Doanh nghiệp khoa học công nghệ là một trong những trụ cột để thực hiện cách mạng 4.0, vì vậy, phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ (KH&CN) là một nhiệm vụ hết sức quan trọng hiện nay. Tại Việt Nam, nhằm hỗ trợ hình thành và phát triển doanh nghiệp KH&CN, thời gian qua, nhiều chính sách về lĩnh vực này đã được ban hành, sửa đổi, tiêu biểu nhất là Nghị định số 13/2019/NĐ-CP ngày 01 tháng 02 năm 2019 về doanh nghiệp khoa học công nghệ đề cập đến các ưu đãi về đất đai đối với danh nghiệp khoa học công nghệ. Tuy số lượng doanh nghiệp KH &CN tăng qua các năm, nhưng nhìn chung vẫn còn khiêm tốn; chưa nhiều doanh nghiệp được hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ. Nguyên nhân do việc triển khai các chính sách chưa hiệu quả, một số quy định chưa phù hợp đặc thù doanh nghiệp KH&CN, các doanh nghiệp khoa học công nghệ còn ít về số lượng, bé về quy mô.

Theo thống kê của Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH&CN tính cuối năm 2020, cả nước có 538 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN, trong đó có 24 doanh nghiệp được hưởng ưu đãi đất đai, tổng số tiền được miễn, giảm 219 tỷ đồng. Thông qua việc cho thuê đất, doanh nghiệp khi nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được nhà nước bảo đảm quyền được ưu đãi đất đai. Doanh nghiệp KH&CN yên tâm đầu tư trên diện tích đất được thuê, được hưởng ưu đãi. Tuy nhiên, theo mục tiêu đặt ra thì quá thấp. Nguyên nhân chính cho thấy số lượng ít doanh nghiệp KH&CN được hình thành là do ưu đãi chưa thực sự hấp dẫn và do thủ tục quá rườm rà, các ưu đãi cũng chưa được triển khai mạnh mẽ trong thực tiễn, nhất là ưu đãi về đất đai.Vì vậy, bài toán đặt ra vẫn là làm sao nhà nước có thể có những chính sách, ưu đãi tốt để tăng số lượng và chất lượng doanh nghiệp KH&CN. Ngoài những khó khăn về ưu đãi đất đai, doanh nghiệp KH&CN còn gặp các khó khăn khác trên thực tế như vấn đề thương mại hoá và ưu đãi về tín dụng.

Để khắc phục được những hạn chế nêu trên, cần phải tập trung vào một số giải pháp trong đó giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách, khung khổ pháp lý liên quan đến chính sách đất đai là việc cần thiết phải triển khai thực hiện đầu tiên. Vì thế, ThS. Lê Thị Ngọc Anh đã phối hợp với nhóm nghiên cứu tại Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện đề tài: “Nghiên cứu xây dựng báo cáo đề xuất hoàn thiện chính sách ưu đãi đất đai đối với doanh nghiệp khoa học và công nghệ” trong thời gian từ năm 2020 đến năm 2021.

Đề tài nhằm thực hiện mục tiêu rà soát, nghiên cứu đánh giá chính sách pháp luật về ưu đãi cho doanh nghiệp KH&CN nói chung, trong đó tập trung làm rõ thực trạng, khó khăn vướng mắc đối với vấn đề ưu đãi đất đai dành cho doanh nghiệp KH&CN.

Từ nghiên cứu tổng quan các vấn đề lý luận và thực tiễn về doanh nghiệp KH&CN, các chính sách ưu đãi đất đai cho doanh nghiệp KH&CN, tình hình thực thi các chính sách ưu đãi đất đai cho doanh nghiệp thời gian vừa qua đã cho thấy các chính sách còn nhiều bất cập vướng mắc cần tháo gỡ để thúc đẩy phát triển hơn nữa về số lượng và chất lượng các doanh nghiệp KH&CN trong bối cảnh hiện nay. Việc tìm hiểu nguyên nhân của các vướng mắc là một trong những cơ sở tìm ra các giải pháp tháo gỡ. Trên cơ sở quan điểm của Đảng và nhà nước hiện nay về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp KH&CN, với tư cách là đơn vị nghiên cứu, tham mưu chính sách cho Bộ Khoa học và Công nghệ về ưu đãi đất cho doanh nghiệp KH&CN, nhóm nghiên cứu đã đưa ra một số kiến nghị sau:

Thứ nhất, doanh nghiệp KH&CN là đối tượng cần được nhà nước có chính sách ưu tiên để thúc đầy phát triển về số lượng và chất lượng.

Thứ 2, hoàn thiện một số chính ưu đãi về đất đai cho doanh nghiệp KH&CN là một trong những giải pháp thúc đẩy phát triển doanh nghiệp KH&CN.

Thứ 3, vấn đề hoàn thiện (chính sách) ưu đãi đất đai đối với doanh nghiệp KH&CN là một vấn đề có tính liên ngành, liên quan đến ít nhất đến 04 cơ quan Bộ, ngành: Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính và Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Vì vậy, cần có sự phối hợp, vào cuộc của tất cả các cơ quan, đặc biệt là Bộ Tài nguyên và Môi trường với tư cách là cơ quan quản lý nhà nước về đất đai và là cơ quan chủ trì soạn thảo đề án sửa đổi bổ sung một số điều của Luật đất đai năm 2013. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong sứ mệnh về quản lý doanh nghiệp, đầu tư, là cơ quan chủ trì đề xuất các khuôn khổ ưu đãi chung đối với các loại hình doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp KH&CN là một là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt trong nhóm đối tượng ưu tiên về doanh nghiệp, về sản phẩm trong các văn bản về ưu đĩa doanh nghiệp. Doanh nghiệp KH&CN hiện đang đảm nhận sứ mệnh chủ chốt trong việc triển khai cách mạng công nghiệp 4.0 (cách mạng công nghiệp số) vào thực tiễn kinh tế, xã hội. Chính vì vậy, Bộ Khoa học và Công nghệ phải là cơ quan chủ trì đề xuất và ban hành các chính sách liên quan đến doanh nghiệp KH&CN. Để các chính sách ban hành được đồng bộ, khả thi, các cơ quan quản lý nhà nước liên quan cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20916/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê.

N.P.D (NASTIS)