Kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh, tăng trưởng bền vững đang ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới và là mục tiêu nhiều quốc gia đang hướng tới. Ngay nay cả với những quốc gia phát triển như Mỹ và các nước châu Âu, việc thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh cũng không hề đơn giản. Bởi vì, theo quy luật, việc phát triển một nền kinh tế phải tuần tự trải qua nhiều giai đoạn từ kém phát triển, phát triển ở trình độ thấp, phát triển trung bình, trung bình cao rồi mới đến phát triển ở trình độ cao.

Đến nay, cũng như nhiều nước trên thế giới, Việt Nam đang nỗ lực trong quá trình phát triển kinh tế theo hướng xanh hóa, chuyển đổi dần toàn bộ nền kinh tế từ “nâu” sang “xanh”. Tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 (COP26), Việt Nam đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ về ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát thải bằng “0” - Net Zero vào năm 2050. Điều này đặt ra yêu cầu phải huy động được nguồn lực tài chính lớn trong giai đoạn sắp tới thông qua phát triển hệ thống tài chính xanh nói chung và tín dụng xanh nói riêng ở Việt Nam. Theo ước tính của Worldbank tại Báo cáo quốc gia về khí hậu và phát triển (CCDR) cho Việt Nam được công bố 2022, ước tính giá trị hiện tại của nhu cầu đầu tư thêm vào các giải pháp thích ứng và giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu tại Việt Nam từ nay đến 2040 là khoảng 368 tỷ USD.

Tuy nhiên, khái niệm về tín dụng xanh, bộ phận quan trọng của nền kinh tế xanh chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ, thống nhất trong các nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam. Chính vì vậy, PGS.TS Đỗ Hoài Linh cùng nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Kinh tế quốc dân thực hiện đề tài “Nghiên cứu cơ sở khoa học đề xuất giải pháp thực hiện tín dụng xanh theo quy định của Luật bảo vệ môi trường” với mục tiêu nghiên cứu các vấn đề về cơ sở khoa học về tín dụng xanh và hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đề tài đã nghiên cứu cơ sở khoa học đề xuất giải pháp thực hiện tín dụng xanh theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Theo đó, cơ sở lý luận về tổng quan tín dụng xanh, khái quát về các chương trình triển khai tín dụng xanh, tổng quan về nguồn vốn phục vụ tín dụng xanh được tìm hiểu và hệ thống lại để đưa ra những kiến thức cơ bản, tổng hợp về tín dụng xanh một cách khái quát, giúp củng cố những luận điểm về các vấn đề cốt lõi của tín dụng xanh cùng với vai trò của tín dụng xanh trong bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu và các vấn đề trong thực hiện tín dụng xanh.

Trên cơ sở tìm hiểu các lý thuyết và kinh nghiệm trong triển khai tín dụng xanh trên thế giới, những yếu tố vĩ mô về tín dụng xanh cho hoạt động bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu ở Việt Nam cũng được tập trung nghiên cứu sâu trên cơ sở tìm hiểu và hệ thống hóa lại thể chế pháp luật liên quan đến bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam cũng như thể chế liên quan đến tín dụng xanh cho bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu theo Luật Bảo vệ môi trường 2020. Cũng như đánh giá thực trạng các yếu tố về chủ thể hệ thống tín dụng xanh cho hoạt động bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; hệ thống sản phẩm tín dụng xanh cho hoạt động bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; quản lý nhà nước với tín dụng xanh cho hoạt động bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; cơ sở hạ tầng tài chính tín dụng xanh cho hoạt động bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Để có thể đưa ra các đề xuất xác đáng cho việc triển khai tín dụng xanh với bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam trong giai đoạn tới, nghiên cứu tiếp tục sử dụng các dữ liệu thu thập được từ sơ cấp và thứ cấp để phân tích SWOT về triển khai tín dụng xanh tại Việt Nam. Từ đó, các luận điểm lý thuyết vững vàng cũng như góc nhìn tổng quan rõ ràng về thực trạng triển khai tín dụng xanh của Việt Nam giúp đề tài đạt được kết quả nghiên cứu chính là tập trung đề xuất giải pháp thực hiện tín dụng xanh theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 23214/2023) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

Đ.T.V (NASATI)