Suy tim là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, thường phức tạp do bị ngưng thở khi ngủ, căn bệnh đồng mắc này làm giảm thêm tuổi thọ của một người. Một loại thuốc mới đầy hứa hẹn đã được phát triển có thể điều trị suy tim và chứng ngưng thở khi ngủ bằng cách nhắm vào hoạt động thần kinh điều khiển cả hai.

Đối với những người bị suy tim sẽ có tiên lượng xấu và tỷ lệ tử vong cao mặc dù đã có những tiến bộ gần đây trong điều trị. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, suy tim ảnh hưởng đến hơn 64 triệu người trên toàn thế giới, khiến nó trở thành ưu tiên sức khỏe hàng đầu của cộng đồng trên toàn cầu.

Suy tim xảy ra khi cơ tim yếu đi và không bơm máu hiệu quả. Não phản ứng với tình trạng suy tim bằng cách kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm của cơ thể, phản ứng “chiến đấu hay bỏ chạy”, để kích thích tim bơm máu hiệu quả hơn. Tuy nhiên, kích thích liên tục trong thời gian dài, kết hợp với chứng ngưng thở khi ngủ, dẫn đến giảm tuổi thọ. Hầu hết bệnh nhân chết trong vòng 5 năm sau khi chẩn đoán suy tim.

Phần não gửi xung động đến tim cũng kiểm soát hơi thở. Chứng ngưng thở trung ương khi ngủ (CSA) - tình trạng ngừng thở liên tục trong khi ngủ do não không gửi tín hiệu thích hợp đến các cơ hô hấp - thường gặp ở những người bị suy tim. Ngưng thở khi ngủ được cho là do tăng độ nhạy cảm của các thụ thể hóa học ngoại vi được tìm thấy trong các động mạch cảnh, giúp phát hiện những thay đổi về oxy trong máu động mạch (thiếu oxy) và bắt đầu phản xạ đưa mức oxy trở lại bình thường. Đặc biệt, thụ thể P2X3, được biết là có ảnh hưởng đến phản ứng phản xạ này.

Ngoài việc điều trị các nguyên nhân cơ bản của CSA, một trong số đó là suy tim, các phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ hiện tại chỉ giới hạn ở thở áp lực dương liên tục (CPAP), sử dụng áp suất không khí nhẹ để giữ cho đường thở được mở. Nhưng CPAP, đòi hỏi phải đeo khẩu trang kín trong khi ngủ nên không được dung nạp tốt.

Giờ đây, một loại thuốc mới đầy hứa hẹn đã được phát triển nhắm vào hoạt động thần kinh gây ra cả suy tim và ngưng thở khi ngủ. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Auckland ở New Zealand đã thử nghiệm loại thuốc có tên AF-130 trên những con chuột bị suy tim mãn tính và ngưng thở khi ngủ. Họ phát hiện ra rằng AF-130 hoạt động như một chất đối kháng thụ thể P2X3 hiệu quả, bình thường hóa phản ứng hô hấp của cơ thể đối với tình trạng thiếu oxy và cải thiện đáng kể lượng máu được bơm bởi tim (cung lượng tim). Rối loạn hô hấp đã được loại bỏ.

Julian Paton, tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Loại thuốc này mang lại lợi ích cho bệnh suy tim, nhưng giá của nó không thay đổi, ở chỗ là nó cũng làm giảm chứng ngưng thở mà hiện tại không có loại thuốc nào có thể làm được ngoài CPAP, nhưng dung nạp kém ở bệnh nhân”.

AF-130 cũng được phát hiện là làm giảm viêm toàn thân, giảm trọng lượng của tim và ngăn chất lỏng tích tụ trong phổi (phù phổi), một tác dụng phụ phổ biến của bệnh suy tim. Đây là loại thuốc đầu tiên kiểm soát hoạt động thần kinh từ não đến tim dẫn đến suy tim và chứng ngưng thở khi ngủ.

Các phát hiện của nghiên cứu ủng hộ quan điểm cho rằng các thụ thể P2X3 trong động mạch cảnh đóng vai trò chính trong các cơ chế bệnh lý gây ra các bệnh về tim mạch và hô hấp.

Tiến sĩ Martin Stiles, chuyên gia tư vấn tim mạch cho biết: “Trong những thập kỷ gần đây, đã có một số nhóm thuốc cải thiện tiên lượng của bệnh suy tim. Tuy nhiên, không có loại thuốc nào trong số này hoạt động theo cách mà tác nhân mới này hoạt động. Vì vậy, thật thú vị khi thấy một phương pháp mới có khả năng đảo ngược một số đặc điểm của bệnh suy tim”.

Thậm chí hứa hẹn hơn, loại thuốc này sẽ sớm được FDA chấp thuận, mặc dù là cho mục đích sử dụng lâm sàng khác, nhưng điều đó có nghĩa là khả năng các thử nghiệm trên người có thể diễn ra trong vài năm tới.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications.

P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/new-drug-two-for-one- Treatment-heart-failure-sleep-apnea/, 31/3/2023