Thai kém phát triển trong tử cung hoặc hạn chế (chậm) tăng trưởng trong tử cung (IUGR: Intrauterine growth restriction) là vấn đề thường gặp và rất đáng lo ngại nhưng lại có rất ít lựa chọn điều trị cho các bà mẹ đang mang thai nhận được chẩn đoán này. IUGR là tình trạng em bé trong bụng mẹ có kích thước nhỏ so với tuổi thai, thường là do các vấn đề từ nhau thai, dẫn đến việc truyền oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi đang phát triển bị kém hoặc không đủ, gây tổn hại cho thai nhi. Bộ não của thai nhi đang phát triển đặc biệt rất dễ bị ảnh hưởng bởi những tác động này. Cứ 10 trẻ thì có một trẻ được chẩn đoán mắc IUGR và trẻ sơ sinh mắc IUGR có nguy cơ tử vong và suy giảm phát triển thần kinh cao.

Nghiên cứu gần đây về nước ép lựu giàu polyphenol đã gợi ý rằng nó có thể giúp bảo vệ não khỏi nguy cơ chấn thương. Trong một thử nghiệm thăm dò lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên, được hỗ trợ bởi Tổ chức gây quỹ từ thiện và từ POM Wonderful, công ty chuyên trồng và sản xuất lựu tươi và nước ép lựu lớn nhất ở Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Brigham and Women's đã tiến hành ghi danh các bà mẹ mang thai có con được chẩn đoán với IUGR.

Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng cho thấy uống nước ép lựu hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ chấn thương não ở trẻ sơ sinh bị IUGR, đặc biệt là trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ ba khi não trẻ sơ sinh có thể đặc biệt dễ bị tổn thương. Những phát hiện của nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Scientific Reports gần đây.

Terrie Inder, chủ nhiệm khoa y tế sơ sinh tại Brigham, đồng tác giả nghiên cứu cho biết: “Có những yếu tố chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến việc bảo vệ thần kinh, đặc biệt là ở những phạm vi có nguy cơ cao chẳng hạn như trong quá trình chuyển dạ và sinh nở. Chúng tôi bị hấp dẫn bởi những phát hiện từ nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy rằng polyphenol, có hàm lượng cao trong nước ép lựu, có khả năng phòng ngừa, bảo vệ cao. Thử nghiệm lâm sàng của chúng tôi cung cấp bằng chứng hứa hẹn nhất từ trước cho đến nay rằng polyphenol có thể bảo vệ khỏi nguy cơ chấn thương não ở trẻ sơ sinh IUGR”. 

“Trong quá trình thăm dò, các kết quả của chúng tôi đầy hứa hẹn và cho thấy rằng có thể can thiệp trước khi sinh để có thể hỗ trợ bảo vệ não trẻ sơ sinh khỏi tác động tàn phá của chấn thương não”, Lillian G. Matthews, nhà thần kinh học tại Viện chuyển đổi và tạo ảnh y sinh cho não và sức khỏe tâm thần Monash ở Úc, đồng tác giả nghiên cứu cho biết.

Polyphenol là một phần của nhóm chất chống oxy hóa được tìm thấy trong một số loại thực phẩm và đồ uống, bao gồm hạnh nhân, quả mọng, rượu vang đỏ và trà. Nước ép lựu là một nguồn thực phẩm đặc biệt giàu các phân tử này. Polyphenol được biết là có khả năng vượt qua hàng rào máu não, và các nghiên cứu trên mô hình động vật đã chứng minh tác dụng bảo vệ chống lại các bệnh thoái hóa thần kinh của nó.

Đối với thử nghiệm lâm sàng của họ, Inder và các đồng nghiệp đã mời được 99 bà mẹ mang thai tại Brigham tham gia nghiên cứu. Những người tham gia được chỉ định ngẫu nhiên uống gần 240ml (8 ounce) nước ép lựu hoặc đồ uống không chứa polyphenol phù hợp với màu sắc, mùi vị và lượng calo. Những người tham gia đã uống nước trái cây ày hàng ngày từ khi tham gia nghiên cứu cho đến khi sinh con.

Nhóm nghiên cứu đã thực hiện các phép đo MRI thai nhi trên khoảng một nửa số người tham gia trước khi các bà mẹ bắt đầu chế độ uống nước trái cây và không tìm thấy bằng chứng nào về chấn thương não của thai nhi vào thời điểm đó. Sau khi sinh, các phép đo MRI ở trẻ sơ sinh cho thấy những trẻ có mẹ uống nước ép lựu có nguy cơ bị chấn thương não thấp hơn so với những trẻ của nhưng bà mẹ được dùng giả dược ngẫu nhiên. Trẻ sơ sinh có nguy cơ tổn thương chất xám vỏ não và tổn thương chất trắng thấp hơn. Nhóm nghiên cứu cũng không tìm thấy bằng chứng về sự co thắt của ống dẫn sữa.

Do nghiên cứu ở mức thăm dò và quy mô hạn chế, các tác giả thận trọng rằng cần có các thử nghiệm đối chứng lớn hơn. Nhóm nghiên cứu cũng có kế hoạch tiếp tục nghiên cứu những trẻ được đăng ký tham gia nghiên cứu trong vòng 2-3 năm tới để đánh giá kết quả phát triển thần kinh của trẻ.

Inder cho biết: “Các nghiên cứu tiếp theo về sự phát triển thần kinh của chúng tôi đang được tiến hành và chúng tôi khuyến khích các nhà điều tra khác nghiên cứu các quần thể trẻ sơ sinh có nguy cơ cao để xem xét ảnh hưởng của polyphenol đối với việc bảo vệ thần kinh. Ước mơ của tôi là một ngày nào đó chúng tôi sẽ có thể cung cấp cho phụ nữ một phương pháp giúp bảo vệ não của trẻ sơ sinh khỏi những tổn thương tiềm ẩn. Trong thời gian chờ đợi, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi những người tham gia để cung cấp thêm thông tin chi tiết về tác động lâm sàng tiềm ẩn của nước ép lựu trước khi sinh”.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2021-03-brain-injury-at-risk-infants-mothers.html, 11/3/2021