Trong những năm qua, Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng Quốc gia đã soát xét chỉnh sửa hàng loạt các Quy phạm khảo nghiệm DUS của các loài cây trồng trên thành Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia trong đó có một số nội dung thay đổi đặc biệt là bảng các tính trạng đặc trưng do đó cần phải gieo trồng và mô tả lại.

Trong 5 năm trở lại đây, lượng giống đăng ký khảo nghiệm DUS liên tục tăng về số lượng. Trong đó tập chung chủ yếu ở các cây trồng chính như lúa, ngô, lạc , đậu tương và một số giống rau, hoa. Tổng số giống lúa đăng ký khảo nghiệm DUS bao gồm cả lúa lai và lúa thuần 553, ngô 196, lạc 29, đậu tương 18, hoa cúc 11…

Hiện tại, mặc dù đã thu thập, xây dựng bộ mẫu chuẩn của 27 loài cây trồng. Tuy nhiên, trong các loài trên có một số loài vẫn chưa mô tả hết các tính trạng của mẫu giống theo quy chuẩn khảo nghiệm của loài đó, có loài chưa xây dựng được bản mô tả giống (ớt, xoài), một số mẫu giống không còn sức nảy mầm đặc biệt là các giống lai.

Mặt khác, lượng giống khảo nghiệm DUS ngày càng tăng đặc biệt đối với một số cây trồng chính như lúa, ngô, bộ mẫu chuẩn của các loài này rất lớn. Vì chưa xây dựng được bộ giống điển hình cho từng loài cây trồng nên hàng năm khi tiến hành khảo nghiệm DUS phải mang tất cả các mẫu giống trong bộ mẫu chuẩn ra gieo trồng để so sánh xem liệu giống đăng ký khảo nghiệm có khác biệt hoàn toàn với các giống đối chứng không khối lượng công việc rất lớn và mất nhiều công sức. Một số tính trạng số lượng vẫn để con số chưa quy được ra điểm chưa hài hòa với các nước thành viên UPOV trong việc trao đổi kết quả khảo nghiệm trong bảo hộ giống cây trồng. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia do bà Nguyễn Thị Mai Hà làm chủ nhiệm, đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu xây dựng duy trì bộ mẫu chuẩn các loài cây trồng khảo nghiệm DUS phục vụ cho công tác công nhận giống và bảo hộ giống mới” trong thời gian từ năm 2013 đến năm 2015.

Đề tài đã thu được các kết quả sau:

- Đã xây dựng được bộ giống điển hình cho một số tính trạng của các loài cây trồng: lúa, ngô, cà chua, dưa chuột, cải bắp, dưa hấu, ớt, đậu đũa.

* Bộ giống lúa điển hình bao gồm 11 giống (phía Bắc)

* Bộ giống lúa điển hình bao gồm 18 giống (phía Nam)

* Bộ giống ngô điển hình bao gồm 16 giống

* Bộ giống cà chua điển hình bao gồm 14 giống

* Bộ giống dưa chuột điển hình bao gồm 6 giống

* Bộ giống cải bắp điển hình bao gồm 8 giống

* Bộ giống su hào điển hình bao gồm 4 giống

* Bộ giống dưa hấu 18 điển hình bao gồm 11 giống

* Bộ giống ớt điển hình bao gồm 11 giống 24

* Bộ giống Đậu đũa điển hình bao gồm 6 giống

- Đã thu thập được 292 mẫu giống của 09 loài cây trồng: lúa phía Bắc (50), lúa phía Nam (54), ngô (50), cà chua (30), cải bắp (15), su hào (15), dưa chuột (18), dưa hấu (30), đậu đũa (15), Ớt (15).

- Đã xây dựng 292 bản mô tả của 09 loài cây trồng: lúa phía Bắc (50), lúa phía Nam (54), ngô (50), cà chua (30), cải bắp (15), su hào (15), dưa chuột (18), dưa hấu (30), đậu đũa (15), Ớt (15).

- Đã xây dựng bộ giống điển hình của 09 loài cây trồng: lúa phía Bắc (11), lúa phía Nam (18), ngô (16)

Việc thực hiện đề tài có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác khảo nghiệm DUS để công nhận và bảo hộ giống mới. Việc xác lập được bản mô tả giống của từng mẫu giống của các loài cây trồng và xây dựng được bộ giống điển hình giúp cho quá trình khảo nghiệm thuận lợi và hài hòa, có thể trao đổi thông tin với các nước thành viên của UPOV.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 13563/2017) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

N.P.D (NASATI)