Ngày 25/12/2019, tại Hà Nội, Cục Thông tin KH&CN quốc gia đã tổ chức Hội nghị cán bộ công chức, viên chức để tổng kết, đánh giá những công việc đã thực hiện được trong năm 2019 và đề ra phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm của năm 2020. Tham dự và chỉ đạo Hội nghị có Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định. 

Thay mặt lãnh đạo Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Phó Cục trưởng Vũ Anh Tuấn trình bày Báo cáo kết quả công tác năm 2019 và phương hướng nhiệm vụ năm 2020 của Cục

Tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Phó Cục trưởng Vũ Anh Tuấn đã trình bày Báo cáo kết quả công tác năm 2019 và phương hướng nhiệm vụ năm 2020 của Cục trong các mặt công tác: Công tác quản lý Nhà nước về thông tin, thư viện và thống kê khoa học và công nghệ; Công tác phát triển nguồn tin và phục vụ bạn đọc; Công tác xử lý thông tin; Công tác thống kê KH&CN; Công tác xúc tiến phát triển thị trường; Công tác Phát triển hạ tầng thông tin; Hợp tác và hội nhập quốc tế về thông tin KHCN; Công tác nghiên cứu KH&CN; Công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực; Công tác tổ chức cán bộ và các công tác khác.

Về Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, trong năm 2019, Cục Thông tin KH&CN quốc gia (Sau đây gọi tắt là Cục Thông tin) đã chủ trì soạn thảo trình Lãnh đạo Bộ ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản sau: Quyết định số 1285/QĐ-TTg ngày 01/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển nguồn tin khoa học và công nghệ phục vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030; Thông tư số 03/2018/TT-BKHCN của Bộ KH&CN ngày 15/5/2018 ban hành Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành KH&CN và phân công thu thập, tổng hợp các chỉ tiêu thống kê quốc gia về KH&CN; Thông tư số 04/2018/TT-BKHCN ngày 15/5/2018 quy định Danh mục các cuộc điều tra thống kê KH&CN ngoài Chương trình điều tra thống kê quốc gia; Thông tư số 15/2018/TT-BKHCN ngày 15/11/2018 của Bộ trưởng Bộ KH&CN quy định chế độ báo cáo thống kê ngành KH&CN. Ngoài ra, Cục Thông tin đã hoàn thành việc xây dựng Cổng Thông tin khởi nghiệp ĐMST quốc gia, đồng thời trình Lãnh đạo Bộ ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Cổng thông tin khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tại Quyết định số 3084/QĐ-BKHCN ngày 24/10/2019. 

Bên cạnh đó, Cục Thông tin còn tham gia xây dựng, góp ý các nội dung liên quan trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành của Bộ Khoa học và Công nghệ. Nguồn thông tin, tư liệu, số liệu mà Cục Thông tin cung cấp thường xuyên là nguồn dữ liệu đầu vào quan trọng cho việc hoạch định chiến lược, chính sách phát triển, ứng dụng KH&CN tại các Bộ, ngành, địa phương. 

Trong năm 2019, Cục Thông tin đã tổ chức nhiều đoàn công tác do Lãnh đạo Cục dẫn đầu đi làm việc với các tổ chức đầu mối thông tin tại các Bộ, ngành, địa phương nhằm xem xét, đánh giá tình hình thực hiện các quy định và triển khai hoạt động thông tin, thống kê KH&CN cũng như trao đổi, thảo luận xây dựng kế hoạch phối hợp công tác, như các Bộ Tài Nguyên và Môi trường, Bộ Công thương, Bộ kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Thông tin và Truyền Thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Học viện Ngoại giao, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội VN, Sở KH&CN Bắc Ninh, Bắc Giang và các tỉnh Cần Thơ, Sóc Trăng, Bình Dương, Tp.Hồ Chí Minh,…

Công tác đăng ký giao nộp kết quả nghiên cứu (KQNC) và cấp Chỉ số Xuất bản phẩm nhiều kỳ quốc tế (ISSN) tiếp tục được tăng cường. Đến ngày 15/12/2019, Cục Thông tin đã tiếp nhận 1.265 hồ sơ đăng ký KQNC cấp Quốc gia, cấp bộ và cấp cơ sở (của Bộ KHCN), tăng 21% so với năm 2018 (1.045 nhiệm vụ); cấp 1.265 Giấy chứng nhận kết quả thực hiện nhiệm vụ KHCN, trong đố có 1.252/1.265 hồ sơ trực tuyến, chiếm 99%. 

