Khi bước vào giai đoạn dậy thì, do sự thay đổi hormone, lượng hormone giới tính Androgen sẽ gia tăng trong cơ thể, trẻ bắt đầu tiết nhiều dầu và bã nhờn hơn. Đặc biệt là các bạn nam giới.

Nguyên nhân gây ra mụn là do các nang lông chứa các tuyến bã nhờn. Bình thường tuyến bã nhờn này sẽ tiết ra một lượng vừa đủ để bôi trơn da và tóc nhưng khi trẻ bước vào tuổi dậy thì, các hóc môn sẽ kích thích lượng dầu và bã nhờn nhiều hơn, các tế bào chết từ lớp sừng sẽ khiến các lỗ chân lông bị tắc dẫn đến lỗ chân lông bị viêm, sưng tấy và mẩn đỏ. 

Khi lượng dầu tiết nhiều hơn nhưng trẻ chưa biết cách làm sạch da và chăm sóc da thì lúc đó mụn trứng cá sẽ hình thành. Mụn có thể xuất hiện ở vị trí mặt, lưng hoặc ngực với nhiều dạng khác nhau như mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn bọc, mụn nang.

Một số nguyên nhân nữa cũng khiến cho mụn phát triển nhiều ở tuổi dậy thì khi trẻ vệ sinh da mặt kém khiến dầu thừa gây tắc nghẽn trong lỗ chân lông kích thích sự phát triển của vi khuẩn Propionibacterium Acnes phát triển gây ra mụn. Mụn do dị ứng mỹ phẩm khi sử dụng sản phẩm kém chất lượng hoặc không phù hợp với da; dị ứng thực phẩm, dị ứng nguồn nước, dị ứng do thuốc… Tình trạng thức khuya, căng thẳng do áp lực từ việc học tập, chế độ ăn uống không phù hợp, thiếu hụt vitamin và khoáng chất, rối loạn nội tiết tố, rối loạn kinh nguyệt… cũng dẫn đến mụn.

Phương pháp tốt nhất giúp ngăn ngừa tình trạng mụn phát triển đối với trẻ đang ở độ tuổi dậy thì là chăm sóc da đúng cách. Bước làm sạch da là yếu tố quan trọng trước tiên giúp loại bỏ bụi bẩn, chất bã nhờn trên bề mặt da. Rửa mặt hàng ngày bằng nước ấm và sữa rả mặt phù hợp với da của mình 2 lần một ngày, massage nhẹ nhàng theo chuyển động tròn, tránh cọ rửa, chà sát quá mạnh khiến cho lớp biểu bì bị tổn thương gây kích ứng. Không nên rửa mặt quá 3 lần trong ngày, rửa mặt nhiều sẽ làm cho da khô rát và đau.

Sử dụng kem chống nắng hàng ngày bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời với kem chống nắng có chỉ số SPF 50⁺ phù hợp với làn da. Khi dùng kem chống nắng, các bạn ở độ tuổi này cần chú ý tẩy trang với nước tẩy trang không chứa dầu giúp da loại bỏ những dầu thừa và tế bào chết trên bề mặt da giảm tình trạng bít tắc gây ra mụn. Tẩy da chết 2 đến 3 lần trong 1 tuần bằng các sản phẩm tẩy da chết hoá học hoặc vật lý nhằm giảm tình trạng dày sừng, phòng bít tắc lỗ chân lông.

Bên cạnh việc tẩy trang, chúng ta nên duy trì độ cân bằng PH và độ ẩm của da với nước hoa hồng và kem dưỡng ẩm phù hợp với từng loại da. Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để được tư vấn lựa chọn những sản phẩm mỹ phẩm phù hợp với loại da của mình.

Khi sử dụng keo xịt tóc hoặc gel tạo kiểu tóc nên tránh xa mặt, một số thành phần trong sản phẩm tóc sẽ làm cho tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn, hoặc gây kích ứng.

Khi mụn xuất hiện ở vùng lưng hay ngực nên mặc quần áo thoải mái tránh bị cọ xát gây kích ứng. Không dùng tay chạm lên mặt hay nặn mụn tránh nhiễm trùng.

Một chế độ dinh dưỡng phù hợp cũng góp phần giảm mụn tuổi dậy thì. Nên tránh những đồ ăn dầu mỡ, chiên rán, cà phê, rượu bí và chất kích thích. Tăng cường rau xanh và hoa quả để bổ sung vitamin.

Thực hiện chế độ sinh hoạt điều độ đi ngủ sớm, ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, tập thể thao thường xuyên giúp duy trì thể chất tốt trong quá trình thay đổi hormone nội tiết. Theo các bác sĩ, mụn ở tuổi dậy thì có thể giảm khi trẻ bước qua giai đoạn này nhưng không khỏi hẳn hoàn toàn. Khi trẻ bị mụn, gia đình nên đưa trẻ đi khám và kiên trì trong cả liệu trình để thuốc có tác dụng, giảm thiểu những di chứng như sẹo rỗ, thâm làm ảnh hưởng đến ngoại hình và sự tự tin của trẻ sau này.

Trần Mỹ Hương (NASATI), tổng hợp 6/2022