Trong bối cảnh nền nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, từ biến đổi khí hậu đến nhu cầu cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, hợp tác đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP) đã trở thành một chiến lược quan trọng để phát triển bền vững ngành nông nghiệp. PPP không chỉ giúp tăng cường đầu tư mà còn nâng cao giá trị của nông sản Việt Nam, mở rộng thị trường tiêu thụ và cải thiện đời sống người nông dân. Bài viết này sẽ phân tích những kết quả đạt được từ mô hình PPP, nêu rõ hiệu quả và những thách thức hiện tại, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy hợp tác PPP trong ngành nông nghiệp.

Thành tựu và hiệu quả của hợp tác đầu tư theo phương thức PPP trong nông nghiệp

Từ năm 2011, mô hình hợp tác PPP đã được triển khai rộng rãi trong ngành nông nghiệp với sự tham gia của 17 tập đoàn đa quốc gia và công ty nước ngoài. Chương trình Đối tác phát triển nông nghiệp bền vững Việt Nam (PSAV) được thành lập vào năm 2015 đã đạt được nhiều thành công đáng kể. Chương trình này tập trung vào việc nâng cao năng suất, giảm đói nghèo và giảm phát thải trong sản xuất nông nghiệp. Các mô hình trình diễn điểm canh tác bền vững đã được xây dựng, giúp nông dân áp dụng các tiêu chuẩn mới, từ đó cải thiện năng suất và thu nhập.

Trong nhóm cây lương thực, hợp tác PPP đã chứng minh hiệu quả qua sự tham gia của các tập đoàn lớn như Monsanto và Syngenta, đầu tư vào giống ngô lai và kỹ thuật canh tác mới. Nhờ vào sự hỗ trợ này, năng suất ngô đã tăng gấp đôi so với mức trung bình, mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt cho nông dân. Tương tự, chương trình PPP trong ngành cà-phê đã giúp tăng năng suất và chất lượng cà-phê nhờ vào việc áp dụng công nghệ tưới tiêu tiết kiệm nước và kỹ thuật bón phân mới.

Ngoài ra, năm 2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thành lập nhóm công tác PPP ngành lúa gạo, nhằm phát triển bền vững 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao. Nhóm công tác này tập trung vào việc áp dụng công nghệ mới và giải pháp kỹ thuật thông minh, qua đó nâng cao giá trị cho sản phẩm lúa gạo và bảo đảm sử dụng tài nguyên hiệu quả.

Thách thức và những vấn đề cần giải quyết

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, hợp tác PPP trong nông nghiệp vẫn đang gặp phải một số thách thức. Một trong những vấn đề lớn là khung pháp lý cho PPP trong nông nghiệp chưa được hoàn thiện. Các văn bản pháp luật hiện hành còn thiếu sự cập nhật và chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của các dự án PPP, dẫn đến sự thiếu rõ ràng trong quy định và hỗ trợ tài chính cho các dự án.

Bên cạnh đó, sự tham gia của khu vực tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp trong nước, vẫn còn hạn chế. Thống kê cho thấy số lượng doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp còn thấp so với tổng số doanh nghiệp đang hoạt động. Điều này cho thấy cần có các chính sách khuyến khích và hỗ trợ hơn nữa để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp.

Một vấn đề khác là việc thiếu sự kết nối hiệu quả giữa các bên liên quan trong mô hình PPP. Mặc dù đã có nhiều mô hình thành công, nhưng sự kết nối giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân vẫn chưa thật sự đồng bộ và hiệu quả. Điều này ảnh hưởng đến khả năng triển khai các dự án PPP một cách toàn diện và bền vững.

Giải pháp thúc đẩy hợp tác đầu tư theo phương thức PPP trong nông nghiệp

Để gia tăng hiệu quả của hợp tác PPP trong nông nghiệp, cần thực hiện một số giải pháp quan trọng:

Hoàn thiện khung pháp lý: Cần có sự cập nhật và bổ sung các văn bản pháp lý liên quan đến PPP trong nông nghiệp. Chính phủ cần xây dựng cơ chế hỗ trợ rõ ràng hơn cho các dự án PPP, đặc biệt là về tài chính và các quy định liên quan đến việc triển khai dự án.

Tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp: Để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, cần có chính sách khuyến khích và hỗ trợ cụ thể. Chính phủ nên tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp trong nước và nước ngoài có thể tham gia vào các dự án PPP, đồng thời cung cấp các hỗ trợ về tài chính và công nghệ.

Cải thiện kết nối giữa các bên liên quan: Cần xây dựng các cơ chế kết nối hiệu quả giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân. Các mô hình PPP nên được thiết kế sao cho có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên, đảm bảo rằng các lợi ích và rủi ro được chia sẻ công bằng.

Đổi mới và sáng tạo trong mô hình PPP: Các mô hình PPP cần được đổi mới và sáng tạo để đáp ứng yêu cầu của thị trường và tình hình hiện tại. Việc áp dụng công nghệ mới và các giải pháp kỹ thuật tiên tiến là cần thiết để nâng cao hiệu quả của các dự án PPP.

Hợp tác đầu tư theo phương thức đối tác công - tư là một chiến lược quan trọng để gia tăng giá trị của nông sản Việt Nam và phát triển bền vững ngành nông nghiệp. Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, vẫn còn nhiều thách thức cần phải giải quyết. Để nâng cao hiệu quả của mô hình PPP, cần hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp, cải thiện kết nối giữa các bên liên quan và đổi mới trong các mô hình hợp tác. Với những giải pháp đồng bộ và hiệu quả, hợp tác PPP sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp Việt Nam và nâng cao giá trị của nông sản trên thị trường quốc tế.

P.AT (tổng hợp)