Về công tác phát triển nguồn tin và phục vụ thông tin: Năm 2019, triển khai quyết định số 1285/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Phát triển nguồn tin KH&CN phục vụ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ đến năm 2025, định hướng 2030”, Cục Thông tin đã xây dựng danh mục nguồn tin KH&CN cốt lõi, trình Lãnh đạo Bộ phê duyệt Kế hoạch bổ sung nguồn tin KH&CN từ nay cho tới năm 2025, với mục tiêu tăng dần số lượng các đơn vị thụ hưởng và số lượng nguồn tin được mua quyền truy cập, đảm bảo đáp ứng được ngưỡng thông tin cơ bản của các nhà quản lý, nhà khoa học và cộng đồng nghiên cứu. 

Năm 2019 tiếp tục đánh dấu một bước việc tăng cường đầu tư nhiều NSNN cho phát triển nguồn tin KH&CN với việc bổ sung nhiều CSDL Science Direct và Scopus cho 04 đơn vị NC&PT lớn của Việt Nam, bao gồm Cục Thông tin (phục vụ các chương trình KH&CN cấp quốc gia), Đại học Quốc gia HN, Đại học Quốc gia TP.HCM và Đại học Bách Khoa HN. Bổ sung các nguồn tin KH&CN quốc tế phục vụ bạn đọc tại chỗ từ xa: nhiều CSDL chất lượng cao như tạp chí và sách Springer Nature, Web of Science, IEEE, ACS, Proquest Central…, đáp ứng được phần nào nhu cầu nghiên cứu và phát triển công nghệ. Ngoài ra, Cục còn tiếp tục chủ trì và đẩy mạnh hoạt động của Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN với gần 100 đơn vị tham gia là thành viên chính thức và quan sát viên. Cục đã ban hành và hướng dẫn các đơn vị thực hiện Quy chế hoạt động của Liên hợp. Thông qua Liên hợp này, người dùng tin từ các thư viện thành viên của Liên hợp có thể truy cập không hạn chế tới 17 nghìn tạp chí điện tử trong CSDL Proquest Central, cơ sở dữ liệu lớn, đa ngành, bao quát hầu hết các lĩnh vực khoa học, công nghệ, xã hội-nhân văn, giáo dục, y tế. Ngoài ra, còn chia sẻ với các thành viên của Liên hợp 2 CSDL tiếng Việt quan trọng là CSDL Tài liệu KH&CN Việt Nam và CSDL Kết quả nghiên cứu. 

Hệ thống tạp chí khoa học Việt Nam trực tuyến VJOL không ngừng được mở rộng. Tính đến thời điểm hiện nay, website VJOL đã có 98 tạp chí khoa học của các viện nghiên cứu, trường đại học, cơ quan bộ/ngành,…trên cả nước tham gia (tăng gần 25% so với năm 2018). Mức độ cập nhật từ 6000-6.500 bài/ năm. Hiện có gần 50.000 bài báo được đăng toàn văn trên VJOL. Đây là một kênh thông tin được nhiều bạn độc và nhà nghiên cứu đánh giá là rất tiện lợi và hữu ích, trực tiếp thúc đẩy sự ứng dụng công nghệ xuất bản các tạp chí khoa học của Việt Nam theo xu thế xuất bản điện tử thế giới, góp phần xây dựng nguồn lực thông tin quốc gia, phổ biến thành tựu nghiên cứu và phát triển của Việt nam cho cộng đồng khoa học trong và ngoài nước. 

Về công tác xử lý thông tin, Cục Thông tin đã hoàn thành công tác biên soạn và phát hành Sách Khoa học công nghệ Việt Nam 2018 và Sách Khoa học công nghệ Thế giới năm 2019. Cục Thông tin đã phát hành nhiều ấn phẩm chuyên đề cho lãnh đạo các cấp, các doanh nghiệp và cập nhật thông tin về sự phát triển KH&CN tới xã hội. Các ấn phẩm thông tin đều được gửi tới các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các Bộ/ngành và địa phương và được đánh giá rất cao. 

Công tác thống kê KH&CN, trong năm 2019 Cục Thông tin tổ chức 02 cuộc điều tra thống kê, bao gồm điều tra Đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và (2) Điều tra tiềm lực KH&CN của các tổ chức KH&CN (lần 2) (theo Quyết định số 43/QĐ-TTg ngày 17 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình điều tra thống kê quốc gia) nhằm thu thập các số liệu về: Hạ tầng cơ sở; Thông tin; Vật lực; Tài Chính; Nhân lực. Tiềm lực khác; Chỉ tiêu thống kê quốc gia mã số 1401 và 1402. Số liệu đang được xử lý để tính toán các chỉ tiêu thống kê, kịp thời cung cấp cho các cơ quan quản lý và các tổ chức quốc tế đầu vào năm 2020. 

