Tiền sản giật là một tình trạng có khả năng gây tử vong, ảnh hưởng từ 4% đến 8% phụ nữ mang thai trên toàn thế giới, nhưng tình trạng này khá khó chẩn đoán trước. Giờ đây, một nhóm các nhà nghiên cứu Úc đã phát triển thành công một thử nghiệm mới nhanh chóng và chính xác bằng công nghệ gốc hạt nano và các dấu ấn sinh học mới.

Thông thường bắt đầu sau tuần thứ 20 của thai kỳ, dấu hiệu đặc trưng của tiền sản giật là huyết áp cao, protein trong nước tiểu và sau đó trong thai kỳ là tổn thương các cơ quan như thận và gan.

Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong cho cả mẹ và bé và tình trạng tử vong do tiền sạt giật ở mẹ và bé có thể giảm đáng kể nếu được phát hiện và điều trị sớm. Phát hiện chính xác tiền sản giật khá khó vì các triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng có những biểu hiện khác nhau ở mỗi bà bầu, vì vậy việc chẩn đoán thường có thể bị trì hoãn hoặc bỏ sót.

Các phương pháp chẩn đoán tiền sản giật hiện nay liên quan đến việc đo huyết áp thường xuyên và kiểm tra protein trong nước tiểu. Siêu âm thai nhi được khuyến nghị để theo dõi sự phát triển của em bé. Đối với phụ nữ mang thai từ 20 đến 35 tuần, xét nghiệm máu có thể phát hiện nồng độ thấp của yếu tố tăng trưởng nhau thai (PlGF), nhưng đó chỉ là dấu hiệu và cần xét nghiệm thêm để xác định chẩn đoán.

Gần đây, các nhà nghiên cứu Đại học Công nghệ Sydney (UTS) đã phát triển được một xét nghiệm chẩn đoán tiền sản giật mới nhanh chóng và chính xác.

Họ đã phát triển một xét nghiệm dòng chảy bên (lateral flow assay) sử dụng công nghệ dựa trên các hạt nano để phát hiện nồng độ của các dấu ấn sinh học cụ thể trong huyết tương của phụ nữ bị tiền sản giật.

Thiết bị xét nghiệm dòng chảy bên sẽ phát hiện sự hiện diện của chất mục tiêu gồm hai dấu ấn sinh học protein mới có tên là FKBPL và CD44, gần đây đã được Lana McClements, tác giả tương ứng của nghiên cứu, xác định là dấu ấn sinh học chẩn đoán đầy hứa hẹn tiền sản giật khởi phát sớm.

Một trong những thành phần chính của xét nghiệm mới là các hạt nano phát quang chuyển đổi ngược (UCNP), khi kết hợp với FKBPL và CD44, sẽ định lượng chính xác nồng độ trong huyết tương của các dấu ấn sinh học này.

Các nhà nghiên cứu đã xác nhận tính hiệu quả của thử nghiệm này trên các mẫu lâm sàng. Họ phát hiện ra rằng, so với phương pháp chẩn đoán tiền sản giật mới nhất hiện tại, xét nghiệm của họ cho thấy độ nhạy và độ đặc hiệu (100% so với 92,3%) được cải thiện đáng kể (90,5% so với 73,7%). Hơn nữa, kết quả kiểm tra có trong vòng 15 phút.

“Chúng tôi tin rằng xét nghiệm này có khả năng cách mạng hóa cách chẩn đoán và quản lý tiền sản giật”, McClements cho hay.

Phương pháp xét nghiệm mới này tương tự như cách thức hoạt động của que thử thai tại nhà, có chi phí thấp và có thể được sử dụng tại các phòng khám tiền sản hoặc văn phòng bác sĩ mà không cần thiết bị phòng thí nghiệm cồng kềnh. Các nhà nghiên cứu cho biết tốc độ cung cấp kết quả của nó là một lợi thế.

“Về cơ bản, điều này giúp cho các bác sĩ lâm sàng đưa ra các quyết định sáng suốt và cứu sống bệnh nhân ngay lập tức, chứ không phải đợi 24 giờ sao mới có có kết quả”, McClements cho biết.

Các nhà nghiên cứu nói rằng ngoài việc cải thiện xét nghiệm tiền sản giật, các dấu ấn sinh học mới được phát hiện có thể dẫn đến sự phát triển của các liệu pháp mới.

Nhóm nghiên cứu hiện đang tiến hành các công việc tiếp theo để có thể thương mại hóa xét nghiệm này và hy vọng sẽ cung cấp xét nghiệm này cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trên toàn thế giới.

“Đây là một bước tiến lớn so với các phương pháp chẩn đoán hiện tại, vốn có thể không đáng tin cậy và tốn nhiều thời gian. Thử nghiệm của chúng tôi có khả năng tạo ra sự khác biệt thực sự cho cả bà mẹ và trẻ sơ sinh”, McClements nhấn mạnh.

Nghiên cứu của họ đã được công bố trên tạp chí Angewandte Chemie.

P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/rapid-test-deadly-pregnancy-condition-biomarkers-preeclampsia/, 17/4/2023