Trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình tương lai của nhân loại với tốc độ chóng mặt, nhưng sự phát triển này cũng kéo theo những rủi ro đáng lo ngại. Demis Hassabis, CEO của Google DeepMind – bộ phận nghiên cứu AI đứng sau công cụ tạo video Veo 3 đang rất nổi tiéng – đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ AI rơi vào tay kẻ xấu và sự thiếu hụt các biện pháp kiểm soát đối với các mô hình AI tự chủ, phức tạp. Trong bối cảnh các công ty như Google, Microsoft và Anthropic đẩy mạnh cuộc đua hướng tới trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), Hassabis nhấn mạnh sự cần thiết của các thỏa thuận quốc tế để đảm bảo AI được sử dụng một cách có trách nhiệm.

Demis Hassabis, CEO của Google DeepMind: Rủi ro từ AI là lạm dụng và thiếu kiểm soát

Trong một cuộc phỏng vấn với CNN tại sự kiện SXSW ở London, Demis Hassabis bày tỏ lo ngại lớn nhất của mình không phải là “ngày tận thế việc làm” mà nhiều người sợ hãi, mà là nguy cơ AI bị lạm dụng bởi các thế lực xấu. Ông nhấn mạnh rằng AGI, loại AI có khả năng đạt trí thông minh ngang tầm con người, có thể bị sử dụng cho các mục đích gây hại nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Theo CNN, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) gần đây đã báo cáo về việc tin tặc sử dụng AI để tạo tin nhắn thoại giả mạo các quan chức chính phủ, trong khi một báo cáo do Bộ Ngoại giao Mỹ ủy quyền năm 2024 cảnh báo rằng AI có thể gây ra các rủi ro an ninh quốc gia “thảm khốc” nếu không được quản lý đúng cách.

Hassabis không phải là người duy nhất nêu lên vấn đề này. Một bài viết trên TIME cho biết Hassabis đã từng cảnh báo về sự cần thiết của hợp tác quốc tế để quản lý AGI, đề xuất một mô hình giống CERN hoặc IAEA để giám sát các dự án AI tiên tiến. Ông nhấn mạnh rằng các công cụ AI mạnh mẽ, như công cụ tạo video Veo 3 của DeepMind, có thể bị kẻ xấu khai thác để tạo nội dung deepfake, từ video khiêu dâm đến thông tin sai lệch chính trị. Thực tế, báo cáo từ Trend Micro năm 2024 đã chỉ ra rằng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như Gemini có thể được sử dụng để tạo ra các chiến dịch lừa đảo tinh vi, làm gia tăng nguy cơ an ninh mạng.

Tầm nhìn về AI: trợ lý toàn năng và năng suất mới

Mặc dù thừa nhận các rủi ro, Hassabis vẫn lạc quan về tiềm năng của AI. Ông hình dung một tương lai nơi AI trở thành “trợ lý toàn năng”, hỗ trợ con người trong mọi khía cạnh của cuộc sống, từ quản lý công việc hành chính đến đề xuất sách, phim hoặc thậm chí kết nối xã hội. Theo CNBC, Google DeepMind đang tích hợp AI vào các sản phẩm như kính thông minh và chức năng tìm kiếm, với mục tiêu tạo ra trải nghiệm cá nhân hóa và hiệu quả hơn. Ví dụ, Gemini, mô hình AI của DeepMind, đang được huấn luyện để thực hiện các tác vụ như đặt vé hoặc mua sắm trực tuyến, đánh dấu một bước tiến hướng tới AGI.

Hassabis tin rằng AI không chỉ tăng năng suất mà còn có thể tạo ra các loại công việc mới, tương tự như cách Internet đã làm thay đổi lực lượng lao động vào những năm 1990. Trong một bài phỏng vấn với The New York Times, ông nhấn mạnh rằng AI sẽ là “lớp nền tảng ngang” cho mọi ngành công nghiệp, từ y tế đến giáo dục. Chẳng hạn, AlphaFold của DeepMind đã giải quyết vấn đề gấp protein, một thách thức kéo dài hàng thập kỷ, giúp đẩy nhanh quá trình phát triển thuốc từ nhiều năm xuống còn vài tháng. Hassabis dự đoán rằng AI có thể cách mạng hóa chăm sóc sức khỏe, thậm chí “chữa khỏi mọi căn bệnh” trong tương lai.

