Nhiệm vụ nghiên cứu xuất sắc trong bối cảnh đại dịch COVID-19
Cập nhật vào: Thứ sáu - 26/11/2021 16:30
Cỡ chữ
Sự phát triển nghề nghiệp của cá nhân nhà nghiên cứu phụ thuộc vào đánh giá của các đồng nghiệp, được thể hiện thông qua hồ sơ công bố của họ. Cấu trúc và quy trình của các trường đại học, viện nghiên cứu công và các cơ quan tài trợ nêu bật trọng tâm chuyên môn theo lĩnh vực và kết quả công bố, được thúc đẩy bởi nhiệm vụ nghiên cứu xuất sắc. Vì thế, ngày càng có nhiều bài báo khoa học được công bố hàng năm, đặc biệt đáng chú ý ở khu vực đại học.
Nếu số lượng bài báo được công bố là một chỉ số về hiệu suất khoa học thì hệ thống hoạt động tốt cũng sẽ ứng phó hiệu quả với đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, các con số hiếm khi nói lên bức tranh tổng thể. Xuất sắc là khái niệm khó nắm bắt, chỉ có thể được định nghĩa bởi chính những người trong nghề. Do đó, các chỉ số định lượng về đánh ngang hàng như chỉ số trích dẫn, hệ số tác động của tạp chí và chỉ số H đã trở thành yếu tố thể hiện chất lượng hoặc sự xuất sắc của khoa học. Mặc dù bị chỉ trích mạnh mẽ, nhưng các chỉ số này đã trở thành yếu tố chính quyết định hành vi khoa học. Việc trở thành tác giả chính của một bài báo được trích dẫn nhiều trên một tạp chí có ảnh hưởng lớn là điều khó khăn với một nhà nghiên cứu trong bước đầu sự nghiệp và mở ra triển vọng về một tương lai lâu dài được làm việc trong các viện hàn lâm.
Siêu cạnh tranh và văn hóa “công bố hay bỏ đi” có giá trị nhất định nhưng cũng gây một số ảnh hưởng xấu đến các nhà nghiên cứu, đặc biệt là ở cấp tiến sĩ và sau tiến sĩ, nơi mà vị trí tiếp theo phụ thuộc vào những bài báo của nhà nghiên cứu được công bố. Nó cũng có tác động tiêu cực đến thành phần của lực lượng nghiên cứu và phân biệt đối xử đối với một số nhóm nghiên cứu, trong đó có phụ nữ. Ngay cả khi nó hoạt động theo hướng phân loại cái thực sự xuất sắc với cái tốt đơn thuần, thì cũng không khuyến khích việc chấp nhận rủi ro và nghiên cứu liên ngành hoặc xuyên ngành, trong đó, kết quả ngắn hạn ít chắc chắn hơn nhưng là yêu cầu của khoa học để đáp ứng nhu cầu xã hội. Ví dụ: điểm số sinh trắc học chỉ được sử dụng hạn chế để đánh giá các hoạt động tham gia của cộng đồng hoặc đánh giá và khen thưởng các nhóm nghiên cứu mới gồm các kỹ sư phần mềm có tay nghề cao, người quản lý dữ liệu hoặc nhà phân tích dữ liệu được yêu cầu khẩn cấp để hỗ trợ nghiên cứu chuyên sâu về dữ liệu.
Tập trung vào thành tích cá nhân và sự xuất sắc đã đưa khoa học đi một chặng đường dài và không nên bị loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, cách đánh giá và đo lường những đặc trưng này không còn đáp ứng được kỳ vọng lớn của xã hội đối với khoa học. Nó cũng không phản ánh sự chú trọng ngày càng tăng vào khoa học mở và xu hướng gia tăng trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu để làm việc trong các nhóm nghiên cứu quy mô lớn, thường xuyên, phân tán và đa dạng. Duy trì tính nghiêm ngặt của khoa học và sự xuất sắc của nghiên cứu là rất quan trọng để đảm bảo niềm tin vào khoa học trong bối cảnh đại dịch COVID-19 hiện nay. Tuy nhiên, cần xác định lại ý nghĩa của sự xuất sắc trong mối quan hệ với tất cả các kỳ vọng khác nhau của khoa học.
P.A.T (NASATI), theo Science, Technology and Innovation Outlook 2021: Times of Crisis and Opportunity, OECD