Tốc độ triển khai tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) tại châu Á đang có những biến động khác nhau. Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ gặp nhiều thách thức, Campuchia lại nổi lên như một điểm sáng trong việc áp dụng CBDC bán lẻ. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về tình hình triển khai CBDC tại các quốc gia này.

Trung Quốc: đồng nhân dân tệ kỹ thuật số

Trung Quốc là một trong những quốc gia tiên phong trong việc triển khai CBDC với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY). Mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể, việc áp dụng e-CNY trong phân khúc bán lẻ vẫn gặp nhiều thách thức. Hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số của Trung Quốc đã được củng cố bởi sự độc quyền của Alipay và WeChat Pay, khiến người tiêu dùng không thấy cần thiết phải sử dụng e-CNY. Chính phủ Trung Quốc đã thử nghiệm trả lương cho nhân viên nhà nước bằng e-CNY, nhưng việc này không tạo ra sự thay đổi đáng kể trong hành vi tiêu dùng. Theo Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, tổng khối lượng giao dịch cho e-CNY đã đạt 910 tỷ USD đến tháng 5 năm 2024, tuy nhiên, con số này vẫn còn nhỏ so với thị trường thanh toán tổng thể của Trung Quốc trị giá khoảng 40,3 nghìn tỷ USD.

Ấn Độ: đồng rupee kỹ thuật số

Tại Ấn Độ, việc triển khai đồng rupee kỹ thuật số (e-rupee) cũng gặp phải nhiều khó khăn. Mặc dù đã có hơn 1 triệu giao dịch mỗi ngày, nhưng con số này không đại diện cho sự chấp nhận rộng rãi từ phía người tiêu dùng. Nhiều nhân viên ngân hàng được khuyến khích tham gia, dẫn đến nghi ngờ rằng mục tiêu này chỉ nhằm đạt được các chỉ tiêu do Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) đặt ra. RBI đã cố gắng cải thiện tính tiện ích của e-rupee bằng cách cung cấp ngoại tuyến, nhưng hệ thống thanh toán kỹ thuật số hiện tại của Ấn Độ đã quá phát triển, trong khi tiền mặt vẫn phổ biến trong các giao dịch thực tế. Vào cuối tháng 6/2024, việc sử dụng đồng rupee điện tử đã giảm xuống chỉ còn 10% so với mức cao nhất đạt được vào tháng 12 năm 2023, cho thấy nhu cầu sử dụng e-rupee rất thấp.

Campuchia: dự án bakong

Khác với Trung Quốc và Ấn Độ, Campuchia đã thành công trong việc triển khai CBDC bán lẻ với dự án Bakong. Đến tháng 12 năm 2023, Bakong đã có hơn 10 triệu tài khoản, tương đương 60% dân số Campuchia. Dự án Bakong được phát triển bởi Ngân hàng Quốc gia Campuchia (NBC) cùng với công ty công nghệ chuỗi khối Soramitsu của Nhật Bản. Bakong không chỉ là một hệ thống thanh toán bán lẻ dựa trên blockchain mà còn nhằm thúc đẩy tài chính toàn diện, cải thiện cơ sở hạ tầng thanh toán kỹ thuật số và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ Campuchia, Bakong đã trở thành một phần không thể thiếu của cơ sở hạ tầng thanh toán kỹ thuật số của quốc gia này.

Các quốc gia châu Á khác

Ngoài Trung Quốc, Ấn Độ và Campuchia, nhiều quốc gia châu Á khác cũng đang thử nghiệm và cân nhắc việc triển khai CBDC. Nhật Bản và Hàn Quốc đang tiến hành các thí điểm đồng yên kỹ thuật số và đồng won kỹ thuật số, nhưng vẫn chưa có ứng dụng thực tế rộng rãi. Lào, một quốc gia đang phát triển ở Đông Nam Á, cũng đang thử nghiệm CBDC với sự hợp tác của Soramitsu. Mặc dù còn nhiều thách thức, CBDC có ý nghĩa lớn đối với các quốc gia có nhu cầu cấp bách về tài chính toàn diện và cơ sở hạ tầng thanh toán hiện tại còn hạn chế.

Nhìn chung, việc triển khai CBDC tại châu Á đang diễn ra với tốc độ và mức độ thành công khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia. Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ gặp nhiều thách thức do hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số đã phát triển mạnh mẽ, Campuchia lại nổi bật với sự thành công của dự án Bakong. Các quốc gia khác trong khu vực cũng đang theo dõi và thử nghiệm để đưa ra quyết định phù hợp. Điều quan trọng là các ngân hàng trung ương cần giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư và tính tiện ích để CBDC có thể thực sự được chấp nhận và sử dụng rộng rãi.

P.A.T (NASATI), theo IMF, 7/2024