Sinh năm 1990, Tiến sĩ Nguyễn Hồ Thùy Linh (bộ môn Kiểm nghiệm dược, Khoa Dược, Trường Đại học Khoa học Sức khỏe - ĐHQG TP.HCM) chọn con đường nghiên cứu khoa học như một hành trình khám phá đầy tò mò và kỷ luật, với niềm tin giản dị mà quyết liệt: “phải tìm ra điều mới”. Thành quả nối tiếp thành quả-từ Giải thưởng Sáng tạo TP.HCM, Quả Cầu Vàng, Huy hiệu “Tuổi trẻ sáng tạo” đến mới đây là Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam 2025-không chỉ ghi nhận nỗ lực của một nhà khoa học trẻ, mà còn chứng thực lựa chọn bền bỉ: đưa tri thức cơ bản kết nối chặt chẽ với ứng dụng vì sức khỏe cộng đồng.

Ấn tượng đầu đời của Thùy Linh về khoa học đến từ lần tham gia đề tài khi còn là sinh viên: đặt câu hỏi, tìm lời giải, và nhìn thấy kết quả nhỏ bé của mình bổ sung vào kho tri thức chung. Từ đó, cô kiên định theo đuổi các nghiên cứu liên ngành về vật liệu trên nền tảng hóa học, bắc nhịp cầu sang y sinh, dược học và cả phân tích môi trường. Theo Linh, vật liệu mới cho phép “lập trình” chức năng: dẫn truyền thuốc, kiểm soát giải phóng hoạt chất, hấp phụ – xúc tác chọn lọc; nghĩa là cùng lúc thỏa mãn đòi hỏi học thuật và tính hữu dụng ngoài đời sống.

Trong hơn 60 công bố quốc tế và hơn 20 đề tài đã tham gia, hướng làm cô tâm đắc nhất là khung hữu cơ–kim loại (MOF) dùng làm xúc tác tổng hợp hợp chất hữu cơ có hoạt tính sinh học. Đây là câu trả lời ở tầm vật liệu cho bài toán lâu năm của ngành dược: nguồn nguyên liệu hoạt chất thiếu, quy trình tổng hợp còn đắt đỏ. Năm 2023, nhóm của Linh được cấp bằng sáng chế Hàn Quốc “A method for synthesizing aldehyde compound using metal-organic framework”, đề xuất phương pháp tạo aldehyde từ hydrocarbon sử dụng MOF làm xúc tác. Quy trình vận hành ở điều kiện nhẹ, nhiệt độ thấp, chi phí thấp, hiệu suất – độ chọn lọc cao, và đặc biệt xúc tác có thể tái sử dụng nhiều lần mà không suy giảm hoạt tính. Ý nghĩa của sáng chế vượt biên phòng thí nghiệm: nó mở hướng tối ưu hóa chuỗi cung ứng nguyên liệu dược và hóa – mỹ phẩm ngay trong nước.

Tiến sĩ Nguyễn Hồ Thùy Linh

Ở vai trò giảng viên – nhà nghiên cứu, Linh theo đuổi bộ ba đích đến: (1) làm ra quy trình/hoạt chất có thể thương mại hóa; (2) xây dựng nhóm nghiên cứu mạnh, nơi sinh viên và nghiên cứu sinh rèn phương pháp khoa học nghiêm cẩn; (3) kết nối doanh nghiệp từ sớm để bài toán nghiên cứu “đặt hàng” đúng nhu cầu và rút ngắn đường vào ứng dụng. Cô nói thẳng, doanh nghiệp đồng hành không chỉ là tài trợ mà còn là định hướng, giúp nhóm tránh lãng phí thời gian vào lời giải ít khả thi về kinh tế.

Con đường nghiên cứu không phẳng: áp lực giữa phòng thí nghiệm – giảng đường – gia đình – thiên chức làm mẹ đòi hỏi nhiều kỷ luật và chia sẻ. Linh biết ơn môi trường liên ngành tại Trường Đại học Khoa học Sức khỏe – ĐHQG TP.HCM: cơ chế khuyến khích hội nhập, tiêu chuẩn hóa quy trình nghiên cứu, đặt mục tiêu công bố và sở hữu trí tuệ tiệm cận chuẩn quốc tế. Chính sách mới về đầu tư khoa học – công nghệ cũng tiếp thêm dũng khí để các nhóm dám theo đuổi ý tưởng lớn thay vì “chạy tiến độ ra sản phẩm” một cách hình thức.

Từ góc nhìn tổ chức, GS.TS.DS. Thái Khắc Minh (Trưởng Khoa Dược) đánh giá Linh là giảng viên trẻ vững tay nghề nghiên cứu, có định hướng rõ về vật liệu – vật lý ứng dụng trong dược học, tập trung thiết kế vật liệu tiên tiến cho dẫn truyền thuốc và kiểm soát giải phóng. Những công bố, đề tài và bằng sáng chế của Linh “đặt viên gạch” để vật liệu ứng dụng trong dược học trở thành thế mạnh chiến lược của khoa trong giai đoạn mới: liên ngành, có thể đo lường, và hướng mạnh vào nhu cầu thực.

Ở chiều ngược lại, sinh viên nhìn thấy ở cô “ngọn lửa” rất gần. Nguyễn Ngọc Minh Thy (năm 4 Dược) kể: dù lịch làm việc dày, cô Linh không né câu hỏi khó, sẵn sàng cùng sinh viên thử – sai – sửa; chia sẻ cả thất bại lẫn thành công để nhắc rằng khoa học không phải đường thẳng. Tinh thần ấy tạo ra bầu không khí mà “sự tò mò được khuyến khích”—điểm xuất phát đích thực của nghiên cứu.

Chặng tới, Linh đặt trọng tâm vào y sinh và dược học, song song kết nối phân tích môi trường ở mức cần thiết. Mục tiêu không hoa mỹ: một hoạt chất, một quy trình sản xuất nguyên liệu thuốc, một sinh phẩm ra đời từ phòng thí nghiệm trong nước, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và yêu cầu kinh tế. Để vậy, cô tiếp tục củng cố nhóm nghiên cứu, mở rộng hợp tác, và tìm mối nối doanh nghiệp – bệnh viện – phòng thí nghiệm ngay từ giai đoạn thiết kế đề cương.

P.T (tổng hợp)