Theo báo cáo của các nhà khoa học UTSW, trong mô hình động vật mắc bệnh đa xơ cứng (MS), việc giảm lượng protein được tạo ra trong gan sẽ có sự bảo vệ đáng kể có thể chống lại sự phát triển của các triệu chứng đặc trưng của căn bệnh này và thúc đẩy sự phục hồi ở động vật có triệu chứng.

Những phát hiện này, đã được công bố mới đây trên Science Translational Medicine, có thể dẫn đến một chiến lược điều trị mới cho căn bệnh thuộc hệ thần kinh này và các tình trạng khác do viêm mãn tính gây ra.

Năm 1997, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một loại protein được tiết ra trong não có tên là Reelin. Các nghiên cứu sau đó cho thấy Reelin dường như giúp cho não tự tổ chức trong quá trình phát triển và hỗ trợ hình thành kết nối giữa các tế bào não trong giai đoạn trưởng thành. Tuy nhiên, khi các nhà nghiên cứu tìm hiểu thêm về Reelin, họ đã phát hiện ra rằng một lượng lớn chất này được sản xuất trong gan và các tế bào thành mạch máu có các thụ thể protein này.

Một nghiên cứu năm 2016 của Bác sỹ y khoa Joachim Herz, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thoái hóa thần kinh, giáo sư của khoa di truyền phân tử, thần kinh học và trị liệu thần kinh và khoa học thần kinh tại UTSW, và các đồng nghiệp của ông cho thấy rằng việc suy giảm mức độ Reelin tuần hoàn đã bảo vệ chuột khỏi chứng xơ vữa động mạch. Nghiên cứu sâu hơn về cơ chế đằng sau hiện tượng này, họ phát hiện ra rằng, Reelin dường như điều chỉnh quá trình sản sinh các phân tử kết dính trên thành mạch máu để thu nạp các bạch cầu đơn nhân tuần hoàn - một loại tế bào miễn dịch gây viêm. Khi các nhà khoa học giảm Reelin trong các mô hình động vật, mức độ của các phân tử kết dính này cũng giảm xuống, ngăn cản chúng thu nạp bạch cầu đơn nhân và gây viêm

Các nhà nghiên cứu tự hỏi rằng, liệu Reelin có đóng một vai trò tương tự trong các bệnh viêm khác hay không. Herz, cùng với Tiến sĩ, Laurent Calvier, giảng viên khoa di truyền học phân tử tại UTSW, và các đồng nghiệp của họ đã thực hiện nghiên cứu điều tra vai trò của protein này trong MS, một bệnh thoái hóa thần kinh ảnh hưởng đến ước tính khoảng 2,3 triệu người trên toàn thế giới.

Họ bắt đầu bằng cách kiểm tra nồng độ Reelin trong máu ở những bệnh nhân mắc chứng MS thuyên giảm tái phát, dạng bệnh phổ biến nhất. Họ phát hiện ra rằng mặc dù nồng độ Reelin ở những bệnh nhân thuyên giảm tương tự như những người không mắc bệnh, nhưng nồng độ chất này lại tăng lên ở những bệnh nhân trong giai đoạn tái phát. Những phát hiện này cho thấy rằng mức độ Reelin lưu thông có thể tương quan với mức độ và giai đoạn của bệnh MS, và việc giảm mức độ Reelin có thể là một cách mới để điều trị bệnh MS.

Thực hiện điều tra thêm, Herz, Calvier và các đồng nghiệp của họ đã làm việc với những con chuột bị ảnh hưởng bởi một căn bệnh được gọi là viêm cơ não tự miễn thực nghiệm (EAE), một tình trạng bệnh bắt chước bệnh MS ở người. Khi những con chuột này được biến đổi gen để các nhà nghiên cứu có thể kiểm soát việc sản xuất Reelin, họ phát hiện ra rằng việc loại bỏ protein này về cơ bản làm giảm đáng kể chứng tê liệt điển hình của bệnh hoặc thậm chí loại bỏ nó hoàn toàn, trái ngược với những con chuột có mức Reelin bình thường. Những tác động này dường như là do sự mất kết dính của bạch cầu đơn nhân trên thành mạch máu của động vật đã bị biến đổi, điều này ngăn cản sự xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương.

Các nhà nghiên cứu đã thành công hơn nữa trong việc ngăn chặn tình trạng liệt khi những con chuột không bị biến đổi EAE nhận được các kháng thể làm bất hoạt Reelin. Chiến lược này thậm chí còn hiệu quả ở những động vật đã có các triệu chứng của bệnh - gần giống với bệnh nhân được chẩn đoán mắc MS - giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng liệt và thúc đẩy quá trình chữa lành.

Herz và Calvier cho rằng việc giảm khả năng tích tụ và gây viêm của tế bào miễn dịch bằng cách thay đổi nồng độ Reelin có thể đại diện cho một chiến lược mới để điều trị bệnh nhân MS, một căn bệnh mà một số loại thuốc hiệu quả tồn tại nhưng có thể có tác dụng phụ đáng kể. Ngoài ra, họ nói, việc giảm Reelin có thể làm thay đổi tiến trình của một số bệnh lý viêm mãn tính khác rõ rệt, bao gồm bệnh vẩy nến, bệnh Crohn và viêm khớp dạng thấp .

“Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể sử dụng biện pháp can thiệp này cho một loạt các bệnh viêm nhiễm khó điều trị. Hiện chúng tôi đang trong quá trình thử nghiệm điều này trên các mô hình động vật để điều trị các bệnh ở người. Để chuẩn bị cho các thử nghiệm lâm sàng trên người trong tương lai, chúng tôi cũng đang nghiên cứu nhân hóa một loại kháng thể đơn dòng có thể loại bỏ Reelin khỏi máu người”, Giáo sư Herz nói.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2020-08-treatment-approach-multiple-sclerosis.html, 12/8/2020