Tối 20/12/2023, tại Hà Nội, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã tới dự và phát biểu tại Lễ trao Giải thưởng Khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture năm 2023. Cùng dự có Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; đại diện lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương... Lễ trao giải còn có sự tham dự của Giáo sư Richard Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture; Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng, người sáng lập Quỹ VinFuture và Giải thưởng Khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture có mặt tại sự kiện. 

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng phát biểu tại Lễ trao giải VinFuture 2023

Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng vui mừng chào đón các đại biểu, các nhà khoa học từ nhiều nơi trên thế giới đã đến Việt Nam để cùng vinh danh các nhà khoa học, tác giả những công trình nghiên cứu xuất sắc mang lại lợi ích và thúc đẩy sự tiến bộ của nhân loại. Chủ tịch nước tin tưởng, mỗi công trình được xướng tên ở Lễ trao Giải thưởng VinFuture này sẽ là niềm kỳ vọng lớn lao cho cuộc sống tốt đẹp của hàng trăm triệu và có thể là hàng tỷ con người trên hành tinh.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, lịch sử nhân loại đã làm sáng tỏ một chân lý “Cuộc sống đặt mục tiêu cho khoa học và khoa học soi đường cho cuộc sống”. Khoa học đã giúp con người hiểu biết về chính mình và cung cấp những giải pháp để làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Khoa học càng phát triển, xã hội ngày càng văn minh, tiến bộ.

Theo Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, thế giới đang thay đổi nhanh chóng, với nhiều nguy cơ, thách thức đe dọa loài người: Biến đổi khí hậu, chiến tranh, xung đột, bệnh tật, đói nghèo, khủng hoảng năng lượng, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước… Các thách thức toàn cầu ấy dạy cho con người khiêm tốn hơn trong ứng xử với Mẹ thiên nhiên và các nền văn minh, nhưng cũng đòi hỏi con người phải dũng cảm vượt qua những giới hạn, rào cản, định kiến để cùng hợp tác với tầm nhìn rộng mở, tìm kiếm những giải pháp hữu ích mang tính toàn cầu cho một hành trình phát triển mới, bền vững và nhân văn. Sứ mệnh quan trọng này lại tiếp tục đặt lên vai của những nhà khoa học mang trong mình sức mạnh của tri thức và tình yêu nhân loại, những người nắm giữ chìa khóa để khai mở cách giải quyết những bài toán đang đặt ra trên con đường phát triển của mỗi quốc gia và nhân loại. 

Chủ tịch nước hoan nghênh tâm huyết của những nhà sáng lập Giải thưởng VinFuture. Với tầm nhìn mang tính toàn cầu, cách tiếp cận “chung sức toàn cầu”, cổ vũ, tôn vinh những nhà khoa học có công trình nghiên cứu xuất sắc, công nghệ đột phá, mang tính ứng dụng cao, hướng đến cuộc sống tốt đẹp hơn cho nhiều người đã tạo ra sự kết nối rộng lớn với cộng đồng khoa học thế giới. Từ lần trao giải đầu tiên đến nay, với sứ mệnh “Khoa học phụng sự nhân loại” theo đuổi 4 giá trị cốt lõi là: Bình đẳng - Toàn cầu - Bền vững và Tiên phong, giải thưởng đã phát triển liên tục về chất lượng, số lượng và sự đa dạng, cho thấy sức hấp dẫn, ảnh hưởng, uy tín quốc tế ngày càng tăng.

Chủ tịch nước tin tưởng, trên hành trình phát triển, tham gia có trách nhiệm vào cộng đồng quốc tế, tiếp thu, kế thừa những thành quả của tri thức và khoa học tiến bộ, Việt Nam luôn có sự đồng hành, đoàn kết, hợp tác, chia sẻ và ủng hộ của bạn bè tiến bộ trên khắp thế giới. Những giải pháp khoa học hữu ích luôn là những tham khảo tốt cho Việt Nam. Một đất nước Việt Nam giàu mạnh dựa trên nền tảng của khoa học công nghệ sẽ có đóng góp nhiều hơn cho khu vực và thế giới. 

