Trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là một công cụ hữu ích giúp thúc đẩy sự phát triển của công nghệ và mang lại nhiều tiện ích cho con người, mà nó còn đang trở thành một yếu tố không thể thiếu trong các cuộc tấn công mạng. Dù AI hứa hẹn tạo ra những tiến bộ trong lĩnh vực y tế, giáo dục, và các ngành công nghiệp khác, nó cũng mang đến những nguy cơ tiềm ẩn mà nhiều người không lường trước được, đặc biệt trong lĩnh vực an ninh mạng. Với khả năng xử lý nhanh chóng và chính xác, AI không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trong các cuộc tấn công mạng mà còn làm cho chúng trở nên nguy hiểm và khó kiểm soát hơn bao giờ hết.

Dễ dàng khai thác các lỗ hổng

AI, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT, đã và đang được tội phạm mạng lợi dụng để tiến hành các cuộc tấn công mạng tinh vi hơn. Một trong những hình thức tấn công nổi bật là việc sử dụng AI để bẻ khóa mật khẩu. Với khả năng xử lý nhanh và mạnh mẽ, AI có thể phát hiện các mật khẩu yếu và nhanh chóng tấn công vào hệ thống. Theo nghiên cứu của Kaspersky, mật khẩu yếu là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự cố rò rỉ dữ liệu, khiến nhiều doanh nghiệp và cá nhân trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công.

Ngoài ra, tội phạm mạng cũng có thể tận dụng AI để triển khai các cuộc tấn công không kỹ thuật, chẳng hạn như lừa đảo qua email. AI có thể phân tích thông tin từ mạng xã hội và các nguồn dữ liệu khác để tạo ra những tin nhắn giả mạo rất khó phát hiện. Các cuộc tấn công này có thể vượt qua các hệ thống bảo mật đơn giản nhờ vào khả năng AI có thể bắt chước văn phong của người gửi email, làm cho nạn nhân dễ dàng bị đánh lừa.

Các bước tấn công mạng bằng AI

AI có thể được sử dụng để thực hiện các cuộc tấn công mạng theo một quy trình rõ ràng và bài bản. Quy trình này bắt đầu bằng việc thu thập dữ liệu từ các nguồn công khai, mạng xã hội, và các cơ sở dữ liệu khác. Tiếp theo, hacker sử dụng AI để huấn luyện các mô hình phát hiện lỗ hổng hoặc xây dựng chiến thuật tấn công. Những mô hình này sau đó được áp dụng để tạo ra các cuộc tấn công như email lừa đảo, phần mềm độc hại, hoặc deepfake. Quá trình tấn công không chỉ dừng lại ở việc thực hiện mà còn liên tục điều chỉnh để vượt qua các biện pháp bảo mật, từ đó tạo ra các cuộc tấn công càng ngày càng khó phòng ngừa hơn.

Sự gia tăng của các tấn công AI trong mọi lĩnh vực

Theo báo cáo từ Imperva, các cuộc tấn công mạng sử dụng AI đang gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt là trong các lĩnh vực thương mại điện tử và bán lẻ. Tội phạm mạng sử dụng AI để tấn công vào các trang web, khai thác lỗ hổng trong logic kinh doanh, và thực hiện các cuộc tấn công DDoS. Trong một khoảng thời gian ngắn, các công cụ AI có thể tạo ra mã độc mới, tự động làm gián đoạn các hệ thống và gây thiệt hại nghiêm trọng cho các doanh nghiệp.

Tội phạm mạng hiện đang sử dụng các công cụ AI như ChatGPT hay Gemini để tạo ra các bot tấn công web, thu thập dữ liệu từ các giao diện lập trình ứng dụng (API) và thực hiện các cuộc tấn công tự động. Các mã độc có thể biến đổi nhanh chóng và liên tục, khiến việc phát hiện và ngăn chặn chúng trở nên cực kỳ khó khăn. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các chuyên gia bảo mật trong việc phát triển các công cụ chống lại các cuộc tấn công do AI điều khiển.

Thách thức trong việc đối phó với AI trong tấn công mạng

AI không chỉ mang lại thách thức cho các doanh nghiệp trong việc bảo vệ thông tin mà còn đe dọa đến các chính sách an ninh mạng toàn cầu. Các mô hình AI không ngừng phát triển và cải thiện, tạo ra những cuộc tấn công không thể lường trước. Thực tế, khả năng tự học của AI giúp tội phạm mạng nhanh chóng thích nghi với các biện pháp phòng thủ, điều này khiến việc chống lại các cuộc tấn công trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Theo nhận định của ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc kỹ thuật Công ty NCS, sự phổ biến của AI trong các cuộc tấn công mạng sẽ tiếp tục gia tăng và biến đổi, đặc biệt là khi tội phạm mạng sử dụng AI để khai thác các phần mềm thương mại hoặc tìm ra các lỗ hổng chưa được phát hiện. Việc phát triển các công cụ bảo mật để đối phó với những nguy cơ mới từ AI đòi hỏi các chuyên gia bảo mật phải liên tục đổi mới và cải tiến các phương pháp phòng ngừa.

Trí tuệ nhân tạo mang lại nhiều tiềm năng to lớn trong việc cải thiện cuộc sống và công nghệ, nhưng đồng thời cũng tạo ra những thách thức lớn trong lĩnh vực an ninh mạng. Các cuộc tấn công mạng sử dụng AI đang trở nên phức tạp hơn, khó phát hiện hơn và ngày càng nguy hiểm hơn. Để đối phó với những nguy cơ này, các tổ chức và chuyên gia bảo mật cần hợp tác chặt chẽ và phát triển các công cụ phòng chống tấn công AI hiệu quả. Đồng thời, người dùng cũng cần nâng cao ý thức bảo mật cá nhân để giảm thiểu các nguy cơ từ các cuộc tấn công tinh vi này. AI là một con dao hai lưỡi, và chỉ có khi chúng ta hiểu rõ và kiểm soát được nó, chúng ta mới có thể khai thác tối đa những lợi ích mà nó mang lại mà không để lại hậu quả khôn lường.

P.A.T (NASATI), theo https://technologymagazine.com/, 12/2024