Công tác xúc tiến phát triển thị trường KH&CN trong năm 2019, Cục đã triển khai nhiều hoạt động gắn kết cung cầu và phát triển thị trường KH&CN. Các công nghệ và thiết bị trên Techmart online và xúc tiến cung cấp thông tin công nghệ cho các doanh nghiệp cũng như địa phương thường xuyên được cập nhật. Cục cũng đã tổ chức thành công: Hội chợ triển lãm quốc tế IMAG về công nghệ thí nghiệm, phân tích, chẩn đoán và công nghệ sinh học (Analytica Việt Nam 2019); Chợ công nghệ sinh học (Bio Techmart) diễn ra vào tháng 9; Chuỗi sự kiện “Chợ Công nghệ - Thiết bị và Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo vùng ĐBSCL (Techmart – Techfest Mekong 2019). Trong khuôn khổ nhiệm vụ Hỗ trợ xúc tiến phát triển thị trường KH&CN, Cục đã tổ chức nhiều hội thảo chuyên đề về phát triển Sàn giao dịch công nghệ, chuyển giao công nghệ, …tại 3 miền Bắc, Trung, Nam. 

Công tác Phát triển hạ tầng thông tin KH&CN: Trong năm 2019, Cục Thông tin đã bước đầu hoàn thiện, đưa vào sử dụng cơ sở dữ liệu nhiệm vụ KHCN với 34.667 thông tin về nhiệm vụ KH&CN các cấp (trong đó 29.233 kết quả nghiên cứu, 4.352 nhiệm vụ đang triển khai, 1.082 nhiệm vụ có kết quả được ứng dụng, việc đưa vào sử dụng rộng rãi CSDL này vừa đảm bảo tính công khai, minh bạch trong hoạt động KH&CN, vừa là công cụ giúp các cơ quan quản lý nâng cao hiệu quả sử dụng NSNN đầu tư cho KH&CN khi xét duyệt, đặt hàng các nhiệm vụ KH&CN. 

Với hạ tầng mạng thông tin KH&CN: VinaRen hiện có 03 trung tâm vận hành mạng (NOC-Network Operating Center), kết nối hơn 80 đơn vị thành viên, bao gồm nhiều viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức khoa học và công nghệ, trung tâm thông tin tư liệu, bệnh viện lớn,…tại 63 tỉnh, thành, địa phương trên cả nước, tạo điều kiện thuận để cộng đồng NC&ĐT Việt Nam có thể kết nối mạng tốc độ và hiệu năng cao với các trung tâm NC&ĐT trên thế giới nhằm chia sẻ thông tin KH&CN, thúc đẩy các hoạt động hợp tác trong NC&ĐT (thông qua đào tạo qua mạng, y học từ xa, tính toán lưới, điện toán đám mây, dự báo thời tiết và ứng phó với biến đổi khí hậu,…)

Nhìn chung, năm 2019, Cục đã thực hiện đúng tiến độ các nhiệm vụ trong kế hoạch công tác được Bộ giao. Các mặt công tác có chiều sâu và chất lượng. 

Bên cạnh các kết quả tích cực đạt được, còn tồn tại một số hạn chế cần có giải pháp để khắc phục trong thời gian tới. Triển khai phối hợp hoạt động với đầu mối thông tin KH&CN tại các địa phương gặp nhiều khó khăn do việc sáp nhập, hợp nhất đơn vị sự nghiệp thuộc Sở KH&CN. Một số Bộ, ngành, địa phương chưa thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật về thông tin và thống kê KHC&CN. Hoạt động xúc tiến phát triển thị trường công nghệ chưa đạt được kết quả như mong muốn. Hoạt động của Mạng nghiên cứu và Đào tạo Việt Nam (VinaRen) chưa đạt kết quả như kỳ vọng… 

Trong năm 2020, Cục sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong tâm được Bộ KH&CN giao: (1) Tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính trong việc thực hiện Quy chế làm việc của Bộ, của Cục; (2) Hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động thông tin, thống kê KH&CN; (3) Đẩy mạnh thực hiện công tác cải cách hành chính; (4) Triển khai xây dựng, cập nhật, hoàn thiện CSDL về KH&CN và các CSDL khác phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của Bộ. Đặc biệt, tổ chức triển khai sâu rộng Kế hoạch thực hiện Đề án “Phát triển nguồn tin KH&CN phục vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; (5) Triển khai nhiệm vụ công tác thống kê KH&CN; (6) Xuất bản các sản phẩm thông tin bám sát xu thế phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo; (7) Hoàn thiện Sàn giao dịch công nghệ; (8) Đẩy mạnh triển khai Đề án “Phát triển Hệ tri thức Việt số hóa”.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Bộ KH&CN, Thứ trưởng Lê Xuân Định ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực và kết quả công tác của Cục trong năm 2019. Trong báo cáo kết quả công tác năm 2019 của Cục, Thứ trưởng lưu ý việc kiểm điểm, đánh giá về 6 nhiệm vụ mà Cục được giao trong Chương trình hành động của Bộ KH&CN thực hiện Nghị Quyết số 01 và 02 năm 2019 của Chính phủ, trong đó có nhiệm vụ quy mô cấp quốc gia là phát triển Hệ tri thức Việt số hóa và các nhiệm vụ quan trọng khác liên quan đến hệ thống thông tin KH&CN, đổi mới sáng tạo và thống kê KH&CN. Thứ trưởng nhấn mạnh, đây là những nhiệm vụ cần được đầu tư nguồn lực xứng đáng, đặc biệt là nhiệm vụ phát triển Hệ tri thức Việt số hóa.