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng trao giải thưởng chính VinFuture 2023 cho các nhà khoa học

Tại buổi lễ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã trao Giải thưởng Chính VinFuture 2023 cho 4 nhà khoa học: GS. Martin Andrew Green (Úc), GS. Stanley Whittingham (Mỹ), GS. Rachid Yazami (Ma-rốc), GS. Akira Yoshino (Nhật Bản) với phát minh đột phá kiến tạo nền tảng bền vững cho năng lượng xanh thông qua việc sản xuất bằng pin mặt trời và lưu trữ bằng pin Lithium-ion.

Đây là các công trình đột phá chung sức tạo nên cuộc cách mạng về năng lượng xanh bền vững cho thế giới hiện tại. GS. Martin Green cùng nhóm nghiên cứu với công nghệ Bộ phát thụ động và Tiếp điểm phía sau (pin mặt trời PERC) đã phát triển và thúc đẩy hiệu suất chuyển đổi năng lượng từ 15% lên 25%, đồng thời đạt được hiệu quả ở cả những khu vực có điều kiện ánh sáng không thuận lợi. Kể từ khi được sản xuất đại trà vào năm 2012, pin mặt trời PERC đã chiếm tới 60% thị phần thị trường pin mặt trời trên toàn thế giới.

Trong khi đó, việc lưu trữ bằng pin Lithium-ion đã mở rộng phạm vi sử dụng năng lượng đến mọi khu vực địa lý ở mọi thời điểm, giúp người dân thuộc tất cả tầng lớp xã hội đều có thể tiếp cận năng lượng xanh và bền vững. Pin Lithium-ion chính là thành phần nền tảng cung cấp năng lượng cho hơn 15 tỷ thiết bị di động và 26 triệu xe điện trên toàn cầu. Lễ trao giải cũng tri ân cố Giáo sư Goodenough – nhà khoa học tiên phong với phát minh giúp pin Lithium-ion lần đầu tiên có thể được sạc lại, tác động tích cực lên hiệu quả sử dụng và tiết kiệm tài nguyên.

Bên cạnh Giải thưởng Chính, VinFuture 2023 cũng trao 3 giải Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD dành cho các nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, nhà khoa học nữ và nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.

Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho GS. Daniel Joshua Drucker (Canada), GS. Joel Francis Habener (Mỹ), GS. Jens Juul Holst (Đan Mạch) và PGS. Svetlana Mojsov (Mỹ) với công trình tiên phong Khám phá vai trò của các peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả và thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh".

Công trình đặt nền móng và mở ra hy vọng mới trong việc điều trị cho hơn 400 triệu người mắc bệnh tiểu đường loại 2, hơn 1 tỷ người mắc bệnh béo phì và hơn 3 triệu người mắc hội chứng ruột ngắn. Năm 2023, có hơn 20 triệu liều thuốc GLP-1 được sử dụng trên thế giới với tỷ lệ tăng ấn tượng 6,7%. Ngoài ra, việc khám phá cơ chế hoạt động của các peotide đã thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh tim mạch, thoái hóa thần kinh (Alzheimer, Parkinson…), những loại bệnh đứng vị trí đầu tiên trong danh sách nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất toàn cầu.

Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển đã vinh danh GS. Gurdev Singh Khush (người Mỹ gốc Ấn) và GS. Võ Tòng Xuân (người Việt Nam) vì những đóng góp quan trọng trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực.

GS. Gurdev Singh Khush đã đi tiên phong trong việc tạo ra các giống lúa với khả năng kháng nhiều loại sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn và cho năng suất cao như IR36, IR64... Trong đó, IR64 và các thế hệ con cháu đã được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia như Phillipines, Indonesia, Bangladesh, Ấn Độ… còn IR36 thì được phổ biến tại các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam nhờ nỗ lực quan trọng của GS. Võ Tòng Xuân. IR36, IR64 hiện là những giống lúa phổ biến nhất tại khu vực nhiệt đới Châu Á, giúp giảm chi phí sản xuất và gia tăng sản lượng, hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu, góp phẩn thúc đẩy tính bền vững của nông nghiệp trên toàn cầu.

P.A.T (Tổng hợp)