Cá cóc (Cyclocheilichthys enoplos, thuộc họ cá chép Cyprinidae), phân bố ở Lào, Thái Lan, Campuchia, Indonesia và ở sông Tiền, sông Hậu của Việt Nam. Cá thích nghi với điều kiện nước chảy và có tập tính di cư sinh sản. Ở khu vực ĐBSCL, cá cóc thường được khai thác quanh năm ở sông Tiền và sông Hậu bằng câu, lưới, chài, đáy và đóng chà ven sông. Đây là một trong những loài cá đặc sản trên sông Mekong, có hình dáng giống cá chép, với vảy trắng, vây đỏ, thịt cá thơm ngon, ít xương và ngày càng trở nên cạn kiệt, khan hiếm do bị đánh bắt nhiều.

An Giang là tỉnh đầu nguồn ĐBSCL, trong đó nghề nuôi trồng thủy sản chiếm vai trò quan trọng nhờ vào lợi thế sông Tiền, sông Hậu và mùa nước lũ hằng năm. Những năm gần đây, người nuôi chuyển dần sang nuôi các loài cá đặc sản có giá trị kinh tế cao, trong đó, cá cóc là đối tượng nuôi mới, nhiều tiềm năng, thích hợp để phát triển nghề nuôi lồng bè. Loài cá này còn dễ nuôi, dễ kiểm soát dịch bệnh, ít tốn công lao động, mô hình nuôi có khả năng thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nguồn cá có giống cung cấp cho người nuôi ở An Giang còn nhiều hạn chế. Nguồn cá cóc bố mẹ thuần dưỡng từ tự nhiên rất ít, chủ yếu chỉ dùng cho nghiên cứu, bảo tồn gen, chưa phát triển nuôi để cung cấp nguồn cá thương phẩm cho thị trường.

Từ nhu cầu về giống cá cóc của thị trường hiện nay, Trung tâm Giống thủy sản An Giang đã thực hiện dự án “Thử nghiệm xây dựng mô hình sản xuất giống cá cóc tại An Giang”, đáp ứng nhu cầu cho người nuôi và cung cấp giống cho chương trình thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản nhằm đa dạng hóa các giống cá bản địa thả về tự nhiên.

Nhóm thực hiện dự án đã xây dựng thành công mô hình sản xuất giống cá cóc tại hai điểm. Một điểm sản xuất giống cá cóc (bao gồm nuôi vỗ cá bố mẹ, sinh sản, ương giống) tại Trại giống Bình Thạnh cơ sở 2 (Vĩnh Trạch, Thoại Sơn) và điểm ương giống cá cóc tại Mỹ Hòa Hưng, Long Xuyên. Sau ba tháng nuôi vỗ cá bố mẹ đến giai đoạn thành thục (giai đoạn cá chưa trưởng thành đến giai đoạn sinh dục hoàn thiện, có thể cho sinh sản), tỉ lệ cá sống ở giai đoạn này đạt 88,4% và hệ số thành thục sinh dục là 17,6%. Trong sinh sản nhân tạo cá cóc, tỉ lệ trứng thụ tinh đạt 78%, tỉ lệ nở đạt 76%. Sau thời gian ương 60 ngày với thức ăn công nghiệp có hàm lượng đạm cao (40 - 42%) trong ao đất, cá phát triển tốt, tỉ lệ sống đạt trên 70, với kích cỡ cá giống là 2,57 - 2,71g/con.

Theo nhóm thực hiện dự án, cá cóc là loại cá sống ở sông, nước chảy, nên nhu cầu ô-xi rất cao. Để ương được cá cóc giống, ao phải có hệ thống sục khí đáy, hoạt động liên tục trong ba tuần đầu. Dự án đã được Sở KH&CN An Giang nghiệm thu, có thể nhân rộng để người dân được tiếp cận quy trình.

P.T.T (tổng hợp)