Đức từ lâu đã được biết đến là một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo (ĐMST) tại châu Âu. Nền kinh tế Đức mạnh mẽ không chỉ nhờ vào ngành công nghiệp truyền thống, mà còn nhờ vào việc áp dụng những chính sách hỗ trợ ĐMST và nghiên cứu khoa học hiệu quả. Chính sách thúc đẩy ĐMST của Đức đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế, tạo ra một môi trường thuận lợi cho nghiên cứu, sáng tạo và chuyển giao công nghệ. Những kinh nghiệm từ chính sách này có thể là nguồn tham khảo quý giá cho các quốc gia khác đang tìm cách thúc đẩy ĐMST trong nền kinh tế của mình.

Chính sách hỗ trợ tài chính và thuế

Một trong những chính sách quan trọng mà Chính phủ Đức triển khai để hỗ trợ ĐMST là việc cung cấp các khoản tài trợ và ưu đãi thuế cho nghiên cứu và phát triển (R&D). Đặc biệt, Đạo luật về lợi ích thuế cho R&D, có hiệu lực từ năm 2020, là một minh chứng rõ rệt cho cam kết của Đức trong việc thúc đẩy ĐMST. Theo đạo luật này, các doanh nghiệp sẽ nhận được một khoản tài trợ lên đến 5,6 tỷ euro trong vòng 5 năm, nhằm khuyến khích họ đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển. Đây là một bước đi quan trọng giúp giảm bớt gánh nặng tài chính đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khuyến khích họ tham gia vào các dự án nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.

Việc cung cấp các ưu đãi thuế cho nghiên cứu và phát triển không chỉ giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, mà còn khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ mới, quy trình sản xuất tiên tiến, cũng như thúc đẩy sự sáng tạo trong các lĩnh vực sản phẩm và dịch vụ. Chính sách này đã chứng minh được hiệu quả khi các doanh nghiệp có thể nhanh chóng đưa ra các giải pháp sáng tạo, tạo ra sản phẩm mới, đồng thời cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm hiện tại.

Chiến lược công nghệ cao của Đức

Ngoài các ưu đãi tài chính, Chính phủ Đức còn phát triển một chiến lược công nghệ cao toàn diện. Mục tiêu của chiến lược này là tạo ra một nền tảng vững chắc cho ĐMST và phát triển các công nghệ tiên tiến có thể tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng đối với nền kinh tế Đức trong tương lai. Chiến lược công nghệ cao của Đức được xây dựng dựa trên bốn hướng chính:

Xác định các mục tiêu cho các lĩnh vực công nghệ quan trọng: Chính phủ Đức đã xác định 17 lĩnh vực công nghệ có ảnh hưởng lớn đến việc làm và sự thịnh vượng của nền kinh tế trong tương lai, như công nghệ tự động hóa, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học, và công nghệ thông tin. Mỗi lĩnh vực này đều có một chiến lược phát triển riêng, nhằm tạo ra các sản phẩm, dịch vụ và quy trình đổi mới sáng tạo.

Khai thác các khả năng đổi mới ở cả khu vực khoa học và tư nhân: Đức đã xây dựng một mô hình hợp tác giữa các cơ sở nghiên cứu khoa học và các doanh nghiệp tư nhân để thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo. Chính phủ khuyến khích các doanh nghiệp và các viện nghiên cứu hợp tác để chuyển giao công nghệ nhanh chóng và hiệu quả, giúp việc áp dụng các kết quả nghiên cứu vào sản xuất và đời sống.

Ứng dụng kết quả nghiên cứu vào các sản phẩm, dịch vụ và quy trình: Đức đã tập trung vào việc làm sao để các kết quả nghiên cứu nhanh chóng được ứng dụng vào thực tế. Các công nghệ mới được thử nghiệm trong môi trường nghiên cứu, sau đó được chuyển giao cho các doanh nghiệp để ứng dụng vào các sản phẩm và dịch vụ sáng tạo. Điều này không chỉ giúp cải thiện chất lượng sản phẩm mà còn thúc đẩy sự cạnh tranh của nền kinh tế Đức trên trường quốc tế.

Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp vừa và nhỏ: Đức đã đặc biệt chú trọng đến các doanh nghiệp khởi nghiệp và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Chính phủ cung cấp hỗ trợ tài chính và các dịch vụ tư vấn để giúp các doanh nghiệp này phát triển công nghệ mới và ra mắt sản phẩm sáng tạo. Việc tạo ra môi trường thuận lợi cho các SMEs trong lĩnh vực công nghệ cao đã góp phần thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo tại Đức.

Sáng kiến chung cho nghiên cứu và đổi mới

Sáng kiến chung cho nghiên cứu và đổi mới được thông qua vào năm 2005 bởi Chính phủ liên bang và 16 bang của Đức, nhằm khuyến khích hợp tác nghiên cứu giữa các viện nghiên cứu lớn như Hiệp hội Hermann von Helmholtz, Max Planck, Fraunhofer, Hiệp hội Khoa học Leibniz và Quỹ Nghiên cứu Đức. Chính sách này đã giúp các viện nghiên cứu nhận được nhiều hỗ trợ tài chính từ chính phủ, từ đó tăng cường hiệu quả hoạt động nghiên cứu và thúc đẩy sự hợp tác giữa các cơ sở nghiên cứu. Hỗ trợ tài chính này giúp các viện nghiên cứu triển khai các dự án nghiên cứu đổi mới sáng tạo, từ đó đóng góp vào sự phát triển của các công nghệ mới.

Tầm quan trọng của hợp tác quốc tế

Ngoài các chính sách trong nước, Đức còn chú trọng đến sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo. Đức đã ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác nghiên cứu và phát triển với các quốc gia khác, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao như năng lượng tái tạo, công nghệ thông tin và công nghệ sinh học. Điều này không chỉ giúp Đức tiếp cận các công nghệ tiên tiến từ các quốc gia khác mà còn giúp các nhà khoa học và doanh nghiệp Đức chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác trong việc phát triển các công nghệ mới.

Chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo của Đức đã góp phần tạo ra một môi trường nghiên cứu và phát triển năng động, thúc đẩy sự sáng tạo và ứng dụng công nghệ vào thực tế. Các chương trình hỗ trợ tài chính, chiến lược công nghệ cao và hợp tác giữa các viện nghiên cứu và doanh nghiệp là những yếu tố quan trọng giúp Đức duy trì vị thế là một quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực ĐMST. Với các chính sách và chiến lược phù hợp, Đức đã tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của nền kinh tế, không chỉ trong hiện tại mà còn cho tương lai.

P.A.T (NASATI), theo OECD, 11/2024