Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc trong quá trình chuyển đổi số, một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội. Theo ông Patrick Haverman, Phó Đại diện thường trú Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, trong Diễn đàn đa phương MSF 2024 diễn ra tại Hà Nội, quốc gia này đã nhảy được 15 bậc, xếp vị trí thứ 71 trên tổng số 193 quốc gia và vùng lãnh thổ về chuyển đổi số. Đặc biệt, 84% dân số Việt Nam đã có thể tiếp cận Internet, với 78 triệu người sử dụng mạng để đọc tin tức và 72 triệu người hoạt động tích cực trên các mạng xã hội.

Quang cảnh diễn đàn

Sự phát triển này không chỉ đơn thuần là việc sử dụng Internet mà còn thể hiện một xu hướng tích cực trong việc sử dụng mạng xã hội để phát triển kinh tế. Ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cũng nhấn mạnh tiềm năng của kinh tế số tại Việt Nam. Theo nghiên cứu của Tập đoàn Google, giá trị tác động kinh tế hàng năm của công nghệ số có thể đạt 1.733 nghìn tỷ đồng (tương đương 74 tỷ USD) vào năm 2030.

Để đạt được các mục tiêu trong chiến lược phát triển kinh tế số và xã hội số, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 411/QĐ-TTg vào ngày 31/3/2022. Chiến lược này đặt ra nhiệm vụ phát triển kỹ năng số, công dân số và văn hóa số nhằm xây dựng một xã hội số công bằng và bao trùm. Tuy nhiên, việc phổ cập kỹ năng số cho mọi tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương, vẫn là một thách thức lớn. Theo ông Trần Quốc Phương, tỷ lệ người lao động được đào tạo kỹ năng số cơ bản cần đạt trên 70% vào năm 2030, điều này đòi hỏi nỗ lực lớn từ cả hệ thống.

Một vấn đề đáng lo ngại là “khoảng cách số” vẫn đang tồn tại và gia tăng giữa các nhóm trong xã hội. Các nhóm người dễ bị tổn thương như người già, người khuyết tật, trẻ em ở vùng sâu, vùng xa và những người có hoàn cảnh khó khăn vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản trong việc sử dụng công nghệ số. Ông Patrick Haverman cũng cảnh báo về các vấn đề liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng và tội phạm mạng, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến việc gia tăng khoảng cách số.

Để giải quyết những vấn đề này, các chuyên gia đã đưa ra giải pháp cần đặt con người làm trung tâm trong quá trình chuyển đổi số. Ông Haverman nhấn mạnh rằng công nghệ cần phục vụ tất cả mọi người, đặc biệt là những người yếu thế. Để làm được điều này, cần có những công nghệ tiện lợi hơn và phù hợp với nhu cầu của nhóm người này. Ông Trần Quốc Phương cũng đồng ý rằng cần thiết kế các khóa đào tạo phù hợp để giúp nhóm người yếu thế tự tin hơn trong việc tham gia thị trường lao động.

Ngoài ra, việc khuyến khích các công ty công nghệ và các startup phát triển sản phẩm phục vụ cho người khuyết tật và nhóm yếu thế cũng là một hướng đi quan trọng. Các ứng dụng giao tiếp, nền tảng học trực tuyến hay công cụ hỗ trợ di chuyển có thể giúp những người này tiếp cận công nghệ một cách dễ dàng hơn.

Ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nhấn mạnh rằng chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra thách thức cho người lao động. Để hỗ trợ người lao động tham gia sâu hơn vào quá trình chuyển đổi số, Công đoàn Việt Nam cam kết hợp tác với các bên liên quan để tìm ra giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao kỹ năng số và mức độ tiếp cận công nghệ của người lao động.

Ông Choi Joo Ho, Tổng Giám đốc Samsung Việt Nam, cũng bày tỏ cam kết về một Việt Nam bao trùm số, nơi mọi người đều có cơ hội tham gia và phát triển cùng với chuyển đổi số. Samsung sẽ tiếp tục hợp tác với Chính phủ và các tổ chức phi chính phủ để khai thác những cơ hội trong xây dựng xã hội bao trùm số.

Điểm nhấn quan trọng của Diễn đàn MSF 2024 là sự ra mắt của Sáng kiến công nghệ bao trùm (InclusiveTech Initiative). Sáng kiến này nhằm phục vụ cho xã hội, đảm bảo rằng công nghệ không chỉ phục vụ cho một số ít mà còn mang lại giá trị cho toàn cộng đồng. Giải thưởng “InclusiveTech for Social Innovation” sẽ được tổ chức hàng năm để vinh danh các tổ chức và cá nhân xuất sắc trong việc phát triển các giải pháp công nghệ hòa nhập.

Những nỗ lực này không chỉ nhằm thu hẹp khoảng cách số mà còn tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững và hòa nhập tại Việt Nam. Các sáng kiến công nghệ đã góp phần tăng cường khả năng tiếp cận công nghệ cho các nhóm yếu thế, từ đó tạo ra một xã hội số công bằng và phát triển.

P.A.T (tổng hợp)