Hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội đã và đang trở thành một kênh quan trọng, giúp đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) Việt Nam đóng góp vào việc xây dựng và hoàn thiện các chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước. Ngày 24/12/2024, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã tổ chức Hội thảo tổng kết hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội năm 2024, đánh dấu bước tiến mới trong việc đổi mới phương thức hoạt động nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả.

Phát biểu tại hội thảo, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, nhấn mạnh rằng sau 10 năm triển khai Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg, hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Đây không chỉ là nhiệm vụ trọng tâm của đội ngũ trí thức mà còn là công cụ quan trọng giúp cung cấp thông tin khoa học và tư liệu hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách. Theo thống kê, từ năm 2021 đến 2024, các hội ngành và Liên hiệp Hội đã chủ trì, phối hợp thực hiện 1.431 nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Các nhiệm vụ này bao gồm đóng góp ý kiến cho các dự thảo chính sách, đề án lớn và nhiều vấn đề quan trọng tại địa phương. Điều này đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao hiệu quả thực hiện các đề án, dự án, và hoàn thiện cơ chế pháp luật của Nhà nước.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một số nhiệm vụ được giao với thời hạn quá ngắn, không đủ để các chuyên gia phân tích và phản biện toàn diện. Bên cạnh đó, tâm lý e ngại hoặc né tránh của một số cơ quan trước hoạt động phản biện cũng là trở ngại lớn. Nguồn lực tài chính hạn chế là một trong những nguyên nhân khiến nhiều hoạt động không đạt được chất lượng cao. Một số nhà khoa học vẫn còn dè dặt trong việc bày tỏ quan điểm, dẫn đến tiếng nói phản biện chưa đủ sức thuyết phục.

Để khắc phục những hạn chế, Liên hiệp Hội Việt Nam đã xác định đổi mới nội dung và phương thức hoạt động là nhiệm vụ trọng tâm. Cần xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin, giúp lan tỏa kết quả tư vấn, phản biện tới cộng đồng và nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động này. Bên cạnh đó, cơ chế tài chính cho hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội cần được sửa đổi để không khập khiễng so với các hoạt động KH&CN khác. Việc huy động nguồn lực và phối hợp hiệu quả giữa các hội ngành và Liên hiệp Hội sẽ giúp tối ưu hóa sức mạnh chuyên môn, từ đó triển khai các nhiệm vụ chung một cách bài bản và chất lượng.

Trong giai đoạn mới, các hội ngành và Liên hiệp Hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội không chỉ tập trung vào các vấn đề quốc gia mà còn cần chú trọng đến những bài toán cụ thể tại địa phương. Sự tham gia tích cực của đội ngũ trí thức đa ngành sẽ mang lại giá trị thực tiễn, góp phần xây dựng đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Hội thảo tổng kết hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội năm 2024 đã ghi nhận những thành tựu đáng tự hào và chỉ ra các thách thức cần vượt qua. Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là chìa khóa để nâng cao chất lượng và hiệu quả. Với sự quyết tâm và đồng lòng của đội ngũ trí thức KH&CN, hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội sẽ tiếp tục đóng góp mạnh mẽ vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

P.A.T (tổng hợp)