Với chủ đề của năm 2025 là “Chuyển đổi số: Nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn”, thông điệp này một lần nữa khẳng định mục tiêu cốt lõi: Lấy người dân làm trung tâm, để mọi người dân đều được hưởng lợi từ những thành quả mà công nghệ mang lại.

Nền tảng chính sách

Để một chiến dịch có quy mô và tầm ảnh hưởng sâu rộng như chuyển đổi số quốc gia có thể thành công, yếu tố tiên quyết chính là một hành lang pháp lý vững chắc và sự quyết tâm chính trị mạnh mẽ. Nhìn lại thời gian qua, có thể thấy Đảng và Nhà nước đã thể hiện một tầm nhìn chiến lược và dài hạn thông qua việc ban hành hàng loạt các văn kiện, chính sách quan trọng.

Nổi bật nhất trong số đó là Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Văn kiện này được xem là một đòn bẩy chiến lược, khẳng định vị thế không thể tách rời của ba trụ cột: Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Nghị quyết đã xác định rõ, đây chính là con đường ngắn nhất để Việt Nam hiện thực hóa khát vọng phát triển nhanh, bền vững và hội nhập sâu rộng trong kỷ nguyên số toàn cầu.

Sự ra đời của Nghị quyết 57 đã tạo ra một luồng sinh khí mới, là cơ sở để Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương xây dựng những chương trình hành động cụ thể. Nó không chỉ định hình một tầm nhìn chung mà còn vạch ra lộ trình rõ ràng, ưu tiên các nguồn lực đầu tư, đặc biệt là cho hạ tầng số - xương sống của nền kinh tế số. Với quyết tâm chính trị cao và sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, công cuộc chuyển đổi số tại Việt Nam đang được triển khai quyết liệt và đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Tính đến hết tháng 9/2025, tiến độ thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm cho thấy những chuyển biến mạnh mẽ. Cụ thể, trong 679 nhiệm vụ theo Nghị quyết số 71/NQ-CP, 277 nhiệm vụ đã hoàn thành, trong đó có 186 nhiệm vụ của năm 2025 hoàn thành đúng hạn. Tương tự, với Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW, 45 trên tổng số 70 nhiệm vụ đã hoàn thành. Những con số này là minh chứng rõ ràng cho thấy nỗ lực và sự chuyển biến tích cực trong thực tiễn, khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong hành trình chuyển đổi số quốc gia.

Những thành quả và sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng

Từ nền tảng chính sách vững chắc, công cuộc chuyển đổi số đã và đang gặt hái được những thành quả ấn tượng, được lượng hóa bằng những con số biết nói, từng bước hiện thực hóa chủ đề “nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn”.

Hạ tầng số được xác định là phải đi trước một bước và đã có những bước phát triển vượt bậc, đảm bảo kết nối thông suốt từ thành thị đến nông thôn. Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, tỷ lệ thôn bản có kết nối băng rộng di động đạt 99,6% và 99,8% dân số được phủ sóng 4G. Tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh đạt 91,3%. Tốc độ truy cập mạng di động tháng 8/2025 đạt 152,17 Mbps. Đặc biệt, mạng 5G đã được triển khai và phủ sóng cho 26% dân số.

Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng cáp quang đạt 86,6% (trên tổng số 28,14 triệu hộ). Tốc độ truy cập mạng cố định tháng 8/2025 cũng rất ấn tượng với 261,80 Mbps. Tổng dung lượng cáp quang biển đạt 80 Tbps, đảm bảo kết nối quốc tế ổn định. Toàn quốc hiện có 41 trung tâm dữ liệu thương mại với tổng công suất thiết kế 221 MW, được cung cấp bởi 16 doanh nghiệp, tạo nền tảng vững chắc cho điện toán đám mây và lưu trữ dữ liệu lớn.

Về Chính phủ số, đây là lĩnh vực chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ nhất, mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân và tối ưu hóa hoạt động của bộ máy Nhà nước. Tính đến tháng 9/2025, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trên tổng số hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính đạt 39,72% (tăng 2,64% so với cùng kỳ 2024). Trong đó, khối bộ, ngành đạt tỷ lệ ấn tượng 53,1%. Lũy kế đến nay, Cổng đã có hơn 616,1 triệu hồ sơ đồng bộ trạng thái, xử lý 91,7 triệu hồ sơ trực tuyến và thực hiện thành công hơn 38,3 triệu giao dịch thanh toán với tổng số tiền hơn 29.614 tỷ đồng.

Chỉ riêng trong tháng 9, đã có 1.623.257 văn bản điện tử được gửi/nhận qua Trục liên thông văn bản quốc gia. Lũy kế đến nay, hệ thống đã phục vụ 134 hội nghị, phiên họp của Chính phủ, xử lý 3.544 phiếu lấy ý kiến, thay thế cho khoảng 1.157.081 hồ sơ, tài liệu giấy, tiết kiệm chi phí và thời gian khổng lồ.

