Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), thị trường năng lượng toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, bước vào một “kỷ nguyên điện” mới với vai trò chủ đạo của Trung Quốc. Đây là kết quả của sự gia tăng sản xuất và sử dụng năng lượng sạch trên quy mô chưa từng thấy, đặc biệt trong các lĩnh vực pin, tấm pin mặt trời, xe điện, và trung tâm dữ liệu. Báo cáo Triển vọng Năng lượng Thế giới thường niên được công bố vào ngày 16/10 đã nhấn mạnh rằng sự phát triển của năng lượng tái tạo đang diễn ra nhanh chóng, một phần lớn nhờ vào nỗ lực không ngừng của Trung Quốc.

Trung Quốc, mặc dù vẫn là một trong những quốc gia tiêu thụ dầu mỏ lớn nhất thế giới, đang nổi lên như một "ông lớn" trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Theo IEA, nước này dự kiến sẽ chiếm gần 60% tổng công suất năng lượng tái tạo được lắp đặt trên toàn cầu vào năm 2030. Đây là một cột mốc quan trọng, minh chứng cho tham vọng của Trung Quốc trong việc thống trị thị trường năng lượng sạch và thay đổi cục diện năng lượng toàn cầu.

Trong bối cảnh này, các xung đột địa chính trị tại Ukraine và Trung Đông cũng đã bộc lộ rõ ràng những thách thức và áp lực đối với hệ thống năng lượng toàn cầu. Điều này càng nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về việc chuyển đổi sang các công nghệ năng lượng sạch hơn và an toàn hơn để đối phó với những biến động bất ngờ trong nguồn cung nhiên liệu truyền thống. Giám đốc điều hành IEA, Fatih Birol, đã nhận định: "Trong lịch sử, chúng ta đã từng trải qua kỷ nguyên của than đá và kỷ nguyên của dầu mỏ. Giờ đây, chúng ta đang tiến vào một kỷ nguyên điện, nơi năng lượng điện sạch sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc định hình hệ thống năng lượng toàn cầu tương lai".

Theo báo cáo, năm 2022 đánh dấu một kỷ lục mới với hơn 560 gigawatt (GW) công suất điện tái tạo được đưa vào sử dụng trên toàn cầu. Đây là con số ấn tượng, và IEA cho biết gần 2 nghìn tỷ USD đang được đầu tư hàng năm vào các dự án năng lượng sạch, gần gấp đôi số tiền đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch. Bên cạnh đó, năng lượng hạt nhân - một chủ đề đang được quan tâm trở lại tại nhiều quốc gia - cùng với các nguồn phát thải thấp khác sẽ đóng góp vào hơn một nửa sản lượng điện trên thế giới trước năm 2030.

Tuy nhiên, dù có những tiến bộ đáng kể, IEA cũng cảnh báo rằng thế giới vẫn chưa đạt được mức phát triển bền vững cần thiết để đảm bảo mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Mặc dù việc triển khai năng lượng sạch đang được thúc đẩy mạnh mẽ, quá trình này vẫn còn không đồng đều giữa các quốc gia và các công nghệ. Nhu cầu về nhiên liệu hóa thạch được dự đoán sẽ đạt đỉnh vào cuối thập kỷ này, trước khi giảm dần do sự gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo. Nhưng IEA cảnh báo rằng sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch vẫn còn khá lớn, và thế giới cần đẩy nhanh tiến độ để không rơi vào tình trạng khủng hoảng năng lượng trong tương lai.

Cuối cùng, báo cáo của IEA nhấn mạnh rằng mặc dù sự chuyển đổi năng lượng sạch đang ngày càng nhận được sự quan tâm và đầu tư, nhưng cần phải có những hành động mạnh mẽ hơn để đảm bảo rằng thế giới đi đúng hướng và đạt được các mục tiêu khí hậu đã đề ra. Kỷ nguyên điện đang mở ra những cơ hội lớn, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, đòi hỏi các quốc gia và doanh nghiệp phải hành động nhanh chóng và quyết liệt để chuyển đổi sang một tương lai năng lượng bền vững.

P..A.T (NASATI), theo IEA, 10/2024