Thách thức quản lý: thiên vị, ảo giác và quy định

Dù có tiềm năng to lớn, AI vẫn đối mặt với những hạn chế như thiên vị (bias) và “ảo giác” (hallucinations), khi các mô hình tạo ra thông tin sai lệch hoặc không chính xác. Theo The Verge, các sự cố như danh sách sách giả mạo được xuất bản bởi Chicago Sun-Times và Philadelphia Inquirer là minh chứng cho vấn đề này. Hassabis thừa nhận rằng các hệ thống AI hiện tại vẫn thiếu khả năng sáng tạo thực sự, chẳng hạn như đưa ra các giả thuyết khoa học mới, và cần thêm nhiều năm nghiên cứu để đạt được AGI thực sự.

Về mặt quy định, Hassabis kêu gọi một thỏa thuận quốc tế để thiết lập các nguyên tắc cơ bản về sử dụng AI. Trong một bài phỏng vấn với TIME, ông bày tỏ lo ngại rằng tình hình địa chính trị hiện nay khiến việc đạt được sự đồng thuận toàn cầu trở nên khó khăn. Tuy nhiên, ông hy vọng rằng khi AI trở nên phức tạp hơn, các quốc gia sẽ nhận ra sự cần thiết của hợp tác. Trong khi Liên minh châu Âu đã thông qua Đạo luật AI vào năm 2024, cấm các ứng dụng AI “rủi ro không thể chấp nhận được”, Mỹ vẫn chậm trễ trong việc ban hành các quy định tương tự, một phần do ảnh hưởng của các tỷ phú công nghệ như Elon Musk và Mark Zuckerberg.

Tác động xã hội: cơ hội và thách thức

Hassabis cho rằng AI sẽ không khiến công việc trở nên lỗi thời mà sẽ thay đổi cách chúng ta làm việc. Trong một bài phỏng vấn với CBS News, ông so sánh tác động của AI với các cuộc cách mạng công nghệ trước đây, như điện thoại di động, và dự đoán rằng các công việc mới sẽ xuất hiện để thay thế những công việc bị tự động hóa. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng xã hội cần tìm cách phân phối lại năng suất do AI tạo ra để tránh gia tăng bất bình đẳng. Ý tưởng về thu nhập cơ bản phổ quát (universal basic income) hoặc dịch vụ cơ bản phổ quát (universal basic services) đã được Hassabis đề cập như một giải pháp tiềm năng.

Tuy nhiên, các thách thức xã hội không chỉ dừng lại ở việc làm. Theo The Indian Express, Hassabis cảnh báo rằng AGI có thể đặt ra câu hỏi về triết lý chính trị và cách tổ chức xã hội. Ông kêu gọi sự xuất hiện của các triết gia mới để giải quyết những vấn đề này, nhấn mạnh rằng xã hội chưa sẵn sàng cho sự xuất hiện của AGI trong vòng 5-10 năm tới.

Những cảnh báo của Demis Hassabis về AI phản ánh sự phức tạp của một công nghệ vừa mang lại tiềm năng to lớn vừa tiềm ẩn những rủi ro nghiêm trọng. Trong khi ông lạc quan về khả năng của AI trong việc cách mạng hóa các lĩnh vực như y tế và năng suất, ông nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp bảo vệ để ngăn chặn lạm dụng và đảm bảo an toàn. Các thỏa thuận quốc tế, khung pháp lý chặt chẽ và sự hợp tác giữa các công ty công nghệ và chính phủ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hình tương lai của AI. Với vai trò là CEO của Google DeepMind, Hassabis không chỉ dẫn dắt cuộc đua hướng tới AGI mà còn kêu gọi một cách tiếp cận có trách nhiệm để đảm bảo AI phục vụ lợi ích của toàn nhân loại.

A.T (NASTIS), theo CNN Business, 6/2024