Đội ngũ cán bộ quân y là bộ phận chủ yếu, nhân tố quyết định bảo đảm sức khỏe bộ đội, duy trì sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Việt Nam. Họ là những sĩ quan quân đội bao gồm bác sĩ, dược sĩ công tác tại các tuyến quân y trong toàn quân từ tuyến cơ sở đến tuyến cuối trực thuộc Bộ Quốc phòng. Chức trách, nhiệm vụ của cán bộ quân y là tổ chức thực hiện các mặt công tác quân y, khám chữa bệnh, chăm sóc bảo vệ sức khoẻ cho bộ đội, đảm bảo sức chiến đấu của quân đội, đồng thời thực hiện tốt nhiệm vụ kết hợp quân dân y, góp phần ổn định an ninh, quốc phòng, phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, y tế đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo.

Đất nước ta đang tập trung đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Hoà bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Toàn Đảng, toàn Quân và toàn dân phấn khởi, tiến tới Đại hội Đảng XIII. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quân đội được chăm lo về mọi mặt, xây dựng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, trong đó có những lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Trước sự phát triển mạnh mẽ của y học thế giới và ngành y tế trong nước; Ngành quân y đã là thành viên chính thức của Ủy ban quân y quốc tế; Quân uỷ Trung ương chủ trương ngành Quân y cùng với nhiệm vụ bảo đảm sức khỏe cho bộ đội sẵn sàng chiến đấu, tham gia vào hệ thống y tế chung của cả nước, tăng cường kết hợp quân dân y; tích cực hội nhập với quân y khu vực và thế giới, tham gia nhiệm vụ gìn giữ hoà bình, cứu trợ thảm hoạ thiên tai quốc tế... những nhiệm vụ này đang đặt ra những yêu cầu đối với sự phát triển của ngành Quân y về biên chế tổ chức lực lượng, trang thiết bị, hạ tầng cơ sở và quan trọng hơn là xây dựng đội ngũ cán bộ nhân viên quân y có bản lĩnh, phẩm chất và năng lực đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ, ngành quân y còn có hạn chế nhất định trong tổ chức lực lượng, trong công tác cán bộ. Những tác động của mặt trái cơ chế thị trường, chủ trương xã hội hoá công tác y tế trong các bệnh viện; tình hình dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu thường xuyên diễn biến phức tạp, đặc biệt là đại dịch Covid-19 toàn cầu chưa thể khống chế... là những thách thức đối với công tác quân y. Cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu sâu, với một số lượng lớn về nội dung nâng cao phẩm chất, năng lực cán bộ quân y cũng như xây dựng bộ tiêu chí phẩm chất và năng lực của cán bộ quân y trong thời kỳ mới. Đây là những vấn đề có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn, có ý nghĩa quan trọng đối với xây dựng ngành quân y nói riêng và ngành y tế nói chung.

Xuất phát từ thực tiễn trên Cơ quan chủ trì Bộ Khoa học và Công nghệ cùng phối hợp với Chủ nhiệm đề tài Đại tá PGS.TS. Lâm Khánh thực hiện “Nghiên cứu giải pháp nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quân y trong chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân trong thời kỳ mới” với mục tiêu: Làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn và xây dựng bộ tiêu chí về phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quân y trong thời kỳ mới; Khảo sát, đánh giá thực trạng phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quân y hiện nay; Xác định một số yếu tố tác động đến yêu cầu phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ quân y trong chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân; Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quân y trong chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân thời kỳ mới.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:

Đề tài đã làm rõ cơ sở lý luận thực tiễn và xây dựng Bộ tiêu chí phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ quân y:

- Bộ tiêu chí được xây dựng dựa trên những cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp luận khoa học; là kết quả hoạt động nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận và thực tiễn của Đề tài. Bộ tiêu chí đã được áp dụng khảo sát, đánh giá thực trạng nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quân y.

- Quy trình áp dụng Bộ tiêu chí đảm bảo các yêu cầu khoa học, chặt chẽ; các kết quả đánh giá có độ tin cậy cao, phản ánh được thực trạng nâng cao và thực trạng phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quân y ở các cơ quan, đơn vị quân y hiện nay. Từ kết quả này, có thể khẳng định Bộ tiêu chí có thể sử dụng trong thực tiễn ở các đơn vị quân y và cần tiếp tục bổ sung hoàn thiện.

Đánh giá về phẩm chất năng lực của đội ngũ cán bộ quân y qua khảo sát:

- Chất lượng đội ngũ cán bộ quân y tốt, được tuyển chọn và hầu hết được đào tạo chính quy: hệ dài hạn chiếm 86,1%, qua trường HVQY là 84,6%. Tỉ lệ từ dân sự là 9,8%. Tỉ lệ chuyên tu 13,9%; tỉ lệ này không khác biệt giữa tuyến bệnh viện và đơn vị.

- Tỉ lệ cán bộ quân y nữ là 25%. Cán bộ quân y có độ tuổi tương đối trẻ, tuổi trung bình là 38,56 ±7,67 tuổi, chủ yếu (64%) ở độ tuổi 35 - 45 tuổi là độ tuổi đã có thời gian được rèn luyện trong môi trường quân đội và tích lũy chuyên môn nhất định. Cán bộ quân y công tác tại tuyến đơn vị có tuổi trẻ hơn so với tuyến bệnh viện (36,87 ± 5,74 tuổi so với 39,23 ± 8,22 tuổi). Cán bộ > 57 tuổi là 13,4%.

Tỉ lệ cấp úy 56,3%, cấp tá 43,7%. Ở tuyến đơn vị cấp úy 70,9%, ở bệnh viện cấp úy là 50,7%.

- Ngạch chuyên môn kỹ thuật của cán bộ quân y không cao chủ yếu là ngạch bác sỹ khởi đầu 83,3%; tỉ lệ bác sỹ chính 14,3%, bác sỹ cao cấp 2,4%. Tỉ lệ này thấp và không tương xứng với tỉ lệ cán bộ quân y có trình độ Sau đại học là 47,5%; thực trạng này tương tự ở cả 2 tuyến: tuyến bệnh viện, tỉ lệ Sau đại học là 57,7%, bác sỹ chính và cao cấp chỉ có 18,8%. Tuyến đơn vị tỉ lệ Sau đại học 20,8%, bác sỹ chính chỉ có 5,9%.

- Đánh giá về phẩm chất của đội ngũ cán bộ quân y: tự đánh giá của cán bộ quân y cũng như đánh giá của nhân viên quân y, cán bộ tham mưu-hậu cần và bệnh nhân nhìn chung đều ở mức điểm cao nhất - mức "Tốt" trên tất cả các nội dung: phẩm chất quân nhân, phẩm chất người thầy thuốc, tác phong công tác và các hoạt động dân vận, kết hợp quân dân y. Trong đó tỉ lệ ý kiến đánh giá mức độ khá-tốt 80-96%; tỉ lệ yếu-rất yếu < 1%.

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 18223/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

Đ.T.V (NASATI)