũ trụ.

Tinh vân Carina - sự hình thành các ngôi sao trẻ trong vũ trụ

Những bức ảnh khác cho thấy cảnh quan "núi" và "thung lũng" lốm đốm các ngôi sao lấp lánh này thực sự là rìa của một vùng hình thành sao trẻ có tên là NGC 3324 trong Tinh vân Carina. Được Kính viễn vọng Webb chụp trong ánh sáng hồng ngoại, hình ảnh này lần đầu tiên tiết lộ những khu vực hình thành sao vô hình trước đây.

Một hình ảnh tuyệt đẹp khác cho thấy Tinh vân Carina, một điểm nóng sáng và nhiều khí của quá trình hình thành sao nằm cách Trái đất khoảng 7.600 năm ánh sáng trong chòm sao Carina ở phía nam. Tinh vân là một trong những khu vực hình thành sao tích cực nhất từng được phát hiện, là nơi có nhiều ngôi sao lớn hơn nhiều so với mặt trời của chúng ta.

Các nhà khoa học đã nghiên cứu nhiều về tinh vân này, nhưng hình ảnh mới cho thấy "vách đá vũ trụ" của Carina với độ chi tiết tuyệt vời hơn bao giờ hết. Hàng trăm ngôi sao mới sinh, trước đây không thể nhìn thấy được trước kính thiên văn, tỏa sáng khắp khung cảnh đầy khí của tinh vân. Xoáy bụi trong bức ảnh tạo ra những cấu trúc kỳ lạ mà các nhà khoa học thậm chí không thể xác định được.

Nghiên cứu các tinh vân như Carina, các nhà khoa học sẽ khám phá những hiểu biết mới mẻ về sự ra đời của các ngôi sao, thậm chí có thể khám phá nguồn gốc của hệ mặt trời của chính chúng ta.

Tinh vân Southern Ring - sao chết chuyển động

Bức ảnh tiếp theo JWST chụp tinh vân Southern Ring, đám mây bụi và khí hình số 8 bị đẩy ra từ ngôi sao khổng lồ đang chết dần cách Trái Đất 2.500 năm ánh sáng. Hình ảnh ngoạn mục cho thấy bọt hydro phân tử phát sáng màu cam xoay quanh một đám mây màu xanh của khí ion hóa, bùng phát từ ngôi sao chết ở trung tâm của bức hình.

Nhìn kỹ ở chính giữa bức ảnh hồng ngoại bên phải có thể thấy một ngôi sao thứ hai, màu đỏ hơn lấp lánh bên cạnh ngôi sao sáng hơn, xanh hơn. Các nhà khoa học biết rằng Tinh vân Southern Ring là một hệ sao đôi - tuy nhiên, đây là hình ảnh đầu tiên cho thấy rõ ràng ngôi sao thứ hai, bị bao phủ bởi những đám mây bụi. Các hạt bụi bị ngôi sao sắp chết đẩy vào không gian một ngày nào đó có thể kết hợp lại thành các ngôi sao và hành tinh mới. Nghiên cứu những tinh vân như vậy có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về các chu kỳ chết và tái sinh của các vì sao trong vũ trụ.

WASP-96b - một thế giới ngoài hành tinh bị mây mù che phủ

Kính viễn vọng Webb đã chụp được dấu hiệu riêng của nước, cùng với bằng chứng về các đám mây và sương mù, trong bầu khí quyển bao quanh một hành tinh khí nóng khổng lồ, phồng quay xung quanh một ngôi sao giống như mặt trời

Hình ảnh cuối cùng được NASA tiết lộ cho thấy hành tinh khổng lồ WASP-96b, nằm cách Trái đất khoảng 1.150 năm ánh sáng. Hành tinh này chủ yếu là khí, có khối lượng bằng một nửa sao Mộc, nhưng quay quanh quỹ đạo gần với ngôi sao chủ của nó đến mức một năm trên hành tinh này chỉ kéo dài tương đương 3,4 ngày trên Trái đất. Khoảng thời gian quỹ đạo nhanh đó rất quan trọng, vì nó cho phép các nhà thiên văn học dễ dàng nghiên cứu cách ánh sáng từ ngôi sao chủ của hành tinh được các phân tử trong bầu khí quyển của hành tinh hấp thụ và tái tạo lại. Bằng cách chia quang phổ ánh sáng này thành các bước sóng thành phần của nó, các nhà khoa học có thể phân biệt loại và số lượng của các nguyên tố trong bầu khí quyển của hành tinh. Ví dụ, hình ảnh này tiết lộ rằng có rất nhiều hơi nước trong khí quyển của WASP-96b.

WASP-96b nóng như lửa, không có khả năng chứa đựng sự sống. Tuy nhiên, các nhà thiên văn có kế hoạch chụp ảnh quang phổ của nhiều hành tinh khác ngoài hệ mặt trời của chúng ta, thúc đẩy cuộc săn tìm sự sống ngoài Trái đất.

Theo NASA, Kính viễn vọng Webb có đủ nhiên liệu để hoạt động trong hơn 20 năm. Vì vậy, nó sẽ còn cung cấp nhiều bức ảnh kỳ thú nữa.

P.A.T (NASATI), theo https://www.livescience.com/ và https://www.nasa.gov/, 12/7/2022