Mã vạch 2 chiều nói riêng và Mã số mã vạch (MSMV) nói chung đang được ứng dụng ngày càng rộng dãi và đang trở thành xu thế tất yếu ở Việt Nam cũng như trên toàn thế giới. Với những lợi ích mang lại, việc áp dụng MSMV ngày càng phổ biến với quy mô lớn hơn, các chức năng của MSMV được mở rộng như: Thanh toán tiền hàng cho khách, quản lý giá, dự trữ hàng hóa, chất lượng hàng hóa và hạn sử dụng, phát hiện hàng giả, công tác kho vận (logistic)… Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, MSMV không chỉ áp dụng vào khâu bán lẻ mà còn lan tỏa sang các lĩnh vực khác như ăn uống, chăm sóc sức khỏe, quản lý hành chính, bảo mật.

Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, sự cạnh tranh không chỉ xuất hiện khi hàng hóa Việt Nam đi ra thế giới mà còn ở ngay thị trường trong nước, khi hàng hóa thế giới tiến vào Việt Nam. Việc đảm bảo hàng hóa có chất lượng tốt là điều rất quan trọng cho khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đảm bảo cơ sở cho niềm tin của người tiêu dùng. Giải pháp là hệ thống minh bạch thông tin về quá trình hàng hóa từ lúc sản xuất cho đến khi tới tay người tiêu thụ. Người tiêu dùng cần có sự minh bạch hơn về quy trình, nguồn gốc sản phẩm, tức họ cần có thông tin truy xuất nguồn gốc tại tất cả các khâu trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, để biết liệu đơn vị cung cấp sản phẩm có nỗ lực tối đa trong vấn đề đảm bảo chất lượng sản phẩm hay không; sản phẩm có được kiểm soát chất lượng một cách nghiêm túc trong toàn bộ chuỗi cung ứng hay không. Do vậy, truy xuất nguồn gốc sản phẩm đang dần trở thành xu thế tất yếu và là yêu cầu bắt buộc, cho phép người tiêu dùng có đầy đủ thông tin ngược dòng, từ sản phẩm cuối cùng về nơi sản xuất ban đầu, rà soát từng công đoạn trong sản xuất và phân phối.

Xu hướng hiện nay là sử dụng công nghệ thông tin và các thiết bị điện tử phân định, thu thập quản lý dữ liệu tự động giúp cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm được thuận lợi. Tuy nhiên, truy xuất nguồn gốc chỉ có thể đạt được hiệu quả nếu được xây dựng trên các tiêu chuẩn toàn cầu có khả năng hoạt động như nền tảng để tất cả các bên liên quan cùng trao đổi thông tin rõ ràng, thấu đáo. GS1 là tổ chức quốc tế về mã số mã vạch, trung lập và phi lợi nhuận, với hơn 40 năm kinh nghiệm về xây dựng, phổ biến áp dụng các tiêu chuẩn, công nghệ và giải pháp toàn cầu nhằm nâng cao hiệu quả của chuỗi cung cầu bằng cách bổ sung thêm các thông tin hữu ích cho bất kỳ trao đổi hàng hoá hoặc dịch vụ nào. Tiêu chuẩn về Truy xuất nguồn gốc toàn cầu của GS1 làm cho các hệ thống Truy xuất nguồn gốc trở thành khả thi trên toàn thế giới đối với cả các tổ chức nhỏ và lớn, suốt chuỗi cung ứng, không tính đến vấn đề về công nghệ (mã vạch, phân định bằng tần số sóng RFID, trao đổi dữ liệu điện tử EDI hay mạng v.v…) được chọn. Đó chính là lý do tại sao nên nghiên cứu áp dụng tiêu chuẩn về Truy xuất nguồn gốc toàn cầu của GS1 cho sản phẩm nói chung và cho ngành da - giầy Việt Nam nói riêng. Với giải pháp này, doanh nghiệp sản xuất đưa thông tin lên hệ thống từ những khâu đầu của chuỗi sản xuất cho đến khâu đóng gói sản phẩm. Tất cả thông tin về doanh nghiệp và sản phẩm liên quan được lưu trữ vào máy chủ, được mã hóa bằng mã số mã vạch GS1 giúp phân định đơn nhất trên toàn cầu từng doanh nghiệp, từng sản phẩm. Mã số này sau đó được chuyển thành mã vạch hoặc thẻ tần số sóng, khi kết hợp cùng công nghệ thông tin sẽ tạo thuận lợi cho việc truy xuất tự động và người mua có thể xem thông tin về lô hàng trên hệ thống ngay khi lô hàng chưa rời khỏi nơi sản xuất. Có thể truy xuất nhanh nguồn gốc sản phẩm qua mã QR (QR code: mã vạch 2 chiều hay mã phản hồi nhanh) in trên bao bì sản phẩm bằng cách dùng Trang 17/125 ứng dụng quét mã trên điện thoại thông minh. Với doanh nghiệp, Truy xuất nguồn gốc là bước đầu tạo sự tin tưởng nơi khách hàng, bày tỏ thiện chí minh bạch mọi thông tin về sản phẩm. Về phía người tiêu dùng, đây là giải pháp kiểm tra chất lượng sản phẩm hiệu quả, nhanh gọn. Khi chủ động truy xuất bằng chính mã vạch trên mỗi sản phẩm thông qua hệ thống thông tin hiện đại, người tiêu dùng yên tâm mua sắm, còn nhà bán lẻ dễ kiểm soát rủi ro phát sinh khi theo dõi và xác minh toàn bộ đường đi của hàng hóa. Hiện nay, tại thị trường Việt Nam đã có một số Doanh nghiệp ứng dụng mã số mã vạch để Truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Với ngành da - giầy Việt Nam vẫn chưa có đơn vị nào cung cấp dịch vụ và ứng dụng mã số mã vạch để Truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Do vậy, việc nghiên cứu và xây dựng phần mềm ứng dụng mã vạch 2 chiều (mã QR) trong việc Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy. Việt Nam là thực sự cần thiết, phù hợp với nhu cầu phát triển của thị trường trong nước và quốc tế.

