Đậu nành là một loại cây họ đậu, được trồng ở hầu hết các nước Châu Á, trong đó có Việt Nam. Đây là một loại cây dễ trồng, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Các nốt sần trên rễ cây đậu nành như một nhà máy phân đạm tí hon, những vi khuẩn Rhizobium, Japonium trong các nốt sần sống cộng sinh với cây đậu nành tổng hợp đạm khí trời, làm giàu đạm cho đất. Thêm vào đó nhờ hàm lượng protein và chất béo nên sản phẩm từ cây đậu nành rất đa dạng, có thể chế biến thành đậu phụ, tào phớ, sữa đậu nành, nước tương, ép lấy dầu, sốt mayonnaise thậm chí bã đậu nành còn được lên men dùng để làm màng bọc thực phẩm…

Để tách chiết protein đậu nành đôi khi người ta ép đậu đã tách vỏ qua trục lăn để tạo ra những mảnh vụn mỏng sau đó ngâm trong nước để hút hết protein. Ngoài ra, đậu nguyên hạt có thể chỉ cần ngâm và xay thành chất lỏng màu trắng, giàu protein. Chất béo đậu nành thì có thể linh hoạt hơn. Trong một phương pháp chiết xuất, đậu nành được làm khô, làm sạch, và sau đó được đưa vào máy đùn. Máy này vừa làm nóng, vừa ép đậu tạo ra chất lỏng có chứa dầu đậu nành và các thành phần béo khác.

Trong đậu nành có chứa rất nhiều các loại axit amin cơ bản, thiết yếu cho cơ thể con người như: Isoleucin, leucin, lysin, metionin, phenylalanin, tryptophan, valin… Các thực phẩm làm từ đậu tương được xem là một loại "thịt không xương" vì chứa tỷ lệ đạm thực vật dồi dào, có thể thay thế cho nguồn đạm từ thịt động vật. Hàm lượng chất béo bên trong đậu nành được tạo thành từ axit béo không bão hòa dạng đơn và đa, rất tốt cho những người có cholesterol máu cao, béo phì. Các chất chống oxy hóa và omega 3, omega 6 bảo vệ, cải thiện độ đàn hồi và tình trạng liên kết lỏng lẻo của các mạch máu, rất thích hợp cho những người bị huyết áp cao.

Chất Isoflavone - được sản xuất gần như độc quyền bởi các loại thực vật họ nhà Đậu – trong đậu nành còn có tác dụng làm đẹp da, giữ dáng cho nữ giới, tốt cho việc làm giảm các triệu chứng của phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh, hạn chế nguy cơ mỡ máu, ung thư vú.

Với khả năng tuyệt vời trong việc kiểm soát, duy trì nồng đồ cholesterol trong cơ thể con người ở mức ổn định, đậu nành có tác dụng tốt với những người bị xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến - những chứng bệnh do lượng cholesterol quá cao gây ra.

Để tận dụng những giá trị dinh dưỡng tốt cũng như hạn chế tác dụng không mong muốn khi sử dụng đậu nành, chúng ta nên cung cấp khoảng 20g chất đạm trong chế độ ăn hàng ngày và sử dụng dưới dạng đậu phụ, sữa đậu nành, tào phớ,… Bạn có thể ăn 2 bìa đậu phụ và 200-300 ml sữa đậu nành hoặc tào phớ.

Việc ăn nhiều các loại thực phẩm họ nhà đậu, các loại rau xanh, hạn chế uống bia rượu và các chất kích thích, kết hợp với một lối sống lành mạnh, vận động điều độ sẽ giúp con người tăng cường sức khỏe, tránh được bệnh tật.

Triệu Cẩm Tú (NASATI), tổng hợp, 4/2022