Biến đổi khí hậu đã và đang gây ra những biến đổi lớn trong các hiện tượng thời tiết toàn cầu. Một trong những biểu hiện rõ rệt là hiện tượng La Nina, vốn đã mang đến thời tiết cực đoan, nay lại càng trở nên dị thường dưới tác động của biến đổi khí hậu. Sự chuyển pha từ El Nino sang La Nina trong thời gian gần đây không chỉ làm phức tạp tình hình thời tiết mà còn khiến cường độ bão, lũ lụt ngày càng mạnh hơn, gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng.

La Niña là một hiện tượng khí hậu toàn cầu xảy ra khi nhiệt độ mặt nước biển ở khu vực phía đông và trung tâm Thái Bình Dương, gần xích đạo, trở nên lạnh hơn bình thường. Điều này xảy ra do sự tăng cường của dòng chảy nước lạnh từ sâu lên bề mặt đại dương, đồng thời gió mậu dịch (gió thổi từ đông sang tây) mạnh hơn. La Niña thường kéo theo những thay đổi lớn về thời tiết trên khắp thế giới. Ở một số nơi, La Niña gây ra mưa nhiều và lũ lụt, trong khi ở những khu vực khác, nó có thể dẫn đến khô hạn nghiêm trọng. Ở Việt Nam, La Niña thường gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão mạnh, mưa lớn và lũ lụt.

La Niña và El Niño là hai thái cực của một chu kỳ khí hậu gọi là ENSO (El Niño Southern Oscillation), có ảnh hưởng lớn đến hệ thống thời tiết toàn cầu. Trong khi La Niña làm mát mặt biển, El Niño lại làm ấm mặt biển, tạo ra những hiệu ứng đối lập.

Theo các chuyên gia, hiện tượng La Nina là kết quả của sự làm lạnh bất thường tại vùng biển phía đông Thái Bình Dương, gây ra sự thay đổi lớn trong khí quyển. Thạc sĩ Lê Thị Xuân Lan, nguyên phó phòng dự báo Đài khí tượng thủy văn Khu vực Nam Bộ, chỉ ra rằng sự chuyển pha từ ENSO trung tính sang La Nina không phải là nguyên nhân chính gây ra bão mạnh và lũ lụt. Nguyên nhân chủ yếu đến từ biến đổi khí hậu, làm cho La Nina trở nên dị thường, với những tác động mạnh mẽ hơn đến cường độ bão và mưa lũ.

Biến đổi khí hậu đã làm tăng nhiệt độ bầu khí quyển và nước biển, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành những cơn bão có cường độ mạnh hơn. Theo bà Lan, nước biển chỉ cần tăng thêm 0,5 độ C là đã đủ để cung cấp nguồn năng lượng lớn cho các cơn bão phát triển. Sự ấm lên này còn làm thay đổi các hiện tượng khí hậu, khiến cho các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, lũ lụt, sạt lở trở nên nghiêm trọng hơn. Điều này được thể hiện rõ qua cơn bão Yagi - một trong những cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua tại biển Đông.

GS.TS Phan Văn Tân từ Đại học Quốc gia Hà Nội cũng nhấn mạnh rằng sự chuyển pha từ El Nino sang La Nina có thể tạo ra những điều kiện bất thường, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Những năm xảy ra La Nina thường có bão nhiều hơn so với năm El Nino, kèm theo đó là lượng mưa lớn hơn. Thống kê cũng cho thấy, trong những tháng cao điểm từ tháng 9 đến tháng 11, Việt Nam có thể chịu ảnh hưởng từ 2 đến 3 cơn bão trong một tháng.

Ngoài ra, tác động của La Nina còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến các khu vực có địa hình phức tạp như miền Bắc Việt Nam, nơi có nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở cao. Bà Lê Thị Xuân Lan cũng đã cảnh báo về những thiệt hại do mất rừng gây ra, làm tăng nguy cơ lũ lụt từ thượng nguồn.

Biến đổi khí hậu đã và đang làm thay đổi các quy luật thời tiết, khiến hiện tượng La Nina trở nên dị thường hơn bao giờ hết. Cường độ bão mạnh, mưa lớn và lũ lụt kéo dài là những hậu quả trực tiếp của quá trình này. Để đối phó với thiên tai, cần tăng cường theo dõi các hiện tượng thời tiết bất thường, bảo vệ rừng và áp dụng các biện pháp giảm thiểu thiệt hại, nhằm bảo vệ cộng đồng trước những tác động khốc liệt của biến đổi khí hậu.

P.A.T (tổng hợp)