Một người đàn ông 53 tuổi đến từ Düsseldorf ở Đức đã trở thành người thứ ba trên thế giới được chữa khỏi hoàn toàn HIV sau khi được ghép tế bào gốc. Giống như “bệnh nhân Berlin” và “bệnh nhân London” trước đây, “bệnh nhân Düsseldorf” được điều trị bệnh máu cấp tính và trong quá trình đó, đã được chữa khỏi nhiễm vi-rút gây suy giảm miễn dịch ở người loại 1 (HIV-1), theo một nghiên cứu gần đây được công bố bởi Bệnh viện Đại học, Düsseldorf.

HIV được phân thành hai loại chính: HIV-1 và HIV-2. Khi chúng ta đề cập đến HIV, chúng ta thường đề cập đến HIV-1, loại bệnh phổ biến hơn trên toàn thế giới. HIV-2 ít gây bệnh hơn và việc lây nhiễm loại vi-rút này chủ yếu chỉ giới hạn ở Tây Phi. Bất kỳ đề cập nào đến HIV trong bài viết này đều là đề cập đến HIV-1.

HIV vẫn có thể tồn tại trong cơ thể ngay cả khi mọi người được điều trị bằng thuốc kháng vi-rút (ART), đây là một phương pháp điều trị chứ không phải thuốc chữa bệnh. Nhưng ghép tế bào gốc tạo máu đồng loại (allogeneic hematopoietic stem cell transplantation-HSCT) - thuật ngữ khoa học để chỉ ghép tủy xương - đã được chứng minh là làm giảm đáng kể ổ chứa vi rút, HIV không hoạt động bên trong các tế bào có thể được kích hoạt lại nếu ngừng điều trị ARV. Thuật ngữ "đồng loại" có nghĩa là các tế bào gốc được cấy ghép khác nhau về mặt di truyền; lấy từ một người khác không phải là người nhận.

Bệnh nhân người Đức được chẩn đoán dương tính với HIV vào tháng 1 năm 2008. Anh ta được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính (AML), một dạng ung thư máu đe dọa tính mạng vào năm 2011, sáu tháng sau khi bắt đầu điều trị HIV tại Bệnh viện University Hospital. Vào năm 2013, anh ấy đã được cấy ghép tế bào gốc, chủ yếu để điều trị bệnh AML của mình.

Các tế bào gốc được cấy ghép được chọn cho đột biến cụ thể được tìm thấy trên gen CCR5. Đồng thụ thể CCR5 trên các tế bào miễn dịch của cơ thể đóng một vai trò quan trọng trong quá trình lây nhiễm HIV, hoạt động như một “điểm dừng” mà qua đó HIV có thể xâm nhập vào tế bào.

Một đột biến đồng hợp tử của gen CCR5, đột biến CR5Δ32/Δ32, loại bỏ vị trí lắp ghép trong cả hai bản sao của gen (dòng mẹ và dòng bố), ngăn chặn sự xâm nhập của vi rút vào tế bào và dẫn đến khả năng kháng HIV trên diện rộng.

Các tế bào gốc có cùng đột biến gen này đã được sử dụng để điều trị cho các bệnh nhân ở Berlin và London. Như với các trường hợp trước, các tế bào có CR5Δ32/Δ32 đột biến

được sử dụng vì chúng điều trị cả AML và HIV.

Giáo sư Guido Kobbe, người thực hiện quy trình cấy ghép, đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: “Ngay từ đầu, mục đích của việc cấy ghép là kiểm soát cả bệnh bạch cầu và virus HI”.

Theo dõi sự tiến triển của bệnh nhân Düsseldorf trong nhiều năm, các bác sĩ phát hiện ra rằng anh ta có biểu hiện ức chế HIV dai dẳng gần 10 năm sau khi cấy ghép và 4 năm sau khi ngừng điều trị ARV. Bệnh nhân thuyên giảm hoàn toàn cả AML và HIV.

“Sau quá trình nghiên cứu chuyên sâu, giờ đây chúng tôi có thể xác nhận rằng về cơ bản có thể ngăn chặn sự nhân lên của vi rút HI trong thời gian dài bằng cách kết hợp hai phương pháp thiết yếu. Một mặt, đây là quá trình làm sạch mở rộng ổ chứa vi-rút trong các tế bào miễn dịch tồn tại lâu dài và mặt khác là chuyển khả năng kháng HIV của hệ thống miễn dịch của người cho sang cho người nhận”, tiến sĩ Björn-Erik Ole Jensen, tác giả chính, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết.

Nghiên cứu này chứng minh những tiến bộ quan trọng đạt được trong cuộc chiến chống lại HIV.

Sự phát triển của công nghệ chỉnh sửa gen như CRISPR có nghĩa là loại tế bào gốc được cấy vào bệnh nhân Düsseldorf rất có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm thay vì lấy từ người hiến tặng.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Y học Tự nhiên.

P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/german-man-third-cured-hiv-stem-cell-transplant/, 27/2/2023