Nhằm nghiên cứu mã vạch 2 chiều (mã QR) và Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy Việt Nam phù hợp với qui định và tiêu chuẩn Việt Nam. Xây dựng phần mềm quản lý điều hành, nghiệp vụ và khai thác hệ thống thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy tương thích cơ sở dữ liệu quản lý mã số mã vạch theo chuẩn mạng GEPIR của quốc gia, nhóm đề tài Viện Nghiên cứu Da - Giầy (Bộ Công Thương) do ThS. Lê Trần Vũ Anh đề xuất thực hiện đề tài: “Nghiên cứu và ứng dụng mã vạch 2 chiều (mã QR) trong việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy Việt Nam”.

Sau một thời gian triển khai thực hiện, nhóm nghiên cứu đã hoàn thành nội dung công việc Xây dựng phần mềm quản lý điều hành, nghiệp vụ và khai thác hệ thống thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành Da - Giầy tương thích cơ sở dữ liệu quản lý mã số mã vạch theo chuẩn mạng GEPIR của quốc gia, căn cứ theo các yêu cầu, mục tiêu của đề tài, cụ thể:

- Thực hiện và xây dựng tài liệu Phân tích, thiết kế phần mềm quản lý điều hành, nghiệp vụ và khai thác hệ thống thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành Da;

- Giầy tương thích cơ sở dữ liệu quản lý mã số mã vạch theo chuẩn mạng GEPIR của quốc gia;

- Thực hiện và hoàn thành Xây dựng phát triển hệ thống phần mềm quản lý điều hành, nghiệp vụ và khai thác hệ thống thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành Da;

- Giầy tương thích cơ sở dữ liệu quản lý mã số mã vạch theo chuẩn mạng GEPIR của quốc gia.

- Địa chỉ Hệ thống phần mềm Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy (LSICheck):

+ Website giới thiệu Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy: www.lsicheck.vn

+ Website Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy: www.lsicheck.info

+ Ứng dụng Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy (LSICheck) trên Google Play dành cho điện thoại thông minh chạy hệ điều hành Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=vn.lsi.lsicheck&hl=vi

+ Ứng dụng Truy xuất nguồn gốc sản phẩm ngành da - giầy (LSICheck) trên App Store dành cho điện thoại thông minh chạy hệ điều hành iOS: https://apps.apple.com/vn/app/lsicheck/id1471614412?l=vi

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 17496/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

P.T.T (NASATI)