Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu về năng lượng sạch ngày càng trở nên cấp bách, thế giới đang chứng kiến một cuộc chuyển dịch mạnh mẽ từ các nguồn năng lượng truyền thống sang năng lượng tái tạo. Năm 2025 dự kiến sẽ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình này khi sản lượng điện từ các nguồn tái tạo như thủy điện, năng lượng mặt trời và gió lần đầu tiên vượt qua sản lượng điện từ than đá, theo dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Đây không chỉ là một thành tựu đáng tự hào mà còn là tín hiệu mạnh mẽ cho thấy sự chuyển biến tích cực trong nỗ lực bảo vệ môi trường và giảm thiểu khí thải nhà kính.

Theo báo cáo mới của IEA, năng lượng tái tạo, bao gồm thủy điện, năng lượng mặt trời và năng lượng gió, sẽ chiếm tới 35% tổng sản lượng điện toàn cầu vào năm 2025. Con số này tăng lên từ mức 30% năm 2023, cho thấy một sự dịch chuyển đáng kể trong cơ cấu năng lượng toàn cầu. Đặc biệt, năng lượng mặt trời và gió sẽ đóng góp ngày càng nhiều vào nhu cầu điện năng, khẳng định vị thế ngày càng quan trọng của các nguồn năng lượng này trong hệ thống điện toàn cầu.

Sự phát triển mạnh mẽ của năng lượng tái tạo không chỉ đơn thuần là kết quả của các chính sách khuyến khích và đầu tư vào công nghệ sạch, mà còn phản ánh nhu cầu ngày càng cao về điện năng trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống kinh tế và xã hội. Theo IEA, nhu cầu điện toàn cầu dự kiến sẽ tăng 4% năm 2024 và thêm 4% nữa vào năm 2025.

Mặc dù vậy, các nhà máy nhiệt điện than, đặc biệt là ở các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ, vẫn dự kiến sẽ duy trì sản lượng cao do nhu cầu điện tăng mạnh. Tuy nhiên, IEA cũng bày tỏ hy vọng rằng sự gia tăng công suất thủy điện tại Trung Quốc sẽ góp phần giảm tỷ lệ sử dụng than trong sản xuất điện, qua đó giúp giảm tổng lượng khí thải CO2 từ ngành điện.

Cụ thể, tại Hoa Kỳ, nhu cầu điện, vốn đã giảm vào năm ngoái do thời tiết ôn hòa, dự kiến sẽ tăng 3% trong năm nay nhờ sự phục hồi kinh tế và nhu cầu về điều hòa không khí. Sự phát triển của các trung tâm dữ liệu và việc sử dụng trí tuệ nhân tạo cũng đang tiêu thụ một lượng điện không nhỏ, đóng góp vào xu hướng tăng trưởng này. Tại Ấn Độ, nhu cầu điện dự kiến sẽ tăng 8% do ảnh hưởng của các đợt nắng nóng cực đoan, trong khi tại Trung Quốc, con số này là 6%. Ở châu Âu, dù mức tăng trưởng chỉ ở mức khiêm tốn 1,7% sau hai năm suy giảm do khủng hoảng năng lượng và giá cả tăng cao, nhưng đây vẫn là một dấu hiệu tích cực cho sự phục hồi của khu vực này.

Nhìn chung, dự báo về việc năng lượng tái tạo vượt qua than đá vào năm 2025 không chỉ là một cột mốc quan trọng mà còn là một minh chứng rõ ràng cho thấy sự chuyển dịch trong cơ cấu năng lượng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, để bảo đảm quá trình chuyển đổi này diễn ra bền vững và hiệu quả, các quốc gia cần đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng mạng lưới điện và nâng cao tiêu chuẩn hiệu quả năng lượng, nhằm đối phó với nhu cầu ngày càng tăng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Như Giám đốc thị trường năng lượng và an ninh tại IEA, ông Keisuke Sadamori, đã nhấn mạnh, mặc dù sự gia tăng của năng lượng sạch là đáng khích lệ, nhưng tốc độ này cần phải được đẩy nhanh hơn nữa để đáp ứng yêu cầu của một thế giới đang thay đổi nhanh chóng.

P.A.T (NASATI), theo IEA, 8/2024