Ngành công nghiệp dầu khí đóng vai trò rất quan trọng với sự phát triển kinh tế đất nước. Trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động, việc làm chủ công nghệ, tự sản xuất thiết bị phục vụ khai thác dầu khí không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là bước đi chiến lược nhằm tăng tính tự chủ, giảm phụ thuộc vào nước ngoài. Một trong những minh chứng rõ ràng cho điều đó chính là việc Xí nghiệp Cơ điện Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro đã nghiên cứu, chế tạo thành công trạm sinh hơi cao áp di động, thiết bị thiết yếu phục vụ khai thác dầu khí ngoài khơi.

Các giàn khoan trên mỏ Bạch Hổ. Ảnh minh họa: Huy Hùng/TTXVN

Trong quá trình khai thác dầu khí, hiện tượng chất sáp (paraffin) lắng đọng trong hệ thống đường ống là bài toán nan giải. Khi nhiệt độ giảm, chất sáp kết tinh và bám vào thành ống, gây tắc nghẽn, làm giảm sản lượng và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả khai thác. Để xử lý, các đơn vị thường sử dụng nước nóng hoặc hơi nước có áp suất cao để làm tan chảy lớp sáp. Trong đó, trạm sinh hơi cao áp là thiết bị đóng vai trò then chốt.

Trước đây, toàn bộ trạm sinh hơi cao áp đều phải nhập khẩu từ nước ngoài, chủ yếu từ các đối tác truyền thống. Việc nhập khẩu không chỉ tốn kém chi phí mà còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, xung đột chính trị và đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều thiết bị không thể nhập về đúng hạn, khiến hoạt động khai thác dầu khí gặp nguy cơ gián đoạn. Đặc biệt, các sản phẩm nhập từ nước ngoài thường có giá thành rất cao và chưa chắc phù hợp với điều kiện môi trường khắc nghiệt tại các mỏ dầu khí ngoài khơi Việt Nam.

Từ thực tế đó, tập thể kỹ sư Xí nghiệp Cơ điện Vietsovpetro đã mạnh dạn đề xuất và thực hiện phương án nội địa hóa hoàn toàn trạm sinh hơi cao áp di động. Đây là quyết định mang tính đột phá, thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo của đội ngũ kỹ sư Việt Nam. Mục tiêu của công trình là tối ưu hóa thiết kế khung sườn để dễ dàng di chuyển, chọn vật liệu và thiết bị đốt hiện đại giúp giảm tiêu hao nhiên liệu, đồng thời tích hợp hệ thống điều khiển tiên tiến, phù hợp với điều kiện vận hành trên các giàn khoan dầu khí.

Quá trình nghiên cứu và chế tạo đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các khâu từ thiết kế, lựa chọn vật tư, chế tạo đến kiểm định chất lượng. Điểm nổi bật là hầu hết linh kiện, phụ kiện đều được sản xuất trong nước nhưng vẫn đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế. Nhóm nghiên cứu cũng tích hợp hệ thống điều khiển tự động, cho phép giám sát chặt chẽ các thông số vận hành như lưu lượng, nhiệt độ, áp suất, đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Kết quả, Xí nghiệp Cơ điện đã chế tạo thành công trạm sinh hơi cao áp mã hiệu VM-PSG-80-1000-295 đạt đủ tiêu chuẩn quốc tế để lắp đặt ngoài biển. Đồng thời, 8 trạm khác cũng được sản xuất theo kế hoạch năm 2024 và 2025. Việc làm chủ công nghệ và tự sản xuất thiết bị đã giúp đơn vị chủ động hoàn toàn về thời gian và chất lượng, giảm chi phí đáng kể so với nhập khẩu.

Theo tính toán, nếu tiếp tục nhập khẩu trạm sinh hơi cao áp từ nước ngoài, chi phí cho mỗi trạm khoảng 2,82 tỉ đồng, chưa tính hệ thống điều khiển hiện đại. Nếu trang bị đầy đủ, tổng chi phí gần 3 tỉ đồng mỗi trạm. Trong khi đó, giá thành sản xuất trong nước chỉ khoảng 2,5 tỉ đồng, tiết kiệm hơn 500 triệu đồng cho mỗi trạm. Với kế hoạch sản xuất 9 trạm trong hai năm 2024-2025, giải pháp nội địa hóa giúp tiết kiệm hơn 3,8 tỉ đồng cho đơn vị.

Không chỉ có ý nghĩa kinh tế, việc chế tạo thành công trạm sinh hơi cao áp còn giúp nâng cao khả năng tự chủ kỹ thuật. Đơn vị có thể chủ động kiểm tra, bảo trì, sửa chữa thiết bị mà không phụ thuộc vào đối tác nước ngoài. Ngoài ra, sản phẩm được thiết kế theo hướng thân thiện với môi trường, sử dụng công nghệ đốt và điều khiển tiên tiến giúp giảm tiêu hao nhiên liệu, hạn chế khí thải độc hại, đảm bảo an toàn khi vận hành trên biển.

Đáng chú ý, sản phẩm không chỉ phục vụ cho ngành khai thác dầu khí mà còn có thể điều chỉnh để ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác như nhà máy hóa chất, chế biến thực phẩm, xử lý chất thải hay các cơ sở công nghiệp cần hệ thống vệ sinh bằng hơi nước áp suất cao.

Thành công của công trình còn phản ánh sự đúng đắn của các chính sách hỗ trợ nghiên cứu, phát triển khoa học công nghệ trong nước. Theo Thạc sĩ Trịnh Hoàng Linh, chủ nhiệm đề tài, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã tạo môi trường thuận lợi để các nhóm nghiên cứu mạnh dạn đầu tư, sáng tạo các giải pháp kỹ thuật gắn với thực tiễn sản xuất.

Việc làm chủ công nghệ, tự thiết kế và chế tạo thành công trạm sinh hơi cao áp di động là bước tiến lớn của ngành dầu khí Việt Nam. Công trình không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả khai thác mà còn góp phần khẳng định năng lực kỹ thuật của đội ngũ kỹ sư trong nước. Quan trọng hơn, thành công này cho thấy việc đẩy mạnh nội địa hóa thiết bị, chủ động nguồn lực công nghệ là hướng đi đúng đắn nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững ngành công nghiệp dầu khí. Đây cũng là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của chính sách khuyến khích nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao năng lực khoa học công nghệ quốc gia trong thời kỳ mới.

A.T (tổng hợp)