Đa số các loài động vật nằm sấp khi ngủ vì bụng của động vật là bộ phận mềm dễ bị tổn thương nhất trên cơ thể. Sau khi chúng ngủ say, để ngăn chặn kẻ thù tấn công phần bụng, động vật sử dụng thói quen nằm sấp. Nếu có bất cứ nguy hiểm nào rình rập, như một phản xạ tự nhiên chúng sẽ nhanh chóng bật dậy và chủ động thoát khỏi một cách an toàn. Điều này có thể dễ dàng nhận thấy ở những thú cưng gần gũi với chúng ta hàng ngày như: chó hay mèo... Tuy nhiên, một số loài linh trưởng, chúng sẽ nằm không nằm sấp khi ngủ mà nằm ngửa hoặc nằm nghiêng.

Cấu tạo cơ thể của các loài linh trưởng và con người tương đối giống nhau, chỉ khác là bộ não của chúng vẫn chưa phát triển ngang với trình độ của con người. Phổi và tim của chúng cũng cần được nghỉ ngơi đầy đủ. Hơn nữa, với trọng lượng lớn, rõ ràng nằm sấp khi ngủ không thể đáp ứng đủ điều kiện để nghỉ ngơi.

Tư thế ngủ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, sự biến đổi về ngoại hình và thậm chí cả thế hệ con cháu sau này. Bởi vậy, ngủ với tư thế nào cho đúng khoa học, phù hợp với lứa tuổi và thể trạng mỗi người là điều mà nhiều nhà nghiên cứu quan tâm đến.

Con người với cấu tạo cơ thể tương đối đặc biệt, nếu con người nằm sấp khi ngủ như một số loài động vật thì cơ thể sẽ phải chịu áp lực lớn, đặc biệt là tim và lồng ngực, nhịp thở, nhịp đập của tim và tuần hoàn máu sẽ bị ảnh hưởng.

Tư thế ngủ tốt nhất là tư thế giúp cơ thể ngủ sâu và ngon giấc. Tuy nhiên, cách tiếp cận theo một tiêu chuẩn chung thường không đạt được hiệu quả cao trong việc xác định vị trí tốt nhất cho giấc ngủ của mỗi người. Derek Hales, người sáng lập và tổng biên tập của NapLab.com cho biết: “Tư thế ngủ tốt nhất cho đến nay là nằm ngửa khi ngủ. Khi nằm ngửa, cột sống của bạn có thể dễ dàng giữ thẳng hàng hơn. Quan trọng là giữ cho cổ, cột sống và lưng của bạn nằm trên một đường thẳng liên tục”.

Trong khi đó, theo khảo sát của Hội đồng Giấc ngủ Tốt hơn (BSC) có đến một nửa số người Mỹ cho biết họ thường ngủ nghiêng. Một số cho rằng, ngủ nghiêng về bên trái sẽ hiệu quả nhất, đặc biệt quan trọng đối với những người bị trào ngược axit dạ dày thực quản.

Tuy nhiên, những người mắc các chứng bệnh như suy tim có thể cảm thấy khó chịu ở bên trái và thích ngủ nghiêng về bên phải. Đặc biệt, ngủ nghiêng về bên phải là tốt nhất cho phụ nữ mang thai, vì tim có thể dễ dàng bơm máu qua cơ thể hơn ở tư thế này. Nó cũng giúp thai nhi không tạo áp lực quá lớn lên tĩnh mạch dẫn máu từ chân mẹ về tim.

Nếu phải xếp hạng các tư thế ngủ tốt nhất của con người, thì nằm sấp sẽ nằm cuối danh sách. Thực tế, nằm sấp có thể vừa gây đau cổ, vừa làm đau lưng. Đây cũng là tư thế nằm ngủ tạo thêm rất nhiều áp lực không cần thiết cho cơ và khớp, khiến bạn thấy đau và mệt mỏi khi thức dậy. Theo một số nghiên cứu khoa học, đối với trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, nằm sấp là tư thế ngủ không thật sự an toàn, nó có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng SIDS - còn được biết đến như hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh. Khi nằm sấp, mặt của trẻ sẽ áp sát vào ga gối khiến không khí lưu thông kém đi, đồng thời lượng khí trẻ thở ra và hít vào không đều, lượng khí CO2 nhiều hơn. Nằm sấp khiến bụng tiếp xúc với đệm giường làm cho nhiệt độ cơ thể tăng cao, khó tản nhiệt, tích tụ mồ hôi gây ra chàm cho trẻ. Nếu nằm sấp trong thời gian dài còn khiến xương mặt của bé bị ảnh hưởng mất thẩm mỹ.

Như vậy, giấc ngủ là rất quan trọng bởi lẽ nó chiếm tới 1/3 thời gian trong ngày. Chúng ta cần ngủ đủ giấc và lựa chọn một tư thế ngủ khoa học để cơ thể được khỏe mạnh và minh mẫn hơn mỗi ngày.

Phạm Thị Mỹ Bình (NASATI), tổng hợp, 6/2022