Việc chuyển đổi từ sản xuất và tiêu dùng ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng ô tô chạy điện, thân thiện môi trường là xu thế tất yếu, được khuyến khích tại nhiều quốc gia. Do đó, hầu hết các nước đều có chính sách ưu đãi về tài chính nói chung, các ưu đãi về thuế, phí nói riêng đối với ô tô điện. Tại Việt Nam, trong thời gần đây, Đảng và Nhà nước cũng có nhiều chủ trương, chính sách về phát triển công nghiệp ô tô, khuyến khích phát triển phương tiện giao thông phát thải thấp hoặc không phát thải.

Trong bối cảnh này, để kích thích việc sản xuất và sử dụng dòng xe ô tô thân thiện môi trường nhằm hướng đến mục tiêu bảo vệ môi trường, nhóm nghiên cứu của ThS. Đào Phú Quý tại Vụ Chính sách thuế thuộc Bộ Tài Chính đã thực hiện đề tài: “Chính sách tài chính thúc đẩy phát triển sản xuất và sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường tại Việt Nam” trong thời gian từ năm 2022 đến năm 2023.

Đề tài hướng đến thực hiện mục tiêu đề xuất giải pháp hoàn thiện các chính sách tài chính thúc đẩy phát triển và sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường tại Việt Nam gắn với việc thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu đã được xác định tại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035.

Việc thúc đẩy phát triển sản xuất và sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường tại Việt Nam đòi hỏi sự hỗ trợ từ chính sách tài chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận và sử dụng các loại xe ô tô thân thiện môi trường. Để thực hiện các giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính trong lĩnh vực này, cần đáp ứng các điều kiện sau:

Xây dựng và hoàn thiện chính sách tài chính: Chính phủ cần đưa ra các chính sách tài chính rõ ràng, có tính ổn định và khả thi để khuyến khích đầu tư và sản xuất xe ô tô thân thiện môi trường. Các chính sách này bao gồm hỗ trợ tài chính, giảm thuế và miễn thuế, hỗ trợ vốn đầu tư và các biện pháp khác nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong ngành ô tô thân thiện môi trường.

Tạo môi trường kinh doanh và đầu tư thuận lợi: Chính phủ cần tạo ra môi trường kinh doanh và đầu tư ổn định, minh bạch cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực ô tô thân thiện môi trường, bao gồm cung cấp đất đai, hạ tầng, văn bản pháp lý và các điều kiện khác để thu hút các doanh nghiệp đầu tư và phát triển sản xuất xe ô tô thân thiện môi trường.

Nâng cao nhận thức và đào tạo: Chính phủ cần đẩy mạnh công tác nâng cao nhận thức và đào tạo cho cả người dân và doanh nghiệp về lợi ích của việc sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường, bao gồm các chương trình giáo dục, thông tin và hướng dẫn về các công nghệ và tiện ích của xe ô tô thân thiện với môi trường.

Tăng cường hợp tác quốc tế và liên kết công nghiệp: Chính phủ cần thúc đẩy hợp tác quốc tế và liên kết công nghiệp trong lĩnh vực ô tô thân thiện môi trường, bao gồm việc tham gia vào các hiệp định quốc tế về bảo vệ môi trường và khuyến khích cộng tác với các đối tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và tài nguyên để phát triển sản xuất và sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường.

Đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển công nghệ: Chính phủ cần tạo điều kiện và hỗ trợ cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ trong lĩnh vực ô tô thân thiện với môi trường, bao gồm việc đầu tư vào các viện nghiên cứu, trường đại học và các tổ chức có nhiệm vụ phát triển công nghệ ô tô thân thiện môi trường, cũng như khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động nghiên cứu và phát triển.

Kiểm soát và giám sát: Chính phủ cần xây dựng cơ chế kiểm soát và giám sát hiệu quả để đảm bảo tuân thủ các quy định và quyền lợi liên quan đến phát triển và sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường, bao gồm thành lập cơ quan chuyên trách và cung cấp nguồn lực để tiến hành kiểm tra, giám định và xử lý các vi phạm liên quan đến môi trường và an toàn giao thông. Như vậy, để thực hiện các giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính thúc đẩy phát triển sản xuất và sử dụng xe ô tô thân thiện môi trường tại Việt Nam, cần tăng cường hỗ trợ tài chính, xây dựng hệ thống sạc hạ tầng, thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng năng lượng tái tạo, tăng cường quản lý và tuân thủ quy định. Qua đó, sẽ tạo điều kiện thuận lợi để ngành ô tô thân thiện môi trường phát triển và góp phần bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí tại Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa cả về mặt khoa học và thực tiễn, vừa hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt đầy đủ toàn diện hệ thống chính sách ưu đãi đối với ngành sản xuất ô tô thân thiện môi trường, vừa định hướng cho các nhà hoạch định chính sách trong việc nghiên cứu, xây dựng các cơ chế chính sách tài chính khuyến khích sản xuất, lắp ráp và tiêu dùng ô tô thân thiện môi trường.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 23341/2023) tại Cục thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)