Triển khai Luật Thủ đô năm 2024: lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là động lực tăng trưởng
Cập nhật vào: Thứ năm - 24/10/2024 00:03 Cỡ chữ
Với mục tiêu đưa Hà Nội trở thành trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á, Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024 đã đặt nền móng cho những chính sách đột phá. Hà Nội không chỉ hướng tới phát triển bền vững mà còn khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, và cá nhân tiên phong trong ứng dụng khoa học công nghệ. Sự ra đời của Luật này là bước tiến quan trọng trong việc tận dụng tiềm năng đổi mới sáng tạo của Thủ đô, thúc đẩy kinh tế và xã hội phát triển nhanh và bền vững.
Hà Nội là nơi hội tụ hơn 70% các tổ chức khoa học, công nghệ, trường đại học, và viện nghiên cứu của cả nước, cùng với 82% phòng thí nghiệm và nhiều chuyên gia đầu ngành. Đây cũng là điểm kết nối giữa các trung tâm nghiên cứu trong và ngoài nước. Tuy nhiên, nhiều năm qua, lợi thế này chưa được khai thác hết tiềm năng. Theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội Nguyễn Ngọc Kỳ, số doanh nghiệp có sản phẩm thương mại từ kết quả khoa học công nghệ còn ít, chỉ chiếm vài chục trong số hơn 325.000 doanh nghiệp đăng ký hoạt động trên địa bàn thành phố.
Nguyên nhân chính là do các thủ tục hành chính còn phức tạp, khiến quá trình chuyển giao công nghệ gặp nhiều trở ngại. Đặc biệt, những tiến bộ công nghệ thông tin và truyền thông chưa được thúc đẩy mạnh mẽ để theo kịp sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Sự thiếu linh hoạt trong cơ chế thử nghiệm công nghệ và thiếu hành lang pháp lý cũng gây khó khăn cho việc triển khai các mô hình kinh doanh mới.
Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024 đã đưa ra những giải pháp đặc thù nhằm tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ. Một trong những điểm đột phá là Điều 25, cho phép thử nghiệm công nghệ, sản phẩm và mô hình kinh doanh mới dưới sự kiểm soát đặc biệt từ các cơ quan nhà nước. Đây là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, giúp các doanh nghiệp, tổ chức có thể triển khai ý tưởng sáng tạo trong thời gian tối đa 3 năm và gia hạn thêm một lần không quá 3 năm.
Ngoài ra, luật cũng quy định các lĩnh vực khoa học và công nghệ trọng điểm mà Hà Nội sẽ tập trung phát triển, bao gồm công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, vật liệu mới, tự động hóa, và các giải pháp công nghệ môi trường nhằm giảm phát thải carbon và ứng phó với biến đổi khí hậu. Những doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực này sẽ nhận được hỗ trợ về máy móc, thiết bị, và ưu đãi tài chính từ ngân sách thành phố, tương tự như các doanh nghiệp công nghệ cao.
Đặc biệt, luật còn tạo cơ hội cho các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và tổ chức khoa học công lập được thành lập hoặc tham gia góp vốn vào doanh nghiệp để thương mại hóa các kết quả nghiên cứu của mình. Điều này giúp kết nối giữa nghiên cứu và thực tiễn, thúc đẩy việc ứng dụng khoa học vào đời sống và phát triển kinh tế.
Luật Thủ đô 2024 không chỉ hướng tới việc phát triển khoa học công nghệ mà còn truyền cảm hứng cho khởi nghiệp sáng tạo. Các doanh nghiệp khởi nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ sẽ được hỗ trợ chi phí ươm tạo, tuyển chọn dự án, và thuê chuyên gia. Điều này không chỉ khuyến khích doanh nghiệp trong nước mà còn thu hút các nhà đầu tư quốc tế đến với Hà Nội. Khi Hà Nội đi đầu trong đổi mới sáng tạo, thành phố sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn cho các quỹ đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp công nghệ. Điều này phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 15-NQ/TƯ của Bộ Chính trị, đề ra phương hướng phát triển Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Việc tiên phong trong lĩnh vực khoa học và công nghệ sẽ giúp Thủ đô tăng cường vị thế cạnh tranh và dẫn dắt xu hướng phát triển khu vực.
Bên cạnh những cơ hội, Hà Nội cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Việc tuân thủ các quy định về đạo đức công nghệ là một trong những yêu cầu quan trọng để tránh lạm dụng AI, deepfake và các công nghệ tiên tiến vào mục đích xấu. Điều này đòi hỏi các tổ chức và doanh nghiệp không chỉ phát triển công nghệ mà còn xây dựng các giải pháp bảo mật và an ninh mạng để đối phó với những nguy cơ tiềm ẩn.
Đồng thời, việc đổi mới sáng tạo cũng đòi hỏi sự hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp để tạo ra những sản phẩm có tính ứng dụng cao. Hà Nội cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, mở rộng cơ chế thử nghiệm, và xây dựng môi trường pháp lý linh hoạt nhằm khuyến khích các ý tưởng sáng tạo.
Luật Thủ đô năm 2024 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Hà Nội. Với những chính sách đột phá và cơ chế thử nghiệm linh hoạt, luật này không chỉ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp và nhà nghiên cứu mà còn tạo đà phát triển bền vững cho nền kinh tế Thủ đô. Để đạt được mục tiêu trở thành trung tâm khoa học công nghệ hàng đầu khu vực, Hà Nội cần tiếp tục cải cách, khuyến khích đổi mới và hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan. Chỉ khi đó, Thủ đô mới có thể phát huy hết tiềm năng, trở thành động lực tăng trưởng cho cả nước và khu vực Đông Nam Á trong tương lai.
P.A.T (tổng hợp)