Ngày 20/12/2019, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo Đẩy mạnh hoạt động truyền thông về Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN, Bộ KH&CN tổ chức .

Hội thảo được tổ chức nhằm nêu bật các cơ chế, chính sách thúc đẩy hoạt động KH,CN&ĐMST và những kết quả nổi bật của hoạt động ĐMST thông qua nghiên cứu KH&CN tại Việt Nam; khẳng định vị trí, vai trò của truyền thông KH,CN&ĐMST trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Đồng thời đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm đẩy mạnh hơn nữa hoạt động này thời gian tới.

Thông qua truyền thông, giúp công chúng và các cơ quan quản lý có thêm nhiều thông tin chân xác hơn về KH&CN, phục vụ nhu cầu phát triển của xã hội hiện đại. Nhiều thông tin KH&CN đã được dùng làm cơ sở để soạn thảo các nghị quyết, hoạch định các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần vào thành công của công cuộc đổi mới. Đặc biệt, thông tin về khoa học tự nhiên cũng góp phần tạo luận cứ cho việc xây dựng chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, tạo cơ sở cho quá trình tiếp thu và làm chủ công nghệ mới. Qua thông tin khoa học đăng tải trên các phương tiện truyền thông, nhiều ngành KH&CN gắn bó hơn với sản xuất và đời sống, trong đó, nhiều thành tựu KH&CN mới đã được ứng dụng, góp phần rất quan trọng vào việc nâng cao nǎng suất, chất lượng và hiệu quả trong các ngành sản xuất nông nghiêp, y tế, bưu chính viễn thông, giao thông vận tải, xây dựng, nǎng lượng, dầu khí, hành tiêu dùng, hàng xuất khẩu..., xây dựng và củng cố quốc phòng - an ninh.

Truyền thông KH&CN giúp các nhà hoạch định chủ trương, chính sách đưa ra những mục tiêu và giải pháp phát triển phù hợp với tình hình thực tế và có tính khả thi. Đồng thời, góp phần giảm thiểu chi phí về thời gian và tiền bạc cho quá trình hoạch định chủ trương, chính sách. Thông tin khoa học tạo điều kiện mở rộng dân chủ, tạo sự đồng thuận trong quá trình hoạch định chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, giúp các nhà hoạch định chính sách đánh giá khách quan tác động chính sách. Để xây dựng một chính sách tốt, các nhà hoạch định chính sách cũng cần phân tích, dự báo những tác động tích cực và tiêu cực của từng phương án chính sách đối với các đối tượng chịu tác động của chính sách, đồng thời dự báo, so sánh lợi ích, chi phí của các phương án chính sách nhằm cung cấp cơ sở để lựa chọn phương án chính sách tối ưu.

Theo ông Trần Quang Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN, trong quá trình phát triển truyền thông khoa học và công nghệ hiện nay, bên cạnh 5 lực lượng chính làm khoa học ở Việt Nam (gồm nhà khoa học tại viện nghiên cứu, trường đại học- nhà khoa học trong doanh nghiệp - cán bộ hoạch định chính sách về KH&CN - nhà khoa học ở nước ngoài- người dân đam mê nghiên cứu khoa học (nhà khoa học “chân đất”), không thể không kể đến đóng góp quan trọng của những nhà báo, các cơ quan truyền thông về khoa học và công nghệ.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động truyền thông về KH,CN&ĐMST trong bối cảnh công nghiệp 4.0. Theo đó, để truyền thông đúng, trúng và đạt hiệu quả, khi tiếp cận thông tin, các phóng viên, nhà báo cần có hiểu biết chuyên sâu về KH,CN&ĐMST để chuyển tải những nội dung vốn khô khan trở thành vấn đề dễ hiểu, hấp dẫn với độc giả; cần tăng cường công tác đào tạo đội ngũ cán bộ truyền thông giỏi cả chuyên môn và nghiệp vụ báo chí; có kinh phí đào tạo nghiệp vụ cho phóng viên về KH&CN, đào tạo nghiệp vụ truyền thông cho cán bộ khoa học, thậm chí có cả những khóa đào tạo trong nước và nước ngoài; chú trọng đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ sở truyền thông chuyên nghiệp.

Cơ quan quản lý KH&CN cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thông tấn, báo chí xây dựng những chương trình, hoạt động thu hút được sự quan tâm của toàn xã hội. Khi nhận thức của toàn xã hội về KH,CN&ĐMST thay đổi, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của KH,CN&ĐMST thực sự là một trong những yếu tố quyết định của quá trình phát triển đất nước, nhất là trong bối cảnh cách mạng 4.0 hiện nay.

Các cơ quan báo chí cần chú trọng và tăng cường các hoạt động truyền thông KH,CN&ĐMST trên tất cả các kênh: phát thanh, truyền hình, báo in, báo điện tử, tăng cường mạng lưới các websites về thông tin KH&CN. Các đài phát thanh, truyền hình Trung ương nên có các kênh khoa học hấp dẫn phát sóng liên tục 24 giờ mỗi ngày… Cần xây dựng các trung tâm truyền thông để các nhà khoa học giao lưu, trao đổi học thuật, tập huấn về công tác truyền thông, chủ động kết nối với giới truyền thông.

NASATI