Theo phòng thí nghiệm Bão Mạnh Quốc gia thuộc cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), sét là tia lửa điện xuất hiện giữa mặt đất, các đám mây và không khí. Khi sét bắt đầu hình thành, không khí đóng vai trò như một chất cách điện giữa các điện tích âm và dương trong mây, giữa mây và mặt đất.

Sấm sét hay tia sét là hiện tượng xảy ra khi các đám mây mang điện tích trái dấu chạm vào nhau phóng điện trong khí quyển. Khi các điện tích trái dấu tích tụ, lớp cách điện không khí bị phá vỡ và xảy ra sự phóng điện nhanh, còn gọi là sét. Tốc độ di chuyển của nó là 36.000 km/s. Sét là nguyên nhân gây ra tiếng sấm lớn. Năng lượng từ sét nung nóng không khí lên khoảng 27.700 độ C, khiến không khí nổ tung ra phía ngoài. Áp suất giảm nhanh và tạo ra âm thanh của sấm sét.

Sự xuất hiện của sét trong các cơn mưa giông gây ra nhiều loại thương tích với nguy cơ tử vong khác nhau như: Sét đánh trực tiếp gây tử vong; Sét đánh tiếp xúc - nạn nhân chạm vào vật bị sét đánh; Sét đánh phụ - tia sét phản xạ từ một vật thể và trúng vào nạn nhân; Và dòng điện đất - sét đánh xuống mặt đất gần đó và dòng điện đi từ vị trí đánh, truyền qua đất đến nạn nhân. Sấm cũng có thể gây ra những hậu quả như thủng màng nhĩ hoặc chấn thương nếu nạn nhân bị ngã.

Người bị sét đánh có thể bị ngừng tim, ngừng lưu thông máu, tổn thương não và hệ thần kinh, cuối cùng là ngưng thở. Sét đánh gây xuất huyết não hoặc đột quỵ, chấn thương mô và bỏng nhiệt sâu. Khi tia lửa điện đi vào hệ thần kinh, nó có thể gây tổn thương trực tiếp các tế bào thần kinh, làm tê liệt tạm thời, làm vỡ các động mạch, mạch máu trong não. Do tia sét làm gián đoạn hệ thống thần kinh và tim mạch, nó có tác động lên hệ hô hấp, gây tràn dịch màn phổi và khiến hệ hô hấp ngừng hoạt động, hoặc có thể gây tổn thương thận.

Khi tắm trong nhà, người tắm sẽ không bị sét đánh trực tiếp mà gián tiếp qua hệ thống ống và kim loại có thể đóng vai trò như một chất dẫn điện. Nó có thể di chuyển qua các đường ống dẫn truyền điện đến người tắm. Ngoài kim loại ở các đường ống dẫn, nước cũng là vật dẫn điện tốt. Có nghĩa là điện từ tia sét có thể đi qua đường ống vào trong nước và gây nguy hiểm. Tuy nhiên không phải bất kể những người tắm trong khi giông sét đều luôn bị sét đánh, nhưng điều này có thể xảy ra trong các trường hợp hãn hữu.

Theo Ron Holle, nhà khí tượng từng làm việc tại NOAA, hàng năm có 10 - 20 người ở Mỹ bị sét đánh khi đang sử dụng các thiết bị, vòi nước hoặc tắm bồn trong lúc giông bão. Lời khuyên cho chúng ta là nên tránh xa vòi hoa sen và hệ thống ống nước khi có giông sét. Để đảm bảo an toàn, bạn có thể tắm sau khoảng 30 phút kể từ khi nghe thấy tiếng sấm cuối cùng.

Trần Mỹ Hương (NASATI), tổng hợp 6/2022