Cùng với đó, kinh tế số không còn là tiềm năng mà đã trở thành một động lực tăng trưởng thực sự của nền kinh tế quốc gia. Doanh thu lĩnh vực công nghiệp công nghệ số tháng 9/2025 đạt 482.174 tỷ đồng, tăng vọt 47,9% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm đạt 3.749 nghìn tỷ đồng, tăng 29,6% và đạt 88% kế hoạch năm. Kim ngạch xuất khẩu phần cứng, điện tử 9 tháng đạt 129,3 tỷ USD, tăng 30% so với cùng kỳ. Hệ sinh thái doanh nghiệp số ngày càng lớn mạnh với 77.989 doanh nghiệp tính đến hết tháng 8/2025.

Mục tiêu cuối cùng của chuyển đổi số là phục vụ người dân, hình thành nên thế hệ công dân số mới. Tính đến tháng 9/2025, đã có 23.532.679 chứng thư chữ ký số được cấp. Tỷ lệ dân số trưởng thành có chữ ký số hoặc chữ ký điện tử cá nhân đạt 37,96%, một chỉ số quan trọng cho thấy người dân đã sẵn sàng cho các giao dịch an toàn trên môi trường số.

Khó khăn và thách thức trên con đường phía trước

Bên cạnh những thành tựu ấn tượng, quá trình chuyển đổi số quốc gia vẫn đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức cần được nhìn nhận thẳng thắn.

Thách thức lớn nhất hiện nay là khoảng cách số. Mặc dù hạ tầng đã cải thiện, chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng CNTT-TT (Vietnam ICT Index) vẫn cho thấy sự chênh lệch rõ rệt giữa các địa phương. Chỉ số Chuyển đổi số Quốc gia (DTI) năm 2024 tuy có điểm trung bình là 0.7326, nhưng vẫn còn nhiều tỉnh ở nhóm cuối có điểm số thấp, cho thấy sự phát triển chưa đồng đều.

Thứ hai, an toàn, an ninh mạng là một vấn đề nhức nhối. Theo VNPT Cyber Immunity, nửa đầu năm 2025, Việt Nam ghi nhận tình hình an ninh mạng nghiêm trọng hơn so với năm 2024, với 155 triệu bản ghi dữ liệu bị rò rỉ và 4,5 triệu tài khoản bị lộ lọt - chiếm 12,6% toàn cầu, tăng 21,4% so với cùng kỳ. Các cuộc tấn công ransomware gây thiệt hại hơn 10 triệu USD, với hơn 3 Terabyte dữ liệu bị mã hóa, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2024. Các lĩnh vực tài chính - ngân hàng, viễn thông, công nghệ và dịch vụ công là mục tiêu chính.

Cuối cùng, dù tỷ lệ người dùng Internet cao, nhưng năng lực và kỹ năng số của một bộ phận người dân vẫn còn hạn chế, đặc biệt là người lớn tuổi và người dân ở khu vực nông thôn. Đây là rào cản lớn trong việc khai thác tối đa lợi ích mà các dịch vụ số mang lại.

Để tháo gỡ những vấn đề này, Bộ Khoa học và Công nghệ đã soạn thảo dự thảo Luật Chuyển đổi số, dự kiến trình Quốc hội cuối năm nay. Luật này sẽ thể chế hóa hạ tầng số thành hạ tầng chiến lược quốc gia, huy động nguồn lực xã hội cùng Nhà nước đầu tư đồng bộ, xanh, an toàn và bền vững. Đồng thời, chi phí chuyển đổi số của doanh nghiệp sẽ được tính vào chi phí hợp lệ khi xác định thu nhập chịu thuế, góp phần giảm gánh nặng tài chính.

Luật cũng khuyến khích nghiên cứu, phát triển, làm chủ công nghệ số theo hướng “Make in Vietnam”, ưu tiên sản phẩm công nghệ nội địa trong các dự án sử dụng ngân sách. Bên cạnh đó, vấn đề an toàn, an ninh mạng và bảo vệ quyền lợi công dân được đặt trọng tâm với nguyên tắc “con người là trung tâm”, nhất là bảo vệ trẻ em, người yếu thế, đồng thời xây dựng văn hóa ứng xử văn minh, nhân văn trên không gian mạng.

Ngày Chuyển đổi số Quốc gia 10/10 không chỉ là dịp để nhìn lại mà còn là thời điểm để tiếp thêm động lực cho chặng đường phía trước. Những con số cụ thể đã chứng minh một hành trình đầy nỗ lực với những kết quả rất đáng tự hào. Dù con đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức, nhưng với một nền tảng chính sách vững chắc, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự hưởng ứng của toàn xã hội, chúng ta có cơ sở để tin tưởng rằng Việt Nam sẽ hiện thực hóa thành công khát vọng xây dựng một quốc gia số phồn vinh, hạnh phúc, nơi công nghệ thực sự phục vụ con người và không một ai bị bỏ lại phía sau.

P.T (Tổng hợp)