Cách tiếp cận sử dụng nền tảng dựa trên cytomegalovirus được sử dụng trong vắc-xin đang được phát triển để chống lại HIV và bệnh lao. Vắc-xin mới này đã làm giảm sự giải phóng ký sinh trùng gây bệnh sốt rét từ gan và vào máu của khỉ maca bị nhiễm bệnh từ 75 đến 80%, báo cáo một bài báo được công bố trên tạp chí PLOS ONE.

Tác giả nghiên cứu Tiến sĩ Klaus Früh, cho biết: "Vấn đề với hầu hết các loại vắc-xin là hiệu quả của chúng thường chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Nền tảng vắc-xin dựa trên cytomegalovirus của chúng tôi có thể tạo ra và giữ miễn dịch suốt đời. Với nghiên cứu và phát triển hơn nữa, nó có thể mang lại sự bảo vệ trọn đời chống lại bệnh sốt rét”.

Sốt rét là một bệnh nghiêm trọng và đôi khi gây tử vong do ký sinh trùng Plasmodium gây ra, lây sang người qua muỗi đốt. Nó có thể gây sốt cao, run rẩy, bệnh giống cúm và trong trường hợp xấu nhất là tử vong. Trên toàn thế giới, có 216 triệu người bị nhiễm sốt rét trong năm 2016, dẫn đến cái chết là 445.000 người. Phần lớn các bệnh nhiễm trùng xảy ra ở Châu Phi.

Việc tìm kiếm vắc-xin sốt rét hiệu quả trong nhiều thập kỷ đã rất khó khăn. Tổ chức Y tế Thế giới đang sử dụng một loại vắc-xin, được gọi là RTS, S/AS01 hoặc với tên thương hiệu là Mosquirix, như một phần của chương trình tiêm chủng mới, thường quy tại ba quốc gia châu Phi. Nhưng RTS, S/AS01 đã được chứng minh là chỉ làm giảm lây truyền bệnh sốt rét ở trẻ em mà trong đó bệnh sốt rét thường gây tử vong nhất là 39% sau 4 năm kể từ khi được tiêm. Hiệu quả của nó đã giảm xuống còn 4,4% sau 7 năm. Vắc-xin chống lại vi-rút và vi khuẩn thường có tỷ lệ bảo vệ hơn 90%.

Hầu hết các loại vắc-xin được tạo ra để khuyến khích cơ thể con người phản ứng với các mầm bệnh xâm nhập, gây bệnh bằng cách tạo ra những kháng thể vô hiệu hóa mầm bệnh đó. Vắc-xin mới của OHSU sử dụng một cách tiếp cận khác bằng cách sử dụng một dạng yếu của một loại vi-rút herpes thông thường là virut cytomegalovirus, hoặc CMV, lây nhiễm cho hầu hết mọi người mà không gây bệnh.

Klaus Früh và các đồng nghiệp của mình tạo ra các mảnh nhỏ của mầm bệnh mục tiêu vào CMV. Những người nhận được vắc-xin CMV được thiết kế lại, tạo ra các tế bào T nhớ có thể tìm kiếm và tiêu diệt các tế bào bị nhiễm mầm bệnh. Các nghiên cứu đã chỉ ra cách tiếp cận này cho phép các loài linh trưởng không phải người được tiêm chủng phát triển và duy trì trạng thái miễn dịch cao trong nhiều năm sau đó.

Nền tảng vắc-xin CMV đã được cấp phép bởi Vir Biotech, Inc., ở San Francisco, có kế hoạch dẫn đầu một thử nghiệm lâm sàng ở người đối với vắc-xin HIV dựa trên CMV vào năm 2019. Nền tảng cơ bản tương tự cũng đang được sử dụng trong vắc-xin lao mới, và bây giờ là cơ sở cho vắc-xin sốt rét này.

Früh và các đồng nghiệp đã theo đuổi vắc-xin sốt rét vì họ nhận thấy các tế bào T nhớ mà sản phẩm vắc-xin dựa trên CMV của họ tồn tại ở nồng độ cao trong gan, nơi ký sinh trùng sốt rét ẩn náu ngay sau khi lây nhiễm cho người. Họ đã phát triển hai phiên bản khác nhau của vắc-xin sốt rét dựa trên CMV trong khi sử dụng bốn loại protein khác nhau do ký sinh trùng Plasmodium tạo ra. Các vắc-xin kết quả đã làm chậm sự xuất hiện của ký sinh trùng trong máu của 16 con khỉ bị nhiễm và đã được tiêm vắc-xin bằng cách loại bỏ từ 75 đến 80% ký sinh trùng từ gan. Một năm sau, các loài linh trưởng không được tiêm vắc-xin vẫn có khả năng miễn dịch chống lại bệnh sốt rét, trong khi tám động vật đối chứng không được tiêm phòng thì không.

Trong nỗ lực làm cho vắc-xin của họ bảo vệ 100% chống lại bệnh sốt rét, nhóm nghiên cứu sẽ đánh giá 15 loại protein được sản xuất Plasmodium khác nhau cho vắc-xin. Họ cũng sẽ kiểm tra kết hợp vắc-xin dựa trên CMV của họ với các vắc-xin thử nghiệm khác hoặc vắc-xin RTS, S hiện có.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2019-01-vaccine-fresh-malaria.html, 23/1/2019