Về hoạt động thư viện KH&CN, phục vụ bạn đọc, Thứ trưởng lưu ý về xây dựng và quản lý hồ sơ bạn đọc, củng cố CSDL bạn đọc, đây cũng là một nguồn giữ liệu Big Data quan trọng, và có thể giúp xây dựng CSDL cán bộ nghiên cứu. 

Với công tác thông tin thị trường KH&CN có 2 mảng: thông tin công nghệ phục vụ tiếp cận, chuyển giao công nghệ; và phát triển thị trường công nghệ, Thứ trưởng ghi nhận đã có sự kết hợp tốt của Techmart - Techfest. Nhấn mạnh tới nhu cầu thông tin công nghệ của doanh nghiệp, Thứ trưởng cũng lưu ý Cục không chỉ quan tâm đến số lượt truy cập thông tin công nghệ, mà cần quan tâm hơn đến số lượng giao dịch và giao dịch thành công. Cục cần chủ động hợp tác với các hiệp hội doanh nghiệp để sao cho doanh nghiệp có thể tiếp cận thông tin về CSDL các kết quả nhiệm vụ KH&CN. Đây vừa là thách thức và cũng là cơ hội cũng là nhiệm vụ chính trị của Cục.

Lấy ví dụ về thành công của Hệ thống tạp chí khoa học Việt Nam trực tuyến VJOL đang không ngừng được mở rộng, Thứ trưởng cho rằng, Cục cần phát huy hơn nữa những sáng kiến tương tự, thay vì mình tự cập nhật thông tin, thì tạo “sân chơi”, nền tảng, để các đối tác bên ngoài tự cập nhật, như các mạng xã hội nhiện nay. Đây là cách làm hay và mới cũng có thể áp dụng cho cho việc xây dựng các CSDL quốc gia. Bên cạnh đó là tăng cường kết hợp các nguồn lực có sẵn trong Cục... 

Trong bối cảnh thực tế về các dự án quốc tế lớn triển khai tại Cục đã kết thúc, Thứ trưởng chỉ đạo Cục cần tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút các dự án quốc tế lớn, qua đó sẽ giúp Cục tiếp cận và tận dụng được các phương pháp luận hiện đại, các nguồn lực quốc tế quan trọng trong các lĩnh vực hoạt động của mình.

Trong năm 2020, với bối cảnh mới, Thứ trưởng nhấn mạnh, hoạt động của Cục cũng cần thay đổi và thích ứng, không thể chỉ dừng lại ở hoạt động phục vụ NC&PT, KH&CN mà còn phải tập trung vào phục vụ đổi mới sáng tạo, phục vụ khu vực doanh nghiệp. Đây cũng vừa là thách thức vừa là cơ hội, do vậy định hướng hoạt động của Cục cần có sự thay đổi đột phá, sao cho thông tin KH&CN cần phải đi trước phục vụ cho cả khu vực nghiên cứu, quản lý và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Thứ trưởng cho rằng, cái khác trong hoạt động năm 2020 so với năm 2019 là hướng tới doanh nghiệp gắn với đổi mới sáng tạo. Đây là thách thức lớn về năng lực đáp ứng được yêu cầu mới, trong đó đặc biệt là đối với nhiệm vụ thống kê và xây dựng các CSDL về KH, CN và đổi mới sáng tạo. Cục trưởng đề nghị trong năm 2020 Cục phải xác định rõ trọng tâm đột phá đồng thời cũng phải phát huy thế mạnh trong các mặt hoạt động truyền thống.

Phát biểu kết thúc Hội nghị, Cục trưởng Trần Đắc Hiến gửi lời cảm ơn đến Thứ trưởng Lê Xuân Định và xin tiếp thu những ý kiến chỉ đạo sát sao của Thứ trưởng để hoàn thiện Báo cáo tổng kết của Cục, đồng thời sẽ quán triệt tới các đơn vị trong Cục để đưa vào triển khai trong kế hoạch hoạt động 2020.

Đ.T.V (NASATI)