Trong vòng 15 năm qua, năng lực NC&PT toàn cầu đã tăng gấp đôi nhờ có 2 yếu tố quan trọng: Thứ nhất, chi của doanh nghiệp cho NC&PT toàn cầu chiếm tỷ lệ lớn và tăng nhanh hơn chi công cho NC&PT trong các giai đoạn tăng trưởng kinh tế. Cho dù các doanh nghiệp sẽ tiếp tục phụ thuộc vào đầu tư vô hình và đổi mới để cạnh tranh trong các thị trường toàn cầu, nhưng chi của doanh nghiệp cho NC&PT sẽ chậm lại hoặc thậm chí giảm một nửa.

Gần đây, hiệu quả kinh tế thấp cùng với các chiến lược đầu tư có lợi cho giá trị cổ đông ngắn  hạn,  có  thể  làm  giảm  năng  lực  và  thiện  chí  của  doanh  nghiệp trong việc thực hiện các dự án rủi ro và đầu tư cho nghiên cứu. Trên thực tế, tại nhiều nước OECD, việc doanh nghiệp giảm đầu tư lâu dài cho tài sản vô hình, có thể tác động đến sự tích lũy kiến thức và năng lực đổi mới của doanh nghiệp trong tương lai.

Thứ hai, một số nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua đã tăng chi cho NC&PT. Trên phạm vi toàn thế giới, chỉ có một tỷ lệ nhỏ các nước OECD có khả năng tăng năng lực NC&PT và  phần  tổng  chi  toàn  cầu  cho  NC&PT  (GERD)  của  họ  giảm.  Xu hướng này có thể vẫn tiếp diễn do tác động lớn của các nền kinh mới nổi  đến  nền  kinh  tế  thế  giới.  Tuy  nhiên,  một  số  nền  kinh  tế  mới  nổi đang  có  dấu  hiệu  suy  thoái  kinh  tế,  sẽ  giảm  khả  năng  tăng  chi  cho NC&PT với tốc độ như quan sát thấy trong những năm gần đây.

Những thách thức do dân số già hóa và tăng trưởng kinh tế chậm, sẽ gây áp lực lớn đến chi công ở nhiều nước OECD trong vòng 10 - 15 năm  tới:  cạnh  tranh  về  nguồn  lực  từ  các  lĩnh  vực  khác  như  y  tế  và lương hưu, thậm chí có thể làm giảm đầu tư công cho NC&PT. Trên thực tế, dữ liệu mới nhất cho thấy phần ngân sách công cho NC&PT trong GDP giảm ở nhiều nước OECD vì chính phủ các nước này theo đuổi chính sách thắt chặt hậu khủng hoảng. Mặt khác, đầu tư NC&PT có thể được điều chỉnh như một công cụ để duy trì sự gia tăng của các khoản  chi  tiêu  công  khác  trong  tầm  kiểm  soát,  chẳng  hạn  bằng  cách triển  khai  nhanh  các  xu  hướng  phân  bổ  ngân  sách  chính  phủ  cho NC&PT (GBAORD) về lâu dài sẽ thấy sự hội tụ giữa các nước về tỷ lệ ngân  sách  công  phân  bổ  cho  NC&PT  được  đo  bằng  tỷ  lệ  phần  trăm GDP.  Ngân  sách  công  cho  NC&PT  dao  động  ở  mức  0,4%  và  0,9% GDP,  thể  hiện  nỗ  lực  của  ngân  sách  công  dành  cho  NC&PT  đã  đạt mức tối đa, trong đó, đầu dưới là một số nước Trung Âu và châu Mỹ La tinh có thu nhập thấp và đầu trên là Hàn Quốc, một số nước Bắc Âu (Đan Mạch, Ailen và Phần Lan) và Đức. Do đó, ngân sách công cho NC&PT trong tương lai tăng chủ  yếu là do tăng trưởng GDP, nhưng dự kiến sẽ chậm lại trên phạm vi toàn cầu.

Như vậy có thể thấy các nền kinh tế mới nổi có khả năng đóng vai trò nổi bật nếu họ tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trong tương lai. Nỗ lực nghiên cứu khoa học đã không bảo vệ được các quốc gia có thu nhập cao với hơn 1/3 số nghiên cứu công của thế giới tập trung vào các nền kinh tế không thuộc khối OECD. Ví dụ, năm 2014, Trung  Quốc  với  nền  tảng  khoa  học  lớn  thứ  hai  thế  giới,  đã  chi  cho NC&PT  cao  gấp  hai  lần  Nhật  Bản.  Tương  tự,  Ấn  Độ  và  Liên  bang Nga,  Đài  Loan,  Iran  và  Argentina  đang  duy  trì  phát  triển  một  số  hệ thống khoa học công lập lớn nhất thế giới. Do đó, bối cảnh nghiên cứu toàn cầu đa cực có thể xuất hiện với vai trò ngày càng nổi trội của châu Á. Tuy nhiên, một số quốc gia có khả năng chiếm ưu thế, đó là 5 nền kinh  tế  (Mỹ,  Trung  Quốc,  Nhật  Bản,  Đức  và  Ấn  Độ)  chiếm  59% NC&PT công toàn cầu năm 2014, trong khi 25 nước OECD và các nền kinh tế không thuộc khối OECD chiếm 90% tổng số. Ưu thế của một số nước phần nào phản ánh quy mô lớn của các quốc gia này. Về lâu dài, các nền kinh tế có dân số và GDP gia tăng rõ rệt như châu Phi, có thể trở thành chủ thể NC&PT toàn cầu đóng vai trò quan trọng. 

NASATI (Theo OECD)