Sau 14 năm thực hiện Quyết định số 1874/QĐ-TTg ngày 11/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt định hướng phát triển chiếu sáng đô thị Việt Nam đến năm 2025, chiếu sáng đô thị Việt Nam đã có bước phát triển vượt bậc. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của các đô thị và công nghệ hiện đại, việc kiểm soát và tối ưu hóa việc sử dụng ánh sáng trở thành một yêu cầu cấp bách nhằm bảo vệ sức khỏe, môi trường và mỹ quan đô thị. Trong bối cảnh đó, ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ chiếu sáng thông minh, đang là giải pháp quan trọng giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ hệ thống chiếu sáng hiện tại, hướng tới một tương lai bền vững và thân thiện với môi trường.

Hiện nay, các đô thị lớn ở Việt Nam chủ yếu sử dụng hệ thống đèn chiếu sáng cố định với công nghệ cũ như đèn huỳnh quang, đèn sodium cao áp, hay halide metal. Mặc dù hệ thống này đã được lắp đặt trên các tuyến phố chính và đường ngõ, tuy nhiên, các loại đèn này tiêu thụ điện năng lớn và gây ra nhiều tác hại đối với môi trường và sức khỏe con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng đèn chiếu sáng không hiệu quả có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe, bao gồm mỏi mắt, lão hóa da và nguy cơ ung thư da do ánh sáng bước sóng ngắn. Đặc biệt, các hệ thống chiếu sáng cũ này tạo ra lượng phát thải lớn và không thân thiện với môi trường.

Trong khi đó, đèn LED đã được chứng minh là một giải pháp hiệu quả hơn, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và có độ bền cao. Tuy nhiên, một số công trình và khu vực vẫn duy trì việc sử dụng công nghệ chiếu sáng cũ, điều này đòi hỏi sự can thiệp và cải thiện từ phía các nhà khoa học và cơ quan chức năng.

Tiến sĩ Lê Hải Hưng, một chuyên gia về chiếu sáng, nhấn mạnh rằng kỹ thuật chiếu sáng hiện nay không chỉ đòi hỏi sự am hiểu về vật lý và kỹ thuật trắc quang mà còn cần phải tích hợp các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet of Things (IoT) để tối ưu hóa việc sử dụng ánh sáng. Việc áp dụng các công nghệ này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn đảm bảo sức khỏe người dân, đồng thời giảm thiểu tác hại đối với môi trường.

Một ví dụ điển hình là Công ty cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông, đã nghiên cứu và phát triển giải pháp chiếu sáng thông minh sử dụng công nghệ IoT. Giải pháp này giúp giám sát và điều khiển hệ thống chiếu sáng từ xa, thay đổi cường độ ánh sáng, quản lý hệ thống theo thời gian thực và tự động báo lỗi. Mô hình triển khai tại TP. Hồ Chí Minh và Bến Tre cho thấy tiết kiệm 70-80% chi phí vận hành, đồng thời giảm thiểu mức phát thải và mang lại hiệu quả quản lý cao. Đây là một minh chứng rõ ràng về tiềm năng của công nghệ mới trong việc xây dựng một đô thị thông minh, hiện đại.

Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, việc cải thiện hệ thống chiếu sáng đô thị trở thành một yếu tố quan trọng trong việc kiến tạo đô thị xanh, bền vững. Chiếu sáng đô thị không chỉ là nhu cầu thiết yếu cho sự phát triển của các thành phố, mà còn phải đóng góp vào chiến lược giảm thiểu phát thải và bảo vệ môi trường.

Trong thời đại công nghệ 4.0 và xu hướng phát triển đô thị thông minh, việc ứng dụng các giải pháp chiếu sáng hiệu quả và thân thiện với môi trường là một yêu cầu cấp bách. Công nghệ chiếu sáng thông minh, đặc biệt là công nghệ IoT, không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đối với sức khỏe và môi trường. Để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, các cơ quan chức năng cần tiếp tục thúc đẩy các giải pháp chiếu sáng tiết kiệm năng lượng, đồng thời khuyến khích xã hội hóa và áp dụng công nghệ mới vào hệ thống chiếu sáng đô thị. Bằng cách này, Việt Nam sẽ không chỉ xây dựng được các đô thị hiện đại mà còn đảm bảo một tương lai bền vững cho thế hệ mai sau.

P.A.T (tổng hợp)