Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng cạnh tranh, việc tạo ra giá trị mới đòi hỏi những cách tiếp cận vượt ngoài mô hình truyền thống, đặc biệt là với các ngành công nghiệp mới. Quá trình này không chỉ cần sự sáng tạo và những đột phá công nghệ mà còn yêu cầu các công ty thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau phải hợp tác, liên kết với nhau để phát triển. Đây không phải là nhiệm vụ đơn giản, khi các công ty từ các ngành khác biệt vốn chưa từng tương tác lại cần phối hợp trong một hệ sinh thái liên kết chặt chẽ. Điều này đòi hỏi các nhà lãnh đạo và doanh nghiệp cần có tầm nhìn, khả năng dẫn dắt, và tạo môi trường hợp tác để hình thành nên các ngành công nghiệp hoàn toàn mới, chẳng hạn như ngành công nghiệp di động, vốn đòi hỏi sự góp mặt không chỉ từ các nhà sản xuất ô tô, mà cả các công ty cung cấp hạ tầng, công nghệ cảm biến, phần mềm trí tuệ nhân tạo, và nhiều thành phần khác.

Việc hình thành các ngành công nghiệp mới không chỉ là sự sáp nhập, mà còn là quá trình tạo ra các sản phẩm, giải pháp mới dựa trên công nghệ và sự hợp tác sâu rộng giữa các công ty khác nhau. Để tạo ra hệ sinh thái hiệu quả, các công ty không thể chỉ dựa vào thị trường để kết nối, mà cần có những cơ chế chia sẻ kiến thức và cùng học hỏi. Ví dụ, ngành công nghiệp di động trong tương lai cần một hệ sinh thái đa dạng, gồm các nhà cung cấp cảm biến, các đơn vị nghiên cứu AI, cũng như các nhà sản xuất phần mềm giải trí để phục vụ cho trải nghiệm trên xe tự hành. Thực tế này đã được chứng minh qua việc Didi Chuxing, công ty công nghệ di động của Trung Quốc, xây dựng mạng lưới hợp tác toàn diện nhằm hình thành một hệ sinh thái giao thông vận tải mới, với mục tiêu phát triển các giải pháp chia sẻ phương tiện trong tương lai.

Sự thay đổi trong môi trường cạnh tranh toàn cầu đang thúc đẩy các công ty tìm kiếm mô hình liên kết mới để đạt được năng lực và phạm vi hoạt động rộng hơn. Ba yếu tố chính khiến các công ty cần hướng đến chiến lược hệ sinh thái là: xu hướng tìm kiếm trải nghiệm và giải pháp của khách hàng thay vì sản phẩm đơn thuần, hàm lượng tri thức trong sản phẩm và dịch vụ tăng cao, và những cơ hội mới do tiến bộ công nghệ thông tin và truyền thông mang lại. Trong thị trường hiện đại, khách hàng không còn chỉ mua sản phẩm mà mong đợi trải nghiệm và các giải pháp phù hợp. Các công ty do đó phải hợp tác để cung cấp trải nghiệm tối ưu, như các ứng dụng giao thông thông minh hiện đại cho phép người dùng tìm kiếm nhà hàng, định vị phương tiện và chia sẻ trải nghiệm ăn uống, tất cả trên cùng một nền tảng.

Một trong những lợi ích quan trọng của hệ sinh thái là khả năng kết hợp kiến thức từ nhiều đối tác. Trong ngành công nghiệp sản xuất, Dassault Systèmes (DS) đã xây dựng hệ sinh thái quản lý vòng đời sản phẩm, tạo ra mạng lưới kết nối người dùng để cùng chia sẻ kiến thức chuyên sâu và thực hiện các quy trình thiết kế, mô hình hóa sản phẩm. Để tối ưu hóa hiệu quả, DS đã phát triển nền tảng 3DSwYm, một môi trường hợp tác số hóa hỗ trợ các kỹ sư và nhà thiết kế toàn cầu cùng làm việc trong thời gian thực. Điều này cho phép công ty tiếp cận các ý tưởng đa dạng từ đối tác, nhà cung cấp và người dùng, tạo ra các sản phẩm và giải pháp hiệu quả hơn, phù hợp với từng ngành cụ thể.

Việc kết nối qua các nền tảng số hóa không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn làm tăng hiệu quả công việc. Công nghệ thông tin và nền tảng số hóa đã thay đổi cách các công ty trong hệ sinh thái tương tác với nhau. Ví dụ, Renault, tập đoàn ô tô Pháp, đã sử dụng giải pháp quản lý vòng đời sản phẩm của DS để hợp tác cùng các đối tác kỹ thuật trên toàn thế giới. Thông qua nền tảng kỹ thuật số, Renault có thể dễ dàng điều phối công việc giữa các bộ phận kỹ thuật và đẩy nhanh quy trình sản xuất từ thiết kế đến sản xuất hàng loạt. Nhờ vào hệ sinh thái số hóa, các công ty không chỉ tối ưu hóa chi phí mà còn có khả năng kiểm soát quy trình, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao nhất ngay từ đầu.

Hệ sinh thái không chỉ giúp tăng cường kết nối mà còn giúp doanh nghiệp có thể ứng phó tốt hơn với các yếu tố gây bất ổn trong môi trường kinh doanh toàn cầu. Các hệ sinh thái có cấu trúc linh hoạt hơn hệ thống phân cấp truyền thống hoặc các chuỗi cung ứng cố định, từ đó dễ dàng thích nghi khi đối mặt với những biến động thị trường hay sự gián đoạn bất ngờ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh kinh tế hiện đại, khi các công ty cần tìm ra cách thức quản lý bất ổn hiệu quả. Việc sử dụng hệ sinh thái kinh doanh giúp các nhà lãnh đạo đạt được lợi thế quy mô và giảm rủi ro khi đầu tư vào các ngành công nghiệp mới.

Hệ sinh thái kinh doanh đang trở thành mô hình hiệu quả để các công ty hợp tác và tạo ra giá trị mới, đặc biệt là trong bối cảnh môi trường toàn cầu phức tạp và đầy biến động. Chiến lược hệ sinh thái không chỉ mở ra những cơ hội mới để tạo nên các giải pháp phức tạp, mà còn giúp các công ty tận dụng kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau. Để thành công trong vai trò là nhà lãnh đạo hệ sinh thái, các doanh nghiệp cần có tầm nhìn hướng ngoại, sẵn sàng học hỏi và sẵn sàng kết hợp những kiến thức từ bên ngoài. Cách tiếp cận này sẽ không chỉ giúp các doanh nghiệp đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh trong tương lai.

N.P.A (NASATI, theo S+B magazine, 2024