Các nhà địa chất tại trường Đại học South Florida, Hoa Kỳ đã phát triển và thử nghiệm thành công phao nước nông công nghệ cao mới, có khả năng phát hiện các chuyển động nhỏ và những thay đổi dưới đáy biển của Trái đất. Đây thường là dấu hiệu dự báo trước khi các mối nguy hiểm tự nhiên gây chết người xảy đến như động đất, núi lửa và sóng thần.

Chiếc phao đã được lắp đặt bên ngoài Egmont Key thuộc Vịnh Mexico vào năm ngoái và thu thập dữ liệu về chuyển động ba chiều của đáy biển. Theo GS. Tim Dixon, đồng tác giả nghiên cứu tại Trường Khoa học địa chất thuộc Đại học South Florida, cuối cùng, hệ thống sẽ phát hiện được những thay đổi nhỏ về ứng suất và biến dạng trong lớp vỏ Trái đất.

Hệ thống trắc địa đáy biển đang chờ cấp sáng chế này là một phao neo đậu có gắn Hệ thống định vị toàn cầu với độ chính xác cao ở phía trên. Hướng của phao được đo bằng la bàn số cung cấp thông tin về hướng chuyển động, cường độ và độ lắc, giúp xác định chuyển động quan trọng từ bên này sang bên kia của Trái đất, báo hiệu các trận động đất gây sóng thần.

Dù hiện có một số kỹ thuật giám sát đáy biển, nhưng các công nghệ đó thường hoạt động tốt nhất ở vùng biển sâu ít bị nhiễu âm. Các thủy vực ven biển (sâu gần vài trăm mét) là môi trường khó khăn hơn nhưng cũng là môi trường quan trọng cho nhiều ứng dụng, bao gồm một số loại động đất tàn phá nhất định. Các quá trình tích tụ và gây biến dạng ngoài khơi rất quan trọng để hiểu được động đất và sóng thần siêu đa chấn.

Phao thử nghiệm nằm dưới đáy biển nhờ có chấn lưu bê tông nặng và có thể chịu được nhiều cơn bão như bão Michael trên Vịnh Mexico. Hệ thống này có khả năng phát hiện các chuyển động nhỏ từ 1 - 2 cm.

"Công nghệ này có ứng dụng tiềm năng trong ngành công nghiệp dầu khí ngoài khơi và giám sát núi lửa ở một số nơi, nhưng ứng dụng lớn nhất là cải thiện khả năng dự báo động đất và sóng thần tại các đới hút chìm", GS. Dixon nói. "Các trận động đất và sóng thần khổng lồ ở Sumatra ở Sumatra năm 2004 và tại Nhật Bản năm 2011 là ví dụ về những sự cố mà chúng tôi muốn tìm hiểu rõ hơn và dự báo trong tương lai".

Hệ thống này được thiết kế cho các ứng dụng tại các đới hút chìm trong "Vành đai lửa" ở Thái Bình Dương, nơi các quá trình tích tụ và gây biến dạng ngoài khơi hiện đang được giám sát chưa chặt chẽ. Nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ triển khai hệ thống mới tại các thủy vực nước nông ở Trung Mỹ nơi dễ xảy ra động đất.

N.P.D (NASATI), theo https://phys.org/news/2019-11-technology-earthquakes-tsunamis.html, 22/11/2019