Phát triển vắc xin sốt rét phổ rộng

Các nhà nghiên cứu tại trường Đại học Griffith ở Ôxtrâylia đang tiến bước gần hơn trong cuộc chiến chống sốt rét với việc phát triển một loại vắc-xin phổ rộng có thể được đông khô, phù hợp để sử dụng tại các quốc gia mà bệnh sốt rét vẫn đang hoành hành. Vắc xin này nhằm vào giai đoạn ký sinh trùng sốt rét được tìm thấy trong máu.

TS. Danielle Stanisic, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: “Loại vắc-xin được tối ưu hóa của chúng tôi kết hợp ký sinh trùng sốt rét ở giai đoạn chúng được tìm thấy trong máu nhưng đã chết, lipit và các hợp chất tổng hợp bổ sung, giúp tăng cường phản ứng miễn dịch bảo vệ được kích thích bởi vắc xin. Trong các nghiên cứu tiền lâm sàng, chúng tôi đã chỉ ra rằng vắc-xin mới cung cấp khả năng bảo vệ mạnh mẽ chống lại ký sinh trùng bằng cách kích thích đội quân tế bào của hệ miễn dịch - tế bào T và cytokine gây viêm - giúp tiêu diệt ký sinh trùng. Chúng tôi tin rằng đây là loại vắc-xin ký sinh trùng đầu tiên thuộc loại này, có thể được đông khô thành bột mà không bị mất tác dụng".

TS. Stanisic cho rằng điều này trước đây chưa có được với bất kỳ loại vắc-xin ký sinh trùng chống sốt rét nào và có thể thực hiện được bằng cách thay thế màng hồng cầu thường bao quanh ký sinh trùng bằng một màng tổng hợp dựa vào lipit. "Mặc dù không thể đông khô và vẫn bảo quản được tế bào hồng cầu của con người, nhưng có thể đông khô ký sinh trùng bên trong các màng tổng hợp này. Hãy tưởng tượng bạn chỉ cần thêm nước muối và tiêm vào người. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai dễ dàng trên thực địa ở các nước có bệnh sốt rét hoành hành", TS. Stanisic nói.

GS. Michael Good AO, đồng tác giả nghiên cứu cho rằng thông qua đưa toàn bộ ký sinh trùng giai đoạn máu vào trong vắc-xin, rất nhiều kháng nguyên ký sinh trùng được cung cấp cho hệ miễn dịch, bao gồm các kháng nguyên phổ biến giữa các chủng ký sinh trùng khác nhau. Có nghĩa là phương pháp tiêm vắc-xin ký sinh trùng sẽ tạo ra phản ứng miễn dịch bảo vệ rộng rãi chống lại vô số các chủng ký sinh trùng. Những kết quả này có triển vọng dẫn đến thử nghiệm trên người.

Sốt rét là bệnh truyền nhiễm bắt nguồn từ muỗi vằn, do ký sinh trùng Plasmodium gây ra. Đây là dịch bệnh lưu hành ở 87 quốc gia với hơn 200 triệu ca bệnh mỗi năm, dẫn đến 400.000 ca tử vong, chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi. Các chiến lược kiểm soát muỗi và ký sinh trùng sốt rét hiện có ngày càng kém hiệu quả do tình trạng kháng thuốc diệt côn trùng và thuốc chống sốt rét. Vì thế, theo GS. Good, cần có một loại vắc-xin sốt rét hiệu quả cao để giảm thiểu bệnh tật và tử vong do sốt rét và hướng tới mục tiêu cuối cùng là xóa sổ. Nghiên cứu là bước đột phá lớn để cung cấp vắc-xin sốt rét hiệu quả.

Nhóm nghiên cứu dự kiến thực hiện các thử nghiệm lâm sàng trên người để đánh giá hiệu quả của vắc xin vào năm 2022. Sau đó sẽ tiến hành đánh giá tại các quốc gia nơi bệnh sốt rét vẫn đang hoành hành.

N.P.D (NASATI), https://medicalxpress.com/news/2021-10-broad-spectrum-malaria-vaccine.html, 20/10/2021