Trong bối cảnh y học hiện đại, chân tay giả đã trở thành giải pháp quan trọng giúp hàng triệu người khuyết tật lấy lại khả năng sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, các thiết bị truyền thống thường gặp hạn chế về tính tự nhiên và khả năng điều khiển, đặc biệt với những bệnh nhân bị yếu cơ hoặc tổn thương thần kinh. Mới đây, các nhà khoa học Nga đã giới thiệu bàn tay sinh học Omni Hand – một sản phẩm đột phá sử dụng cảm biến quang học để đọc tín hiệu từ gân cổ tay, mang lại chuyển động mượt mà và phản hồi nhanh chóng. Dự kiến ra mắt rộng rãi từ năm 2026, Omni Hand không chỉ đánh dấu bước tiến của Nga trong lĩnh vực y tế mà còn mở ra hy vọng cho người dùng toàn cầu, kết hợp giữa công nghệ quang học tiên tiến và trí tuệ nhân tạo để gần gũi hơn với cơ thể con người.

Công ty Motorica, một startup Nga chuyên nghiên cứu và sản xuất chân tay giả chức năng, là đơn vị đứng sau sự phát triển của Omni Hand. Thành lập với sứ mệnh mang công nghệ hiện đại đến cho người khuyết tật, Motorica đã sản xuất hàng loạt sản phẩm như chân tay giả cho trẻ em và người lớn, với các tính năng tùy chỉnh như tích hợp đồng hồ thông minh hoặc chip thanh toán. Công ty nhấn mạnh vào việc sử dụng vật liệu biocompatible và chứng nhận CE về an toàn, giúp người dùng duy trì cơ bắp và tham gia hoạt động xã hội mà không lo teo cơ. Omni Hand là đỉnh cao của hành trình này, được phát triển dựa trên nghiên cứu về giao diện người-máy, nơi thiết bị không chỉ phản ứng mà còn "hiểu" ý định của người sử dụng.

Công nghệ cốt lõi của Omni Hand nằm ở hệ thống cảm biến quang học (OMG), được lắp đặt trên cổ tay để thu thập tín hiệu từ gân thay vì cơ bắp như các chân tay giả myoelectric truyền thống. Khi người dùng thực hiện cử chỉ "ảo" – ví dụ như tưởng tượng nắm chặt tay hoặc làm động tác "véo" – các cảm biến sẽ ghi nhận sự thay đổi về độ truyền sáng của mô mềm, bao gồm lưu lượng máu và vị trí dây chằng. Những tín hiệu này được truyền tức thì đến bộ xử lý, cho phép bàn tay giả sao chép chuyển động một cách tự nhiên và theo bất kỳ thứ tự nào, mà không cần chuyển đổi chế độ thủ công. Hệ thống hỗ trợ quyết định người dùng (UDSS) cho phép Omni Hand ghi nhớ đến 6 cử chỉ cá nhân hóa, phân tích dữ liệu để thích ứng và tăng độ chính xác theo thời gian sử dụng. Điều này khác biệt hoàn toàn so với các thiết bị cũ, vốn đòi hỏi người dùng phải chọn cử chỉ theo trình tự, dẫn đến sự chậm trễ và thiếu trực quan.

Lợi ích của Omni Hand đặc biệt nổi bật đối với những bệnh nhân gặp khó khăn với chân tay giả thông thường, như người bị chấn thương do điện giật, cóng lạnh hoặc teo cơ. Công nghệ quang học cho phép lắp đặt mà không phụ thuộc vào sức mạnh cơ bắp, mang lại sự kiểm soát tự nhiên nhất có thể. Trong các thử nghiệm ban đầu, 8 người dùng thí điểm đã nhận thiết bị và tiếp tục sử dụng hàng ngày, chứng minh tính ổn định trong môi trường thực tế dù vẫn cần cải thiện về chống mồ hôi hay va chạm cơ học. Andrey Davidyuk, CEO của Motorica, nhấn mạnh: "Đây là cấp độ tương tác mới giữa con người và công nghệ, không chỉ phản ứng mà còn hiểu ý định người dùng." Tương tự, chuyên gia Vladimir Ermishin từ Đại học Y khoa Samara đánh giá đây là "bước đột phá" cho nhóm bệnh nhân bị mất chức năng thần kinh.

So sánh với các công nghệ quốc tế, Omni Hand nổi bật nhờ tập trung vào tín hiệu gân quang học, trong khi nhiều nghiên cứu khác sử dụng cảm biến cấy ghép hoặc giao diện não-máy. Ví dụ, tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ), các kỹ sư đã phát triển bàn tay giả có khả năng nắm đồ vật hàng ngày với cảm giác xúc giác, sử dụng cảm biến điện để tái tạo cảm nhận. Đại học Chicago thì đang thử nghiệm kích thích điện não để mang lại "cảm giác" cho chân tay giả, giúp người dùng cảm nhận độ cứng mềm của vật thể. Công nghệ quang học như fiber Bragg grating (FBG) cũng được khám phá trong các nghiên cứu về đế giày giả, sử dụng sợi quang để đo lực và chuyển động. Tuy nhiên, Nga là quốc gia đầu tiên thương mại hóa cảm biến quang học cho bàn tay giả, vượt qua các nhóm nghiên cứu nước ngoài vẫn đang ở giai đoạn lý thuyết. Sự phát triển này phù hợp với chiến lược quốc gia Nga về ngành phục hồi chức năng đến năm 2030, ưu tiên vật liệu sinh học tương thích.

Về kế hoạch triển khai, sản xuất hàng loạt Omni Hand sẽ bắt đầu từ tháng 1/2026, và thiết bị sẽ được cung cấp miễn phí cho công dân Nga qua ngân sách liên bang, thông qua quỹ xã hội hoặc hợp đồng chính phủ. Điều này không chỉ giúp tiếp cận rộng rãi mà còn khuyến khích nghiên cứu thêm về tích hợp AI để nâng cao độ chính xác.

Omni Hand cho thấy tương lai của công nghệ sinh học, nơi chân tay giả không còn là công cụ hỗ trợ mà trở thành phần mở rộng tự nhiên của cơ thể. Với khả năng điều khiển trực quan và thích ứng cá nhân hóa, sản phẩm này hứa hẹn cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người khuyết tật, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y tế. Nga đã chứng minh vị thế dẫn đầu, mở đường cho các đột phá tiếp theo trong giao diện người-máy.

P.T (NASTIS), theo ITRussia, 10/2025